در مدت تعطیلات این هفته فیلم مستندی با عنوان «عیونی/چشمانم» را دیدم که بسیار اثرگذار بود. موضوعش پیرامون داستان جستوجوی دو مرد از میان بیش از 100هزار مردی میچرخد که در سوریه ناخواسته مفقود شدهاند.
برای افرادی چون من که ده سال درد و رنج سوریه را از خارج دنبال میکردهاند، فیلم «عیونی» به نظر تجربهای بسیار دردناک میرسد. تصویر حجم وحشتی که هزاران سوری از جمله کسانی که به زندان افتادند و شکنجه دیدند تجربه کردهاند، همچنین دردی که قلب نزدیکان و عزیزانشان را میفشارد. این فیلم در جانم احساس اندوه و خشمی شدید برجای گذاشت، اما در عین به برکت آن عزم و ثبات و اصراری که آن تلاشگران برای اثبات عدالت و کشف حقیقت از خود نشان دادند، الهام بزرگی به همراه داشت.
مردم سوریه شایسته همان میزان عزم و تلاش پیوسته درجستوجوی عدالت و تلاش برای کاشتن نهال امید از سوی دوستانش در جهان است.
در دوهفته گذشته به مناسبت یادبود انقلاب که از مارس 2011 آغازشد بسیار گفته و نوشته شد؛ زمانی که مردم درعا به خیابانها آمدند و دست به تظاهرات مسالمت آمیز زدند و خواستار آزادی دانش آموزان مدرسهای شدند که به خاطر نوشتن شعارهای سیاسی بر روی دیوار بازداشت شده بودند. بازداشت خشن این کودکان و شکنجهای که درمعرض آن قرارگرفتند، اولین نشانه از وحشیگری نظام بود و اینکه آمادگی دارد برای حفظ قدرت خود علیه مردمش کودتا کند و دست به هرکاری بزند.
از آن زمان کار ربودن و بازداشت غیرقانونی افراد از جمله عوامل ریشهای پشت جنگ کنونی و نشانههای اصلی آن شدند. هنوز و با گذشت ده سال از اولین موج بازداشتهای گروهی، تا به امروز از سرنوشت دهها هزار زن و مرد و جوان خبری در دست نیست. همچنین صدها هزار نفر از سرنوشت نامعلوم عزیزان خود رنج میبرند. هنوز سوریها از شکنجه و سرکوب و فساد نظام رنج میکشند. گزارشی که اخیراً سازمان ملل متحد پیرامون افراد مفقود منتشر ساخت(گزارش کمیته مستقل بینالمللی که از سوی هیئت حقوق بشر درباره بازداشت شدگان در سوریه تشکیل شد) حجم هولناک آن تجاوزها را نشان میدهد.
نظام سوری اصول و عرفهای بینالمللی که کرامت بشری و عدالت را در جایگاه اول قرارمیدهند آلوده ساخت و شایسته است به هیچ وجه از مجازات نگریزد. پادشاهی متحد و شرکای ما در جامعه جهانی خواستار آغاز آزادی افرادی هستند که به شکل غیرقانونی بازداشت شدهاند، اطلاعات لازم درباره مکان بازداشت و سرنوشت افراد مفقود ارائه و عدالت اجرا و به خانواده قربانیان کمک شود.
امکان ندارد بدون آنکه پیشرفتی در سطح این مسئله و رسیدگی به آن در چارچوب برنامه سیاسی که سوریها به پیش میبرند و سازمان ملل ازآن حمایت میکند حاصل شود، راه حلی عادلانه و مسالمت آمیز در سوریه محقق شود. راهی واقعی به سوی صلح دائمی وجود ندارد تا نظام با نیتی صادقانه در برنامهای برای برقراری آتشبس در بخشهای مختلف کشور صورت گیرد و راه برای رساندن کمکها باز و شرایط برای بازگشت داوطلبانه، ایمن و محترمانه پناهندگان مهیا شود و انتخاباتی آزاد و سالم پس از تصویب قانون اساسی جدید براساس آنچه قطعنامه شماره 2254 شورای امنیت خواستار آن شده، برگزار شود.
مسئله دیگر، ده سال خشونت و فعالیتهای نظام مبتنی بر رانتخواری نزدیکان و فسادی است که موجب فروپاشی اقتصادی تا مرز اسفناک، درحالی که میلیونها سوری دور از خانه خود زندگی میکنند. درمقایسه با سال پیش4.5 میلیون سوری به فهرست کسانی اضافه شدند که به اندازه کافی غذا ندارند.
حتی خود اسد میداند رفتار شخصیاش و نه «تحریمهای غربی»-در کنار پیامدهای بحران کنونی لبنان- دلیل اصلی سرعت گرفتن روند فروپاشی اقتصاد است.
از سویی پادشاهی متحد در کنار بیش از 13 میلیون سوری میایستد که اکثرآنها زنان و کودکانند که نیاز به کمک دارند تا زندگیشان نجات یابد. به عنوان یکی از بزرگترین کشورهای کمک کننده در بحران سوریه، پادشاهی متحد تاکنون بیش از 3.5 میلیارد پوند استرلینگ کمک کرده که بزرگترین پاسخگویی به یک بحران انسانی محسوب میشود.
با این حال، این کمکهای بینالمللی هرچند هم با حجم بالایی باشند تا وقتی که به دست افراد نیازمند نرسند بیفایده است. و براین اساس همه کشورهای عضو شورای امنیت وابسته به سازمان ملل متحد باید طی تابستان یک قطعنامه حیاتی را در این زمینه تصویب کنند تا امکان رسیدن ایمن و مستمر کمکهای وسیع از راه مرزهای سوریه را تضمین کند؛ هرکاری جز این به مثابه ننگی برای کسانی خواهد بود که با قطعنامه مخالفت میکنند. همین طور از کسانی که بربخشهایی در داخل خاک سوریه تسلط دارند میخواهیم امکان رسیدن کمکها بدون هیچ مانعی به دست افراد نیازمند را مهیا سازند.
در بازگشت به فیلم «عیونی» یک جمله اثرگذار وجود دارد که خانمی که داخل سوریه مانده میگوید« با تمسک به امید خطرمیکند». بدون شک روز به روز این مسئله دشواتر میشود، اما شجاعت کسانی که برای عدالت و کرامت مبارزه کردند، شعله آینده سوریه است که درخشش گم نمیشود.
وقتی که با فعالان در برخی سازمانهای انسانی سوری و بینالمللی دارای دغدغه حقوق بشری دیدار کردم -که پادشاهی متحد افتخار حمایت از آنها را دارد- سراپا احساس غرور کردم. این افراد زندگی خود را وقف مستند سازی اوضاع مفقودان و زندانیان و کمک به خانواده قربانیان و تلاش برای کشف حقیقت و اجرای عدالت و تحقیق و محاسبه همه آن زیربازگذاشتن قوانین کردند که قربانیان ازآن رنج میکشند.
جامعه بینالمللی و دوستان سوریه باید به همین اندازه شجاعت به خرج دهند و در تمسک به باورهای خود جرأت نشان دهند و اجازه ندهند که امکان گریختن از مجازات سایه بیاندازد و هرکاری که از دستمان برآید به سوریها کمک کنیم تا آینده خود را در دست بگیرند. باید به حمایت خود از کسانی که میتوانند به سوریه امکان زندگی سیاسی جدیدی بدهند که از نعمت صلح و شکوفایی و عدالت برخوردار باشد، ادامه دهیم.