پنجشنبه 8 جولای روزی مهم در زندگی میلیون‌ها شهروند سوری ساکن در شمال غرب این کشور محسوب می‌شود. پیش‌بینی می‌شود شورای امنیت وابسته به سازمان ملل متحد به تمدید برنامه انسانی سازمان ملل متحد رأی دهد که کمک‌ها را از راه مرزهای ترکیه به ادلب در باب‌الهوی و داخل استان ادلب برساند. به‌طور طبیعی، در این رأی‌گیری رأی روسیه، رأی اساسی به حساب می‌آید. و این نمونه‌ای از میزان مهارت و قدرتی محسوب می‌شود که ممکن است دیپلماسی روسی ازآن برخوردار باشد. گفتنی است، سفیر فرانسه در نیویورک به شورای امنیت یادآوری کرد که 92درصد از کمک‌های انسانی به سوریه از امریکای شمالی، اروپا و ژاپن است، با این وجود روسیه دارنده رأی اساسی در نهایی ساختن این مسئله خواهد بود.
نمی‌دانم آیا روسیه قصد دارد برای هفدهمین بار در خصوص قطعنامه‌ای درباره سوریه از حق وتو استفاده کند. روشن است که روسیه در اوج نگاه خود به چگونگی رأی‌دادن درباره این قطعنامه دو هدف استراتژیک بزرگ دارد در حالی که شهروندان در ادلب هیچ جایی در توجه و دغدغه‌هایش ندارند. در این مسئله مهم‌ترین نکته رابطه‌اش با ترکیه است.
گفتنی است وزیر خارجه روسیه لاوروف پس از جلسه هفته گذشته با همتای ترک خود چاووش اوغلو در آنتالیا بر روابط خوب دوجانبه بین دوکشور تأکید کرد. لاوروف به طرح‌های تجاری همچنین طرح‌های دیگر در زمینه انرژی و منافع روسیه در قفقاز و لیبی که ترکیه از نفوذ زیادی در آن برخورداراست، اشاره کرد.
ترکیه می‌تواند مانع تلاش‌های روسیه برای فشار بر اوکراین بشود. مهم‌تر از این، مسکو برای تضعیف پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) از خشم ترک‌ها از امریکا در طول سال گذشته بهره‌برداری می‌کند.
روز4 جولای سخنگوی رسمی رئیس جمهوری پوتین روابط روسیه با ترکیه را ستود بر این اساس که می‌تواند الگویی برای روابط روسیه با دیگر کشورهای عضو پیمان باشد. پایان بخشیدن به برنامه ارسال کمک‌های سازمان ملل متحد از طریق گذرگاه باب‌الهوی موجب خشنودی دولت اسد در دمشق می‌شود، اما ترکیه را به شدت خشمگین می‌کند.
گفتنی است، رئیس جمهوری اردوغان عملاً به بهبود روابط با واشنگتن اشاره کرد و بدون شک پوتین از طرف خود تمایل ندارد تشویق کننده نزدیک شدن رابطه بین واشنگتن و آنکارا باشد.
اما نکته قابل توجه دیگر که مسکو برآن تمرکز دارد در همکاری آینده‌اش با واشنگتن در خصوص پرونده سوریه متبلور می‌شود. از جهتی امریکایی‌ها تهدید کردند درصورتی که مسکو برنامه ارسال کمک‌ها از گذرگاه باب‌الهوی را متوقف سازد به هیچ‌وجه درخصوص سوریه همکاری نمی‌کنند. با این حال به نظر می‌رسد این تهدید از موضع ضعف است.
یک تفکر دیگر که در داخل ادارات واشنگتن مطرح است در مهیا ساختن سریع‌تر بخشودگی‌هایی از تحریم‌ها برای کمک‌های انسانی و برنامه انسان دوستانه داخل مناطق تحت سلطه دولت سوریه و متحدان آن نمود می‌یابد. دریک ابتکار عمل در این راستا، واشنگتن روز 17 ژوئن اعلام کرد، بخشودگی‌های بیشتری از تحریم‌ها برای کمک‌های پزشکی مرتبط با تلاش‌ها برای کنترل مصیبت بزرگ ویروس «کرونا»ی نوپدید اعمال خواهد کرد. (شایان ذکر است که کارشناسان امریکایی آشکارا اعتراف کردند که تحریم‌هایی امریکایی به شهروندان سوری آسیب می‌زنند).
ازسوی دیگر سفیر روسیه در نیویورک از ابتکار عمل اعلام شده در روز 17ژوئن استقبال کرد، اما اشاره کرد بخشودگی‌های پیشین در دالان‌های سنگین بروکراتیک دولت امریکا و مؤسسه‌های مالی آن کشور گم شدند.
علاوه براین، جوی هود، مسئول بخش خاورمیانه وزارت خارجه امریکا روز28 ژوئن تأکید کرد، آنچه به «تحریم‌های سزار» معروف است از حمایت سیاسی بالایی در داخل واشنگتن برخوردار است و اشاره نمود، حذف نمی‌شوند.
در کنار این همچنین گفت، واشنگتن به مخالفت خود با عادی‌سازی روابط بین سوریه و اتحادیه کشورهای عرب ادامه خواهد داد. هود همچنین گفت، واشنگتن برای محاسبه نظام سوریه به خاطر جنایت‌هایی که مرتکب شده است فشارخواهد آورد. و براین اساس مشوق‌های امریکایی به نظر مسکو جذاب به نظر نمی‌رسند. از جهتی دیگر، سفیر روسیه در نیویورک، روز 30 ژوئن مخالفت کشور خود با درخواست امریکا برای بازگشایی گذرگاه الیعربیه در عراق به داخل شمال سوریه را اعلام کرد که دولت خودمختار برآن حکومت می‌کند و از شرکای ایالات متحده محسوب می‌شود.
ازنگاه مسکو، این مخالفت مشکل بزرگی با آنکارا به وجود نمی‌آورد و در نتیجه گرفتن چنین تصمیمی آسان بود. در مقابل سفیر روس در روز 30 ژوئن راه مربوط به گذرگاه باب‌الهوی را نبست.
و پرسشی که اینجا خود را مطرح می‌کند این است: روسیه در مقابل دادن اجازه به ادامه برنامه انسانی از گذرگاه باب‌الهوی چه قیمتی را درخواست می‌کند؟ بی شک سپردن مسئولیت توزیع همه کمک‌های انسانی به دمشق معنای نمادین بزرگی برای مسکو دارد و ابزار مهمی برای مقابله با باقیمانده مخالفان سوری در اختیار دمشق قرارمی‌دهد. مسکو به بستن گذرگاه باب‌الهوی تمایل دارد، اما برخلاف واشنگتن، مسکو می‌تواند شکیبایی به خرج دهد. و شاید مسکو با تمدید کوتاه مدت برنامه ارسال کمک‌های انسانی از راه گذرگاه باب‌الهوی ازسوی شورای امنیت موافقت مشروط به اینکه در مقابل آنکارا تعهد کند مخالفان سوری به خصوص «هیئت تحریر الشام» را مجبور می‌کند به کاروان‌های کمک‌های انسانی که از دمشق می‌آیند اجازه دهند وارد مناطق تحت سلطه مخالفان بشوند.
از جهتی دیگر سفیر ترکیه در نیویورک و وزیر خارجه امریکا بلینکن گفتند، دولت‌هایشان علاقمندند چنین کاروان‌هایی از دمشق بیایند. و شاید روسیه در مقابل پایبندی به برداشتن گام‌های ملموس در سطح اجازه دادن به کاروان‌های کمک‌هایی که از دمشق به ادلب می‌روند، روز 8 ژوئن با تمدید کوتاه مدت برنامه انسانی از گذرگاه باب‌الهوی موافقت کند.
گفتنی است تمدید کوتاه مدت برای مسکو مناسب‌تر است چون می‌تواند پس از مدتی کوتاه درخصوص امتیازهای جدید از سوی ترکیه و غرب مذاکره کند.
وقتی کاروان‌های کمک‌هایی که از مبدأ دمشق حرکت می‌کنند وارد ادلب شوند، دلایل ادامه برنامه‌های انسانی از گذرگاه باب‌الهوی ضعیف‌تر می‌شوند. و بر این اساس مسکو موفق به گرفتن امتیازهایی کوچک در کوتاه مدت می‌شود و در عین حال موضعی برای خود ایجاد می‌کند که براساس آن می‌تواند امتیازهایی بزرگ‌تر از کمک‌های پزشکی شکار کند، اگر ترکیه و غرب علاقه‌مند به ادامه بازبودن گذرگاه باب‌الهوی در طولانی مدت باشند.
