جشن آغاز سال فرعونی

داستان‌ها و حکایت‌هایی درباره فرعون‌هایی است که برخی غیرمتخصص‌ها و حتی متخصصان آثار فرعونی درباره آنها سخن می‌گویند. اخیراً اعلام شد روز 11 سپتامبر گذشته همان آغاز سال نو فرعونی است. شاید این نظر درست باشد اگر بگوییم با تاریخ قبطی تطابق دارد و نه تاریخ فرعونی. برخی مصریان دوران باستان متوجه شدند که ستاره شعرای یمانی درخشان‌ترین ستاره است و نیز ستاره‌ای است که به خدای ایزیس منسوب می‌شد. این ستاره سالی یک بار و در روزی مشخص ظاهر می‌شود به همین دلیل اساس آغاز سال جدید درنظر گرفته شد. این اتفاق حدود سال 4236 پیش از میلاد روی داده و هرسال جدید را با رویدادی مهم درآن سال نامگذاری می‌کردند. مصریان باستان سال را به 360 روز تقسیم می‌کردند و پس ازآن فصل‌های سال را با افزودن پنج روز تعدیل کردند؛ روزهایی که درآنها بانوخدایان اوزیریس، ایزیس، ست، نفتیس و حورس متولد شدند و این روزها را به روزهای زنان نام‌گذاری کردند.

این باور وجود دارد که پنج روز، در دوره رُم اضافه شده به همین دلیل سخت می‌توانیم آغاز سال نو فرعونی را مشخص کنیم. سال را به 12 ماه تقسیم می‌کردند و برخی می‌گویند13ماه و هرماه دارای 30 روز و سال به سه فصل تقسیم می‌شد با انتساب به رود نیل؛ فصل طغیان، فصل بذرها و فصل برداشت. همان طور که گفتم افزودن پنج روز پس ازآن اتفاق افتاد وقتی که دوره میان پیدار شدن ستاره شعرای یمانی دوباره محاسبه شد و دست به تعدیل آن به 365 روز زدند و به همین دلیل فصول سال را تعدیل کردند. همچنین مشخص شد سال در این شرایط هر 4سال یک روز کم می‌آورد و به همین دلیل یک چهارم روز افزوده و تقویم سالانه اصلاح شد. همچنین نظام دیگر و قدیم‌تر وجود داشت که اساس آن بر تقویم قمری بود به طوری که مصری‌های باستان یک ماه به هرسال اضافه کردند که سال را به 13 ماه رساند. 

این عقیده وجود دارد که سال زراعی با روز اول از ماه توت آغاز می‌شود و این روز با 11 یا 12 سپتامبر برابر است به همین دلیل مصریان باستان در عصر قبطی اول توت را آغاز سال جدید نامیدند و قبطی‌ها تاریخ‌شان را از اول توت سال 284 میلادی آغاز کردند و در مصر به تقویم شهدا نامگذاری شد.

می‌بینیم که ماه‌های زراعی قبطی 12 ماه‌اند که با ماه توت آغاز می‌شوند که خود از 11 سپتامبر تا 10 اکتبر شروع می‌شد و پس ازآن ماه بابه می‌رسید که از 11 اکتبر شروع می‌شد و به خدای آمون خدای بزرگ نسبت داده می‌شد. همچنین ماه حتحور که روز 10نوامبر آغاز می‌شد و به خدای حتحور خدای عشق و زیبایی منسوب می‌شد... و همین طور ماه‌های قبطی ادامه می‌یافتند. به همین دلیل به سختی می‌توان روز 11 ماه سپتامبر را جشن آغاز سال نوی فرعونی معین کرد. به این دلیل که تقویم جز در دوران رُم و قبطی‌ها کامل نشد، به همین دلیل 11 سپتامبر روز اول ماه توت و اولین روزهای سال قبطی است. بدین دلیل عیدی که برگزار می‌شد فرعونی نبود بلکه یک عید قبطی مصری بود.