زاهی حواس
وزیرمشاور سابق درامور آثار باستانی مصر و مدیر آثار جیزه
TT

پژوهش علمی و حفاری‌ تاریخی در سعودی

از چیزهای زیبایی که در اهمیت دادن و توجه به میراث در چشم‌انداز پادشاهی عربی سعودی می‌بینم اینکه این کار علمی را شاهزاده سلطان بن سلطان وقتی که رئیس هیئت عمومی گردشگری و میراث ملی بود آغاز کرد و پس از او این کار را شاهزاده بدربن عبدالله بن فرحان آل‌سعود وزیر فرهنگ به همراه دکتر جاسر الحربش رئیس هیئت میراث ادامه دادند و مهم‌ترین کاری که در این زمینه انجام گرفت، پیشبرد پژوهش علمی میراث و تشویق عملیات حفاری آثار به وسیله باستان‌شناسان سعودی با همکاری مؤسسه‌های علمی جهانی متخصص در زمینه میراث و فعال در تاریخ تمدن جزیره عربی و جهان کهن است.
یکی از مهم‌ترین مسائل زیربنایی این چشم‌انداز، ایمان به این است که پژوهش‌های علمی اولین گام اصلی برای توسعه مناطق تاریخی به منظور ایجاد توسعه گردشگری پایدار است. بدون فهم بعد تمدنی و فرهنگی موارد میراثی و تاریخی هیچ نتیجه و حقیقتی را نمی‌توان ارائه داد و بدون پژوهش‌ها مناطق میراثی و تاریخی در دل زمین پنهان می‌مانند یا در هاله‌ای از اغماض و جهل باقی می‌مانند.
در حقیقت من در کنار این برنامه مهم می‌ایستم که به ما تصوری را می‌دهد که برنامه پژوهش علمی در پادشاهی برآن قراردارد که بر فهم و دیدگاه علمی استوار است، چرا که آغاز عملیات توسعه‌ای که خود با چشم خود در بسیاری از مناطق تاریخی دیدم و بربنیادهای قوی برای اجرای این استراتژی قرارگرفته و بر تشدید اکتشافات تاریخی و تحقیقات علمی مناطق تاریخی و فعال ساختن همکاری علمی در زمینه آثار میان دانشمندان و پژوهشگران سعودی و همتایان آنها درسراسر جهان مبتنی شده و فعالیت‌های فرهنگی و تاریخی‌شان برای معرفی اهمیت حفاظت از میراث که از طریق آنها شهروندان سعودی برای شناخت تمدن و تاریخ‌شان جذب می‌شوند.
همچنین کار بر روی عملیات حفاری در مناطق مهم تاریخی آغاز شد که پیش ازآن طرح شناسایی تاریخی شامل ثبت و مستندسازی مناطق تاریخی و مشخص ساختن آنها در سطح پادشاهی صورت گرفت و نتایج آن پژوهش‌ها و تحقیقات خواه از طریق نشر علمی یا چاپ کتابچه و بروشور برای همه لایه‌های اجتماعی منتشر می‌شود. همچنین هیئت توجه زیادی به موزه‌ها به عنوان اینکه یکی از مهم‌‎ترین ابزار حفظ و معرفی میراث تمدنی پادشاهی می‌دهد تا پیام و نقش برجسته‌ای در نهضت فرهنگی داشته باشند.
همچنین یکی از مهم‌ترین مسائلی که توجهم را جلب کرد، اهمیت بسیاری است که به میراث فرهنگی مدفون در زیر آب داده می‌شود آن هم با هدف ثبت این میراث و مناطق غرق درآب‌های منطقه‌ای پادشاهی عربی سعودی که برای اولین بار با توجه جهانی روبه رومی‌شود و آن هم از راه شناسایی و حفاری آثار زیر آب.
مشخص است که هیئت میراث در وزارت فرهنگ برای عقد مشارکت‌هایی با مراکز تحقیقات علمی وزین جهانی برنامه ریزی می‌کند تا در این پرونده مهم با آن شریک باشند، با مشارکت همه پژوهشگران و دانشمندان جهان برای سهیم شدن در کارهای پژوهشی میدانی که به اهداف میراث فرهنگی خدمت می‌کنند.
من بسیار خرسندم از توافق صورت گرفته با وزارت فرهنگ به دستور شاهزاده بندر بن عبدالله بن فرحان وزیر فرهنگ و دکتر جاسر الحربش رئیس هیئت اجرایی میراث برای اجرای طرح همکاری علمی در زمینه آثار میان پادشاهی و مصر تا این توافق کارگاه همکاری مشترک دانشمندان و متخصصان آثار دو کشور برادر برای اولین بار باشد؛ در مسیر تحقیقات و پژوهش‌های تاریخی در همه تخصص‌ها تا با هم صفحه جدیدی از همکاری تاریخی را آغاز کنیم.