در میان محنت‌هایی که از دو سال پیش علیه لبنان دست به یکی کرده‌اند، به نظر می‌رسد بدترین آنها تورم و سقوط ارزش لیره بدترین آنها باشد. برای اولین بار معنای کلماتی را می‌فهمیم که از دور می‌شنیدیم مانند تورم، میزان بیکاری، سطح فقر، سرقت سپرده‌ها، رکود و نبود رشد و چنین اصطلاحات فنی که به ذهن فرد عادی نمی‌رسید تا بداند چه هستند حتی شده از سرکنجکاوی.

اکنون برابری نرخ یک دلار به ده هزار لیره(به جای 1500) رسید و حرکت زندگی زیر و رو شد همان طور که در مصر، سوریه و عراق پس از ملی شدن روی داد. و طی جنگ‌های اوایل قرن، عراق ناچار شد اسکناس یک میلیون دیناری چاپ کند. و در زمان جنگ یوگسلاوی در همان دوره اسکناس یک میلیارد دیناری چاپ شد. علت همیشه این بوده که مردم نمی‌توانند برای خرید مایحتاج ساده‌ای همچون چای و قهوه چند کیسه‌ اسکناس با خود حمل کنند. پس از جنگ جهانی اول قیمت یک شانه تخم مرغ در اتریش به 4 میلیارد کرون رسید. یعنی قیمت یک آپارتمان در برلن. به دلیل سقوط قیمت پول هراجاره نشین در اتریش به مدت ده سال رایگان ساکن شده بود در حالی که مالکان فقیرشدند. همین مسئله اکنون برای کسانی که در لبنان با لیره قرض بگیرند یا مستأجر باشند چنین اتفاقی می‌افتد.

پیش از انزوای «کرونا» گروهی از دوستان و من به صورت هفتگی سر سفره نهاری دور هم جمع می‌شدیم. متوجه شدیم صاحب بیچاره رستوران با بالا رفتن نرخ دلار هر روز لیست غذاها را تغییر می‌دهد. بعد شنیدیم رستوران‌های بسیاری درشان تخته شد چون قادر به همراه شدن با بازی تورم و تغییر قیمت‌ها نیستند.

همچنانکه در اروپا و در دوره پس از دو جنگ، بسیاری فقیر شدند و اندکی هم ثروتمند. اینها در سراسر جهان لقب «ثروتمندان» گرفتند، یعنی درندگانی که فقط خون ضعیفان را می‌مکند. هیچ کسی از رنجی نجات نمی‌یابد. هرچه از بیرون می‌آید بدل به یک بار شده است؛ نشریه، کتاب، دارو، شیرینی‌جات، ماشین و قطعات یدکی و دیگر لورزم ضروری. اکثر نمایشگاه‌های اتومبیل کرکره‌های خود را پس از تحمل خسارت‌های جبران ناپذیر پایین کشیدند.

جایی که علل شبیه هم باشند نتایج هم شبیه هم می‌شوند. مانند اروپای میان دو جنگ، پایبندی به اصول اخلاقی در بسیاری مسائل کم شد، تقلب زیاد شد و دروغ سیاسی بسیار، فعالیت‌های «کمال گرایانه» مانند تولیدات فرهنگی، تئاتر، هنرها و نمایشگاه‌های سالانه کتاب ناچیز شدند یا رخت بربستند. شیوع ویروس و اوج گیری آن به دلیل غیبت حکومت که اصلا وجود خارجی ندارد، چنگال‌های محنت را تیزتر کرد. و این از مدت‌ها پیش محنت بزرگ بوده است. اگر هم سرو کله حکومت پیدا بشود برای آن است که صاحبان آن به جان هم بیفتند، یک درگیری بی وقفه. البته می‌توان گفت بگذار خودکشی بکنند که نجات لبنان در همین است، اما مشکل این است که همزمان لبنان را با خود به کشتن می‌دهند.