عبدالرحمان الراشد
روزنامه‌نگار و روشنفکر سعودی، سردبیر سابق روزنامه «الشرق الاوسط» و مدیر سابق شبکه العربیه
TT

حکومت بزرگ‌تر از رئیس جمهوری

سیاست‌مداران طرفدار دونالد ترامپ که دوره ریاست‌ جمهوری‌اش رو به پایان است خود را در برابر دو گزینه دیدند؛ از دست دادن دولت یا باختن قدرت، اکثریت درکنار حکومت‌اند چرا که نهاد مهم‌تر از فرد است.
آنچه دیروز در واشنگتن اتفاق افتاد قانونی بود از جمله اعتراض به نتایج و علیه مراسم معرفی جو بایدن به عنوان رئیس جمهوری به جز حمله به کنگره و تهدید اعضای آن.
تصویر ایالات متحده به لرزه افتاد، کشوری که به نظام خود تفاخر می‌کند و درباره اخلاقیات خود داد سخن می‌دهد، اما سخنانی که درباره فروپاشی ایالات متحده، جنگ داخلی و شکست نظام سیاسی به زبان می‌آیند، هیچ از واقعیت بویی نبرده‌اند. کاری که رئیس جمهوری ترامپ انجام داد و میلیون‌ها انسان به نظام شک کردند آزمونی برای نهادهای حکومت بود که درنهایت برآن تفوق یافتند.
تفاوت زیادی میان رقابت برسر دولت و جنگ با نظام سیاسی وجود دارد. حکومت بزرگ‌تر از دولت و احزاب است و نماینده نهادهای مختلف است، ریاست جمهوری، قانون‌گذاری، قضایی، دولت بروکراتیک، دولت‌های فدرال، فعالیت‌ها و تأسیسات مدنی و نظامی آن. نهاد عمیق که در نگاه توطئه‌بین ترامپ متهم اصلی است، دستگاه‌های قوی قدرت‌اند، خواه امنیتی و نظامی یا اقتصادی و سیاسی مانند دو حزب حاکم درامریکا. طبیعی است بدون درنظر گرفتن پوچی نظریه‌های توهم توطئه، این نهادها از حکومت محافظت خواهند کرد، نه دولت یا رئیس جمهوری را و به ترامپ یا هرکسی جز او اجازه نمی‌دهند ساختار را ویران کند یا ارکان آن را به لرزه دربیاورد. توطئه‌ای در بین نیست، ترامپ به برکت نظامی پیروز شد که به آن حمله می‌کند، به آن اجازه نامزدی، پیروزی و به قدرت رسیدن داد، با اینکه در زندگی‌اش فعالیت سیاسی نداشته است. همین نظام که ترامپ را وارد کاخ سفید کرد، همان نظام امروز او را با قوانین از آن بیرون می‌برد. سخنش درباره تقلب و دزدیدن قدرت سخنی بدون اسناد قطعی است. نظام امریکایی کاملاً بی عیب و نقص نیست، رهبرانش را می‌سازد و به افراد ذی‌نفوذ اجازه می‌دهد از راه کمک‌ها و جریان‌های فشار و رسانه‌ها در قالب مجموعه قوانین پیچیده نتایج محدود تولید کنند. همیشه در داخل ایالات متحده گروه‌هایی وجود دارند که این نظام را نمی‌پذیرند و علیه آن طغیان می‌کنند، در دهه شصت علیه آن قیام کردند و انقلاب آنها در جنبش حقوق مدنی، بزرگ‌تر از آن چیزی بود که طی دو روز گذشته دیدیم و همه شهرهای بزرگ را فراگرفت. اما نظام امریکایی بزرگ‌تر از همه آنهاست و قدرتی برای مدیریت افراد خشمگین و مشارکت دادن آنها را دارد، به همین دلیل دیدیم باراک اوباما از افریقایی‌ تباران امریکا و کمیلا هریس از تبار هندی جامائیکایی است.
برای امریکایی‌ها، حکومت و سلامت آن مهم‌تر از اعتراضات ترامپ و هوادارانش است و حاکمیت برای محافظت از خود به قدرت پناه می‌برد و به عزل رئیس جمهوری نیز اگر خطری برای نظام ایجاد کند. دیروز اکثر جمهوری‌خواهان کنگره دربرابر رئیس جمهوری‌شان ایستادند زیرا آنها براین باورند که او به تهدید نظام حاکمیت تبدیل شده و مایه شکاف در جامعه می‌شود. آنها در ابتدا در شکایت‌ها و شک‌ها در سلامت نتایج انتخابات کنار او ایستادند. به او کمک کردند از راه‌های قانونی استفاده کند، 50 شکایت در دادگاه‌های فدرال مطرح کرد و به جز یک مورد در همه آنها که درباره تعداد اندکی رأی بود، شکست خورد. به دیوان عالی رفت که اغلب قضات آن از اردوگاه ترامپ بودند و این نیز شکایت‌های او را رد کرد. رفقا و سران حزب جمهوری نیز به او گفتند، ادعاهایش نادرست‌اند. نمی‌توان باورکرد که همه اینها علیه او همدست شده باشند! تفاوت در این است که آنها فرزندان نهاد حاکم‌اند و او برآنها وارد و مهمان شده است، اما ترامپ با محبوبیت طوفنده خود برآنها تفوق یافت و آنچه در باره توطئه و تقلب می‌گوید اوهام‌اند و شاید او واقعا به درستی آنها باور داشته باشد. و این نافی این نیست که مخالفانش‌ روباهانی هستند که می‌دانند چگونه نبرد و انتخابات را بهتر از او مدیریت کنند، به این دلیل که آنها کار انتخابات از طریق پست را تسهیل کردند که به سود آنها بود، و توانستند از شرایط ویروس استفاده کنند، نظامی که ترامپ نفهمید چگونه خیلی زود آن را به چالش بکشد به گونه‌ای که راه سوء استفاده از آن را بر مخالفانش ببندد.
نظام امریکایی، تا زمانی که از مکانیزم صنعتی سهمگین، بازار اقتصادی غنی، دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی نوآور و ملت سرزنده برخوردار باشد، همچنان قدرت برتر می‌ماند. آنچه اخیراً روی داد فصلی شرم‌آور و دردسرساز است و از آن خواهند گذشت.