دو نامزد ریاست جمهوری امریکا از دو شخصیت کاملاً متضاد برخوردارند. با این حال باید این را مدنظر داشته باشیم که ایالات متحده کشوری با منافع بلند مدت است. و اگر جو بایدن بر دونالد ترامپ برتری یافت، دولتاش تاکتیکهای جدیدی برای مدیریت سیاست خارجه به کار خواهد بست در حالی که استراتژیهای بزرگ امریکا بدون تغییر قابل توجه باقی میمانند.
روشن است که دو حزب جمهوری و دموکرات دراین هم نظراند که در دراز مدت چین تهدید بزرگ برای امنیت ملی ایالات متحده است. براساس نظرسنجی که مرکز تحقیقات «بیو» مدتی پیش انجام داد، 73درصد امریکاییها نگاه منفی به چین دارند و این بالاترین نسبت از زمان آغاز نظر سنجی درسال 2005 است.
از سویی به نظر میرسد ترامپ به جنگ تجاری که به طور فردی علیه چین به راه انداخته افتخارمیکند. ترامپ اصرار دارد برای پایان دادن به مسئله تجاری، چین باید مقدار بیشتری محصولات زراعی، صنعتی و محصولات دیگر مربوط به انرژی ساخت امریکا به ارزش 140 میلیارد دلار در سال جاری بخرد تا سود شرکتهای امریکایی تأمین بشود.
درمقابل بایدن سمت و سوی متفاوتی را در پیش میگیرد. او براین نیست که قراردادهایی در زمینه گندم و گوشت یا لوازم یدکی هواپیما ببندد بلکه به جای آن دولت بایدن تلاش خواهد کرد با اقتصادهای بزرگ مانند ژاپن و کره جنوبی برای ایجاد یک اتحاد تجاری جهانی برای مقابله با چین وارد همآهنگی بشود تا چین را ناچار سازد به قوانین تجارت جهانی پایبند باشد.
علاوه براین، به نظر بایدن میان نظامهای دموکراتیکی که از تکنولوژی برای تقویت آزادی استفاده میکنند منافع مشترکی وجود دارد در مقایسه با نظامهای تمامیتخواهی که از آن برای کنترل و اعمال سانسور استفاده میکنند.
در همین حال، این احتمال وجود دارد که دولتاش بر حمایت مالی از شرکتهای امریکایی فعال در زمینههای تکنولوژی و پزشکی و شاید بخشهای دیگر بیافزاید تا منابع تولید در ایالات متحده را برگرداند. در حقیقت چنین کمکهای مالی خود نیز منجر به زیر پا گذاشتن اصول نظام تجارت جهانی بشود و به اختلافات تجاری دامن بزند.
بایدن و ترامپ در این هم نظراند که چین تهدید نظامی بزرگی است. از جهتی، بایدن تلاش میکند روابط خود با قدرتهای اقتصادی رقیب مانند ژاپن و کره جنوبی را تقویت کند تا در برابر دشمن مشترک یعنی چین بایستند.
آنچه در اینجا جالب توجه است اینکه علیرغم احساس شک و نگرانی که ترامپ به طور کلی در برابر ائتلافها و تعهدات خارجی نشان میدهد، وزرای خارجه و دفاع به منظور تقویت همکاریهای اطلاعاتی و دفاعی برای مقابله با چین هفته پیش به هند سفرکردند. و با وجود لحن اظهارات ترامپ در باره سیاست نظامی امریکا در مقابل چین که شاید تند و تکروانه باشد، حقیقت اینکه بایدن و ترامپ تمایل دارند از کمک کشورهای دیگر برای کنترل نفوذ چینی بهره ببرند.
بزرگترین پرسشی که دولت بایدن با آن روبه روخواهد بود چگونگی همکاری با چین در خصوص مسائلی همچون تغییرات اقلیمی و تعامل با مصیبت ویروس «کووید-19» است در زمانی که یک رقابت ژئواستراتژی میان دو کشور درجریان است. اولویت اول ترامپ در خصوص چین در حال حاضر در رقابت است و به همین دلیل چین را به دلیل شیوع ویروس سرزنش میکند در حالی که همان زمان مسئله تغییرات اقلیمی را نادیده میگیرد.
همین طور تفاوت اساسی در خصوص روابط امریکا و روسیه وجود ندارد. به طور کلی وجه شاخص سیاست ترامپ در مقابل روسیه ناسازگاری است. در زمانی که ترامپ انتقادات را متوجه «پیمان آتلانتیک شمالی»(ناتو) و فرماندهی آن در آلمان و کانادا میسازد، به نظرمیرسد دقت میکند انتقادی را متوجه رئیس جمهوری ولادمیر پوتین نکند.
امسال ترامپ فشار آورد تا روسیه به نشست «گروه 7» برگردد پس از آنکه کشورهای عضو، روسیه را به دلیل کارهایش در کریمه در سال2014 بیرون کردند. اما اظهارات و رفتارهای ترامپ با تحریمهای جدید دولتاش علیه مقامات و شرکتهای روس و تلاشهای آن برای ایجاد مانع در راه اجرای طرحهای گاز طبیعی روسیه در اروپا تناقض دارند. همین طور فروش سلاح امریکایی به کشورهای اروپای شرقی از جمله اوکراین.
تصور میرود که بایدن سیاست سختی در برابر روسیه درپیش بگیرد. گفتنی است که وقتی باید معاون رئیس جمهوری بود، سال 2011 به مسکو سفرکرد و در اظهاراتی بسیار مهم در پایتخت روسیه گفت، شایسته است پوتین خود را مجدداً برای پست ریاست جمهوری نامزد نکند.
در صورت پیروزی بایدن دولتاش به گونهای رفتار خواهد کرد تا به متحدان اروپایی اطمینان بدهد به تعهدات نظامی خود نسبت به «ناتو» و امنیت مشترک پایبند است. درکنار این، باید مشکلات مربوط به حقوق بشر در کشورهایی مانند مجارستان و لهستان را مدیریت کند تا موجب وحدت صف اروپاییها و ایالات متحده در مواجهه با روسیه بشود.
به هرحال روابط میان واشنگتن و مسکو به سختی میگراید بدون درنظر گرفتن اینکه پس از انتخابات امریکا چه کسی ساکن کاخ سفید خواهد شد. شاید تنها امید در این نهفته باشد که مسکو و واشنگتن در تجدید پیمان مهم سلاحهای هستهای بین خود به توافق برسند. بایدن با ترامپ در یک مسئله تاکتیکی دیگر اختلاف دارد و آن این است که در سایه رهبری او همآهنگی بیشتری میان کاخ سفید و وزارتهای دفاع و خارجه وجود خواهد داشت. درحقیقت، اغلب رفتارهای دفتر بیضی شکل که ترامپ درآن نشسته مقامات دو وزرات را وحشت زده کرده است. اما دولت بایدن به سمت نزدیک ساختن مقامات دو وزارت برای ساخت سیاستها حرکت خواهد کرد. همچنین کارشناسان متمایل به «حزب دموکرات» از گفتوگو و شیوههای دیپلماتیک حتی با دشمنان دفاع میکنند. برای نمونه شایسته است انتظار داشته باشیم که دولت بایدن گفتوگوهای بیشتری با چینیها درباره اختلافات موجود پیرامون تایوان و دریای چین جنوبی بکند یا گفتوگو با مقامات روس در خصوص اوکراین و شرق اروپا.
از جهتی ترامپ به وزارت خارجه اعتمادی ندارد و پیش از این یادآوری کرده بود دفتر «بیضی شکل» تنها تصمیم گیرنده است. در مقابل بایدن تمایل دارد وزارت خارجه را بازسازی کند. و این تفاوت میان دو مرد در باره سبک تعامل با نهادهای دولت دلیل دیگری بر اهمیت بسیار زیاد این انتخابات است.