در مرحله اخیر دو پرسش مهم مربوط به رسانه‌ها و نقش‌شان در زمان بحران‌ها با قدرت مطرح شدند: اولی مربوط به موضع‌گیری دربرابر «کووید-19» و روش آرمانی برخورد با آن است. دوم مخصوص به اوضاع درحال انفجار غزه درحال حاضر است و اینکه چطور آن را بفهمیم و تحولات آن را به شکل درستی درک کنیم؟
شاهد اینکه رسانه‌ها نقشی مهم و اساسی در دو حالت بازی کردند و شاید در خیلی موارد اثر بسیاری بر فهم مخاطبان از واقعیت می‌گذارند و منجر به موضع‌گیری و تصمیم‌های معینی می‌شوند که موجب تشدید فشارها بر نهادها و سران می‌گردند و واقعیتی موازی رقم می‌زنند و شکل گیری مواضع و حوداث را بازسازی می‌کنند.
اما کدام رسانه در این دو بحران مورد نظر ماست؟ رسانه‌هایی متفاوت با آنچه چیره شدند و با حوادث بزرگی که در قرن اخیر هزاره پیش روی دادند، تعامل کردند؛ وجه اختلاف اساسی آنها در دو عامل اساسی نهفته است؛ اول پیشرفت شگفت‌انگیز تکنولوژیکی است که با پیشرفت روش‌های حرفه‌ای در رسانه‌های عمومی همزمان شد و آنها را در پوشش حوادث بزرگ و بحران‌های تند قوی ساخت. دوم در شکوفایی جهان رسانه‌ای «شبکه‌های اجتماعی» و گسترش فراگیری و اثرگذاری آنها تجسم می‌یابد، همین طور تمرکز آنها به عنوان یکی از شکل دهنده‌های ساخت افکار عمومی و اثرگذاری برآنها.
این فضای رسانه‌ای پس دیگر یک صحنه خالص برای اثرگذاری نهادهای رسانه‌ای در ملکیت حکومت‌ها و صاحبان منافع با هویت مشخص نیست که- تا حد زیادی- گستره پوشش، منابع مالی، اصول سیاسی که در سیاست‌های تحریریه‌ای در مقابل بحران و اطراف درگیر آنها منعکس می‌شوند، شناخته شده است.
این نیز یک صحنه خالص در «شبکه‌های اجتماعی» نیست که طبقه‌هایی از «اثرگذارهای جدید» آنها را مدیریت می‌کنند یا فعالان دارای منافع و مواضع به کارمی‌گیرند، یا شهروندان عادی در فعل و انفعالات آنها وارد می‌شوند. کاربرانی که این را فرصتی برای بیان دیدگاه، تعامل، موافقیت، مخالفت و پیوستن به کمپین‌ها از راه تقویت «هشتگ‌ها» و لایک کردن موادی که منتشر می‌شود می‌شمارند آن هم زیر سلطه شرکت‌های غول فرآوری اطلاعات که تنها زمانی برای «کنترل محتوا»ی رواج یافته در پلت‌فرم خود دخالت می‌کنند که راه فراری در برابر فشارها نمی‌یابند.
پس این فضایی است که بین دو شکل رسانه‌ای بزرگ برسرآن نزاع وجود دارد، یا اینکه میدانی است که برسرآن جنگ جریان دارد که به کارگیری جزئی دوجانبه و همکاری مرحله‌ای مشترک مانع از ادامه رقابت بین آنها و خرد دنبال کنندگان و آگاهی آنها بدون آنکه دو طرف اثر یگانه خود را برجای بگذارند.
در بحران «کووید-19» حدود دو ماه پیش گزارش مهمی بیرون آمد که بزرگ‌ترین رسانه‌های جهانی منتشر کردند، اما انتشار مناسبی روی پلت‌فرم «سوشیال مدیا» نیافت و به طور کلی به اندازه لازم مورد توجه قرارنگرفت. آن‌طور که «مرکز مبارزه با نفرت دیجیتال»(سی سی دی اچ) اعلام کرد، در حدفاصل میان اول فوریه تا 16 مارس گذشته بیش از 81 هزار نشر روی «سوشیال مدیا» را بررسی کرده و دریافته، دو سوم محتوای ضد واکسن «کووید-19» تنها از 12 فرد اثرگذار بر آن رسانه‌ها به اشتراک گذاشته می‌شود و آنها را «دسته اطلاعات گمراه کننده» نامید.
و معنای این روشن است؛ گزارش به زبانی ساده می‌گوید، این افراد که ستارگان پلت‌فرم‌های «شبکه‌های اجتماعی» را نشان می‌دهند و اغلب آنها فعالیت سیاسی یا اقتصادی را مدیریت می‌کنند که از راه مخالفت با واکسیناسیون و تشکیک در وجود «کووید-19» کاسبی می‌کنند و می‌توانند دنبال کننده‌های خود را که عددشان به حدود 60 میلیون نفر می‌رسد، در ساخت آگاهی تقلبی درباره واکسن به کارگیرند که منجر به تأثیر منفی بر طرح‌های واکسیناسیون و حفظ سلامت عمومی می‌گذارد.
همین مسئله آشکارا در دنبال کردن مدیوم‌های «شبکه‌های اجتماعی» درباره بحران کنونی غزه تکرار می‌شود. و بدون انتشار تحقیقات یا بررسی‌های علمی که آن رصد را به صورت اجمالی تا به اینجا ارزیابی کند، بسیاری از گزارش‌هایی که رسانه‌های جهانی صاحب نام منتشر کردند، آشکارا موارد تحریف و دست‌کاری و جعل را رصد کردند که اثربزرگی بر شکل گیری تصویر حوادث و ساخت مواضع دنبال کننده‌ها داشته است.
این مسئله ما را به یاد گفته نظریه پرداز فرهنگی فرانسوی ژان بودریار می‌اندازد که چند سال پیش در خصوص «واقعیت برتر»ی گفت که اکنون براثر سیل داده‌هایی که برسرما می‌بارند تجربه می‌کنیم بدون آنکه در آنها به اندازه کافی تأمل یا کنترل کنیم؛ واقعیتی که « داده‌ها در آن بسیارند... و حقایق اندک»
پس راه حل چیست؟
خودت را به طور کامل به یکی از جریان‌ها نسپار، بلکه درمعرض رسانه‌های عمومی و مدیوم‌های «شبکه‌های اجتماعی» قرارگرفتنت را تقسیم کن.
در معرض قرارگرفتنت را به یک رسانه عمومی یا گروهی که به دنبال یک جهت مشخص‌اند منحصر نکن بلکه اطلاعات و تحلیل‌ها را از تعداد مناسبی از آن رسانه‌ها به دست بیاور... و دقت کن که آن رسانه‌ها متنوع باشند و بیان کننده منافع مختلف. همچنین البته «سوشیال مدیا» را نادیده نگیر، اما به طورکامل خودت را تسلیم موادی نکن که ازآنها می‌آیند بلکه آنچه از آنها به تو می‌رسد را چنین تصور کن که ممکن است درست یا دروغین باشد و آنها را محک بزن پیش از آنکه خود را درگیر به کاربستن یا مشارکت در تبلیغ‌شان بکنی.
