خالد منزلاوی
معاون نماینده دائم سعودی در «سازمان ملل متحد»
TT

سیاست خارجی و روز ملی

سیاست خارجی وقتی که بر یک دیدگاه روشن و واقعی درخصوص نقش و ارزش‌های جامعه و حکومت و نوع روابط منطقه‌ای و بین‌المللی تکیه داشته باشد که به دنبال تعمیق آنهاست موفق می‌شود. همچنین این دیدگاه از پشتیبانی و حمایت مردمی برخوردار باشد که به حکومت این امکان را می‌دهد تا پیامدهای تلاش برای اجرای آنها را پذیرا باشد و این همان چیزی است که سیاست خارجی سعودی را متمایز می‌کند. سیاست خارجی فعال پادشاهی عربی سعودی با اتکا بر پایه‌های مهمی متمایز می‌شود که برخی ویژگی‌ها در متبلور ساختن آن سهیم بودند؛ این صفات عامل اصلی موفقیت و اثرگذاری آن بودند و در رسیدنش به جایگاه بین‌المللی سهیم بودند که براساس حکمت و اعتدال و قاطعیت بنا گذاشته شده‌اند.
این پایه‌ها حکمت در سیاست خارجه پادشاهی سعودی منعکس شده که بر قدرت جامعه و حکومت و تحرک دیپلماتیک فعال آن از زمان پایه‌گذار فقید آن عبدالعزیز تا دوران خادم حرمین شریفین ملک سلمان بن عبدالعزیز انعکاس دارند به گونه‌ای که این پایه‌ها جایگاه بین‌المللی پادشاهی را به عنوان عضور برجسته و فعال در جامعه جهانی و اثرگذاری در تصمیمات آن و وزن منطقه‌ای، قاره‌ای و اسلامی پادشاهی را تقویت می‌کنند. رهبری هوشیارانه پادشاهی عربی سعودی از زمان تأسیس پایبندی عمیق خود برای تقویت روابط با کشورهای جهان و سازمان‌های منطقه‌ای و بین‌المللی نشان داده و از روابط برجسته دوجانبه و مشارکت‌های استراتژیک در همه زمینه‌ها و در همه سطوح برخورداراست. همچنانکه یکی از کشورهای مؤسس سازمان ملل متحد، سازمان بین‌المللی مسئول حفظ صلح و امنیت جهانی و تقویت توسعه پایدار و یکی از برجسته‌ترین اعضای فعال آن است. پایه‌گذار سازمان همکاری‌های اسلامی، دومین سازمان بین‌المللی و میزبان مرکزاصلی آن است. یکی ازکشورهای مؤسس اتحادیه کشورهای عرب و شورای همکاری خلیج است و بدین وسیله وابستگی خلیجی، عربی، اسلامی و جهانی خود را عمق می‌بخشد. همچنین پادشاهی عضو برجسته و مؤثر در گروه‌های منطقه‌ای و قاره‌ای سازمان ملل متحد است و میزبان بسیاری از همایش‌های بین‌المللی و نشست‌های جهانی بود.
پادشاهی از چنان اعتماد بزرگ جهانی برخوردار است که امسال می‌تواند در سایه شرایط استثنایی که جهان از چندین دهه مانند آن را به خود ندیده ‌با اقتدار نشست گروه بیست را رهبری کند و موفقیت‌ها و دست‌آوردهایش را برای بزرگ‌ترین گروه اقتصادی جهان ارائه کند که از چندین سال پیش محقق نشده است. همزمان به درمان آثار اقتصادی، اجتماعی و انسانی که مصیبت بزرگ «کرونا» برملت‌های جهان گذاشت ازنظر دور نمی‌دارد.
رهبری سیاسی پادشاهی، چشم‌انداز دارای حدود و اصول روشن برای مدیریت روابطش با کشورها را پذیرفته که براساس اصل حسن همجواری، احترام حاکمیت کشورها، عدم دخالت در امور داخلی آنها، احترام به قانون بین‌المللی و مواثیق و معاهده‌های بین‌المللی بنا گذاشته شده است با ایمان به اینکه گشایش کشورها و جوامع برهمدیگر می‌تواند موجب تعمیق دوستی‌ها و نزدیک شدن و تقویت صلح و دوستی میان ملت‌ها بشود.
با تأکید براین دیدگاه پادشاهی برای توسعه روابط با کشورهای محتلف جهان فعالیت می‌کند و ترجمان آن فعالیت‌ها و سیاست‌ها در سطح خارجی برای خدمت به منافع ملی و مسائل منطقه‌ای، عربی، اسلامی و جهانی است. همچنانکه پادشاهی برای مدیریت بسیاری از تنش‌ها و اختلافات روی داده فعالیت می‌کند، خواه در سطح منطقه‌ای یا بین‌المللی و تلاش‌های میانجیگرانه‌ای که پادشاهی برای ممانعت از افزایش بحران‌ها کرد ثمربخش بود. با درپیش گرفتن «چشم‌انداز2030» توسط پادشاهی، بعد جدیدی به سیاست خارجه سعودی داد شد که علاوه بر تمرکز بر روابط با کشورهای اثرگذار اقتصادی برای ایجاد مشارکت‌های استراتژیک اقتصادی با تمرکز بر محورهای اقتصای در فهرست اولویت‌های آن قرار گرفت، مسئله‌ای که فرصت جدیدی برای تقویت حضور بین‌المللی سعودی در سرمایه‌گذاری و جذب سرمایه‌ها نقش ایفا خواهد کرد.
آنچه گذشت به عنوان یک روش با ایمان راسخ به اهدافی است که سازمان ملل متحد برآنها استواراست و با اصول آن که در میثاق‌ها بیان می‌شوند همخوانی دارد از جمله همزیستی صلح‌آمیز میان کشورها و حل و فصل منازعات بین‌المللی از راه‌های مسالمت آمیز و احترام به اصول و قانون بین‌المللی و ایجاد فضاهای مناسب مبتنی بر تسامح، طرد خشونت، احترام به حقوق بشر و حقوق ملت‌ها برای روابط بین‌المللی. 
سعودی همیشه در استراتژی‌های خود بر وحدت بخشیدن به تلاش‌ها و داشتن موضع ثابت و عمیق پیرامون نفی و مبارزه با هرگونه افراط خشونت‌آمیز و تروریسم و تلاش برای توسعه پایدار و ثبات اقتصادی و سیاسی منطقه‌ای تأکید می‌کند.
درسیاست خارجی بسیاری از منافع و تحمل بار مسئولیت‌ها نیازمند درپیش گرفتن این استراتژی‌های کوتاه یا بلند مدت از راه کنش‌های دیپلماتیک است، اما به طور خلاصه بر میزان عقلانیت دینامیک متکی است که به نفع کشور باشد و همین آن را درسایه تلاش برای اجرای «چشم انداز2030 پادشاهی» اثرگذارتر و قوی‌تر ساخت که زمام رهبری آن را ولیعهد شاهزاده محمد بن سلمان در دست دارد و تجسم بخشی آن را در زمینه‌های مختلف و همه ابعاد به خصوص بعد بین‌المللی دنبال می‌کند، آن هم با توجه به جایگاه روحی، سیاسی و اقتصادی مؤثر که درجهان پرتنش دارد. اهمیت سیاست خارجی در روابط پادشاهی با کشورها و هیئت‌ها و سازمان‌های بین‌المللی و لزوم طرح‌ها و استراتژی‌ها برای اجرای سیاست دراینجا نهفته است که به عنوان ستون‌های و پایه‌های ثابت و چشم‌انداز بلندپروازانه درنظر گرفته می‌شود تا تأمین کننده وجود شرایط سیاسی و اقتصادی مناسب برای موفقیت آن میها باشد.