جنگ بزرگ

رئیس جمهوری عبدالفتاح السیسی قربانیان کادر پزشکی درمقابله با «کرونا» را درشمار شهدا برشمرد. البته مسئله نه برای مصر  و نه رئیس جمهوری آن شگفت انگیر نیست. فاجعه ویروسی برای اولین بار ما را واداشت تا متوجه رنج و خطرات و سختی‌هایی بشویم که کسانی می‌برند که خیال می‌کردیم خسته نمی‌شوند و رنج نمی‌برند و جز درمان و شفا چیزی نمی‌شناسند.
از زمان انفجار بندر بیروت در 4ماه پیش، حدود600 پزشک لبنان را به قصد کار درخارج، آن کشور ترک کردند. حرفه پزشکی در این کشور بالاترین رشته‌ای بود که دختران و پسران جوان به سمت آن می‌رفتند. درآمدهای عالی و گاهی بی نظیر برای‌شان دارد، اما بحران اقتصادی که از 4سال پیش به جان کشور افتاد و ارزش لیره لبنانی را که پیش از آن نمونه پول قدرتمند بود نابود ساخت، میزان حقوق پزشکان را امروز در حدود 200 دلار درماه کرد. تصور کن چه هزینه‌ای دارد تحصیل پزشکی در مدتی که 10 سال طول می‌کشد و پزشک چند سال‌ باید کار کند تا هزینه‌ها را برگرداند.
«اکونومیست» می‌نویسد، لبنان بهشت پزشکی خاورمیانه بود. کسی که پولی داشت متخصص‌ترین افراد و مدرن‌ترین تجهیزان رسیده از ایالات متحده و دیگر کشورها را درآن می‌یافت. اما اکنون متوسط دستمزد یک ساعت کار پزشک حدود یک دلار است. کادرهای پزشکی در بسیاری از کشورهای جهان عرب با فشاری روبه روهستند که در تاریخ‌شان تجربه نکرده‌اند.
بیمارستان‌ها از تونس تا مصر و تا لبنان، دیگر پاسخگوی مراقبت‌ از حالت‌های ویژه نیستند. سازمان بهداشت جهانی می‌گوید، برای هر 10هزار نفر باید 45نفر کادر پزشکی از پزشک و پرستار و ماما وجود داشته باشد. اما دست کم 9کشور عربی همین مقدار را ندارند. درسال 2018 درمصر برای هر 10هزار شهروند 5پزشک وجود داشت و درسال2014 این نسبت 11 پزشک برای همان عدد بود. علت آن طور که «اکونومیست» می‌نویسد، کمبود استعداد درپزشکی عربی نیست. در مصرهرساله 7هزار پزشک فارغ التحصیل می‌شوند یعنی15 درصد بیشتر از امریکا. اما تا فارغ التحصیل بشوند باید به دنبال کار در خارج از کشور بروند. یک پزشک متخصص تونسی هرسال حدود 15هزار دلار می‌طلبد درحالی که اگر فرصت شغلی در خلیج پیدا کند همین مبلغ را در یک ماه دریافت می‌کند. برای نمونه درعراق، برای هر 10هزار نفر 13 تخت وجود دارد درحالی که دربیمارستان‌های سعودی 22 تخت برای آن تعداد شهروند وجود دارد. جنگ‌های پیوسته و بحران‌های سیاسی و حوداث امنیتی پیاپی نظام بهداشتی عراق را نابود کرد که یکی از بهترین‌های جهان سوم بود. سال 2017 کشور عراق برای بهداشت هر فرد 210 دلارهزینه کرد درحالی که درکشورهای مشابه این رقم 459 دلار است.
بحران در لبنان از پزشکان و کادر پزشکی به داروها هم تسری می‌یابد. داروخانه‌های زیاد به دلیل نرخ برابر دلار کرکره‌های خود را پایین کشیدند. طبق معمول بازار قاچاق به خصوص به کشورهای مجاور رونق گرفت. اعضای برخی کادرهای پزشکی بیمارستان‌های ویژه بیماران «کرونایی» مانند قهرمانان حقیقی‌اند. به همین دلیل چندان زیاد نیست اگر مصر یا دیگر کشورها آنها را شهید و قهرمان جنگی به حساب بیاورند که شدیدتر و بی‌رحمانه‌تر از جنگ‌های نظامی است.