یک سال پیش و مشخصاً در روز 30 ژانویه «سازمان جهانی بهداشت» خبر شیوع ویروس «کرونای نوظهور» را به عنوان پدیده بهداشتی غیرمنتظره که موجب نگرانی بین‌المللی می‌شود، اعلام کرد و براساس قانون بین‌المللی این بالاترین سطح هشدار است. اما همان روز تعداد قطعی موارد ابتلا از 98 مورد فراتر نرفته و بیرون از چین خبر هیچ مرگی گزارش نشده بود.
و «سازمان بهداشت» همه کشورها را ترغیب کرد از این «فرصت پیش آمده» برای پیش‌گیری از شیوع ویروس جدید به شکلی گسترده استفاده کنند. برخی کشورها به آن هشدارهای زودهنگام گوش دادند و واقعاً موفقیت خود را بهبود بخشیدند، اما برخی دیگر کشورها اهمیتی ندادند و همین حوادث مصیبت‌باری که جهان از آن زمان شاهدش بود نمودار ساخت از جمله مرگ بیش از دو میلیون نفر و ثبت بیش از 100 میلیون ابتلای قطعی. این درد مایه زخم‌هایی برجسته در جوامع و آگاهی جمعی ما شد، رنج فاجعه‌باری که مبتلایان به «کووید-19» می‌کشند و به طور شخصی بسیاری ازآنها را می‌شناسم، طولانی مدتی است.
در مدت دو هفته اول شیوع ویروس، «سازمان جهانی بهداشت» توصیه‌های کاملی برای متوقف ساختن اپیدمی و راه‌های محافظت از بیماران و تجهیز کادر درمان به امکانات لازم برای مقابله با ویروس صادر کرد. همچنین چند روز پس از انتشار تسلسل ژنی ویروس توسط دانشمندان چینی به دانشمندان کمک کرد اولین پروتکل‌های اندازه‌گیری تأثیرگذاری «زنجیره پولیمراز» را تهیه کنند که موجب سرعت بخشیدن به روند پیشرفت و گسترش آزمایش‌های کشف ویروس همچنین واکسن‌های امیدبخشی که امروز برای نجات انسان‌ها در اختیار داریم شد.
برما لازم است که این فرصت جدید را از دست ندهیم و باید منصف و عادل باشیم. واکسن‌ها باید در اختیار همه افراد درمعرض خطر در همه کشورها قرارگیرند به خصوص کادر درمان، سالمندان و کسانی که بیماری زمینه‌ای دارند و نه برای همه مردم در همه کشورها. واکسن‌ها تاکنون به 150 کشور ارسال شده و جای تعجب نیست که فقیرترین کشورها تاکنون موفق به آغاز توزیع نشده باشند.
کشورهای ثروتمند برای واکسیناسیون همه جمعیت خود و گاهی چندین بار، قراردادهای دو جانبه با شرکت‌های سازنده بستند و این کشورهایی را که با فشارهای سهمگین داخلی روبه رو هستند اجازه نمی‌دهد جمعیت خود را دربرابر ویروس ایمن کنند مگر تعداد و گزینه‌های اندک و محدود برای اتخاذ تصمیم‌های ویژه. این منجر به این شد که شرکت‌های سازنده اولویت را به قراردادهای سودمندتر با کشورهای ثروتمند بدهند به جای آنکه از توزیع واکسن در سراسر کشورها حمایت کنند.
باید از دعوت به انصاف در رفتارها حمایت کرد و منظور در اینجا افزایش سرمایه‌گذاری در ابتکار سرعت بخشیدن به دردسترس قراردادن واکسن‌های مبارزه با «کووید-19»(ACT) است؛ ابتکارعملی جهانی که برای سرعت بخشیدن به روند پیشرفت تولید واکسن‌ها و درمان‌ها و ابزار تشخیص و توزیع آن که در ماه آوریل آغاز شد تا بتوان نقطه پایانی بر این مصیبت بزرگ گذاشت. این ابتکار عمل تسریع در تهیه واکسن‌ها با حمایت وسیع جهانی روبه روشد و 190 کشور جهان به آن پیوستند، اما این ابتکار با حفره‌ای به مبلغ27 میلیارد دلار درسال2021 روبه روست و این مبلغ بخشی ناچیز از هزینه اقتصادی جهانی است که پیش‌بینی می‌شود به مبلغ9.2 تریلیون دلار برسد، اگر دولت‌ها دست‌یابی عادلانه اقتصادهای در حال رشد به واکسن‌های «کووید-19» را تضمین نکنند.
برای غلبه بر این ویروس، باید اولویت را به دانش بدهیم به خصوص با ظهور نمونه‌های جدید. و برای رسیدگی به این مشکل، نمی‌توانیم از انجام آزمایش‌های کشف دست برداریم، حتی درسایه شیوع گسترده ویروس. دولت‌ها باید بر تقویت توان خود برای آشنایی با «ژنومی‌ها پیوسته» که امروزه توان در دسترس وسیع نیست و همین بسیاری از کشورها را بی خبر از احتمال جهش‌های ویروس نگه‌می‌دارد، اما من با دیدن دلایل پیشرفت در این زمینه خوشبین هستم. نهاد «کوواکس» تاکنون توافق‌هایی برای تهیه دست‌کم دو میلیارد دوز از واکسن‌هایی که آینده بهتری دارند امضا کرده و شرکت «فایزر» متعهد شده 40 میلیون دوز از واکسن‌ها را به این نهاد برساند. اطمینان داریم که واکسن‌های دیگر تأیید و ارائه آنها در هفته‌های آینده آغاز می‌شود.
اینجا نیز باید به تقدم ساختن حمایت دولت‌ها برای حفظ کادر درمان خود اشاره کنم. در این راستا سازمان، خواستار تضمین آغاز واکسیناسیون کادر درمان و سالمندان در همه کشورها در صد روز اول سال 2021درسراسر جهان است. اگر در این کار موفق بشویم، ما در مسیر درست کنترل این مصیبت بزرگ قرارگرفته‌ایم. با فرارسیدن این زمان در ماه ژانویه آینده همه کشورهای جهان و جوامع آنها در مسیر خود به سمت آینده‌ای سالم‌تر و ایمن‌تر و پایدارتر خواهند بود.
رئیس «سازمان جهانی بهداشت»
