شاید همان احساسی که به من در زمان تماشای فیلمی از ژانر وحشت دست می‌دهد به برخی خوانندگان دست دهد؛ احساس می‌کنی اتفاق ترسناکی روی می‌دهد و این میل را پیدا می‌کنی که سر شخصیت فیلم داد بزنی و هشدار دهی که در را باز نکند یا پیش از آنکه دیر شود فوری دست به کاری بزند. اما این البته همچنان تنها یک فیلم وحشتناک است و طبیعی است که قاتل یا موجود وحشتناک درآن به دیگران حلمه کند.
حقیقت اینکه این دقیقا همان احساس من در باره مسئله ارسال کمک‌های انسانی به شمال غربی سوریه و ادلب است. دراینجا باید گفت، قطعنامه سازمان ملل متحد که به مجریان برنامه کمک‌های انسانی اجازه می‌دهد کمک‌ها را از مرز ترکیه با سوریه و نقطه مرزی باب الهوی به ادلب برسانند، طبق برنامه مدت زمان آن در روز 10 جولای به پایان برسد.
پیش از این در ماه جاری گزارشی از سازمان ملل متحد منتشر شد که ماهیانه نزدیک به 1000 کامیون حامل کمک‌های انسانی از نقطه باب الهوی می‌گذرند تا این کمک‌ها را به 3.4 میلیون شهروند سوری که نیازمند کمک‌های فوری‌اند برسانند. و همانند وضعیت در فیلم‌های وحشت، دولت روسیه آشکارا تهدید به استفاده از وتو برای جلوگیری از هرگونه تمدید دیگر این برنامه کرد. و پرسش در اینجا این است: آیا واشنگتن و دوستان اروپایی طرحی برای جلوگیری از فاجعه‌ای که از روز11 جولای آغاز می‌شود دارند؟
از طرفی رئیس جمهوری بایدن و مشاورانش گفتند، روز 16 ژوئن مشکل ارسال کمک‌های انسانی به سوریه را با رئیس جمهوری پوتین بررسی می‌کنند. وقتی بایدن در کنفرانس مطبوعاتی‌اش در روز 14 ژوئن سه بار بین سوریه و لیبی قاطی کرد کمی مضطرب شدم، اما وقتی از فهرست مشاوران بایدن که او را در جلسه‌اش با پوتین همراهی می‌کنند مطلع شدم نگرانی‌ام بیشتر شد. در حقیقت، همه آنها افرادی مناسب و باهوش‌اند، اما بین آنها کارشناس امور سوریه و کمک‌های انسانی وجود نداشت. برعکس، پوتین به هیئت همراه خود فرستاده ویژه به سوریه الکساندر لاورنتیف را ملحق ساخت. براین اساس روسیه می‌توانست جزئیاتی درباره سوریه را مورد بررسی قرار دهد که طرف امریکایی نمی‌توانست وارد آنها شود.
روشن است که طرف امریکایی با این فکر وارد جلسه شد که اگر به روس‌ها بگوییم تمدید مهلت کمک‌های انسانی از طریق مرزها برای واشنگتن مهم است، موافقت خواهند کرد. و پس از نشست، بایدن به رسانه‌های امریکایی خبر داد که او با پوتین «گذرگاه‌های کمک‌های انسانی» را مورد بررسی قرارداد، اما در حقیقت «گذرگاه‌های کمک‌های انسانی» با «برنامه انسانی از طریق مرزها» فرق می‌کند. چرا که گذرگاه‌ها ممکن است به راه‌های کمک‌های انسانی اشاره کند که از داخل مناطق زیرسلطه دولت سوریه بگذرند و نه ترکیه.
روشن است که دولت سوریه مانع از ارسال کمک‌ها از خاکش به ادلب می‌شود. و براین اساس چنین گذرگاهی نمی‌تواند 3.4 میلیون شهروند غیرنظامی سوری را نجات دهد. پس از آن خبرگزاری «رویترز» اشاره کرد، روسیه در حقیقت متعهد نشد با تمدید برنامه کمک‌ها از طریق مرزها موافقت کند. و اینگونه فیلم وحشت ادامه یافت.
پیش از این نوشتم که چطور واشنگتن به نظرنمی‌رسد به طورکامل سوریه و دینامیزم جنگ در آنجا را درک کند. و یکی از بزرگ‌ترین خطاهایی که واشنگتن مرتکب آن شد، اغراق در ارزیابی نفوذ سیاسی و نظامی خود بود. برای نمونه، پیش از نشست 16 ژوئن یک مقام امریکایی گفت بایدن به پوتین خواهد گفت که اگر مسکو مانع از تمدید ارسال کمک‌ها از راه مرزها بشود، امریکایی‌ها با مسکو در خصوص پرونده سوریه همکاری نمی‌کنند.
و تحلیل‌گران امریکایی دیگر در واشنگتن گفتند، امریکا باید توضیح دهد که برنامه ارسال کمک‌ها از طریق مرزها برای طرف امریکایی اولویت دارد و حتی سفیر امریکا در سازمان ملل متحد لیندا توماس گرینفیلد سه هفته پیش از مرزها بازدید کرد تا نگرانی امریکا از این مسئله را بیان کند.
حقیقت اینکه از نظر پوتین، واشنگتن اکنون در خصوص سوریه همکاری نمی‌کند و به استقرار ثبات دولت سوریه کمک نمی‌کند و مانع از بازسازی سوریه می‌شود. و به جای آن تحریم‌های امریکایی مشکلاتی در برابر دمشق ایجاد کرده‌‌اند. و اگر واشنگتن تمایل دارد پوتین به آن کمک کند، باید درمقابل هزینه آن را بپردازد.
و چون مسکو از زبان بایدن فهمید که این مأموریت برای واشنگتن بسیار مهم است، نرخی که مسکو مطالبه می‌کند بالاتر رفت. از جهتی دیگر شورای روابط خارجی اتحادیه اروپا در ماه آوریل پیشنهاد کرد، در مقابل موافقت روسیه با تمدید برنامه انتقال کمک‌ها از راه مرزها به مدت یک‌سال، واشنگتن کمک‌های انسانی بیشتری به برنامه سازمان ملل متحد در داخل دمشق اختصاص دهد. و پس از آن، از تابستان 2022 همه کمک‌های انسانی زیر سیطره دولت اسد خواهند بود.
از سوی دیگر تحلیل‌گرانی دیگر براین باورند که شاید پوتین درمقابل کاهش تحریم‌های امریکایی با تمدید ارسال کمک‌ها از راه مرزها موافقت کند. در همین حال رسانه‌های کُرد گزارش دادند، بایدن به شرکت‌های نفت روسی اجازه خواهد داد تا درعملیات ویژه شرکت نفت امریکایی در منطقه خودمختار شمال شرق سوریه دست یابند.
همه این افکار نقطه‌های مثبت و منفی دارند. من به نوبه خود در ماه ژوئن از طریق رسانه‌های امریکایی پیشنهاد کردم که دولت امریکا آماده تبادل برنامه‌ای بشود که سازمان ملل متحد به پیش می‌برد و با همکاری با متحدان اروپایی و ترک‌ها رهبری برنامه بین‌المللی جدیدی برای ارسال کمک‌ها از طریق مرزها را در دست بگیرد.
امروز اما دیگر وقت کافی برای آمادگی باقی نمانده و در هرحال این ایده در خود مشکلات بزرگی دارد. و برخلاف فیلم‌های وحشت که هالیوود تولید می‌کند، راه حل روشنی برای این بحران وجود ندارد و وقت دراختیار کوتاه است. براین اساس بهترین کاری که ممکن است دولت بایدن انجام دهد این است که اهداف سوریه را در رأس اولویت‌های خود قراردهد، همچنین باید مسئله نجات شهروندان غیرنظامی را دراولویت پیش‌روی خود ببیند.
