بدر بن عبد الله بن فرحان
وزير فرهنگ سعودی
TT

برنامه‌ریزی وزارت فرهنگ؛ فولکلور سعودی بر صحنه‌های نمایش جهانی

چون «پدر هنرها» یکی از عمیق‌ترین ابزار بیان هنری و ابداعی است که بشریت به خود دیده، تئاتر و هنرهای نمایشی به عنوان «بخش بسیار مهم» درچارچوب کلی استراتژی ملی فرهنگ قرارگرفت و وزارت فرهنگ آن را میان16 بخش فرعی گنجاند که تلاش‌ها و فعالیت‌هایش برآنها متمرکز می‌شود و گروه ملی تئاتر میان اولین مجموعه ابتکارهای فرهنگی قرارگرفت و شورای وزیران با تأسیس 11 هیئت فرهنگی از جمله هیئت تئاتر و هنرهای نمایشی موافقت کرد.

داستان تئاتر و هنرهای نمایشی پادشاهی در جزئیات خود چشم‌گیر و الهام بخش است، نوشتن متون نمایشی پیش از ظهور خود تئاتر در کشور آغاز شد. از زمان نوشته شدن نمایش « به خود ستم کرده» درسال 1932 تا دهه هفتاد و نود قرن پیش که نمایش درآن نشو و نما کرد، سال‌های ابداع نویسندگان و ادبای سعودی همچون حسین سراج، احمد عبدالغفور عطار، عبدالله عبدالجبار، محمد ملیباری، عبدالله بوقس، عصام خوقیر و دیگر نوآوران بود. همچنین مدیران آموزشی داخلی همچون صالح بن صالح از جنبش تئاتر در مدارس و مراکز آموزشی حمایت کردند.

دوره پایه‌گذاری و رشد با اختلاف چشم‌گیری سپری شد و وضع امروز تئاتر و هنرهای نمایشی سعودی برای بسیاری از نوآوران این بخش و دنبال کنندگان آن رضایت‌بخش نیست.

سال2019 شاهد افزایش نسبی افراد بالغی بود که دست‌کم یک‌بار برای تماشای تئاتر حضور یافته‌اند که با فعالیت تئاتری رو به افزیش برنامه‌های فرهنگی و سرگرم کننده درآن سال همراه شد و این نشان می‌دهد هرگاه محصولات با کیفیت مهیا باشد علاقمندان تشنه هنرند.

آمار جهانی نشان می‌دهد کارهای بسیاری درپیش داریم که انجام دهیم برای نمونه فضاهای نمایشی که فعالیت‌های تئاتر و هنرهای نمایشی درآنها برپا می‌شود از 1.5برای یک میلیون نفر در برابر20 در پادشاهی متحد،3.4 درسنگاپور،3.2درفرانسه و 2.5درچین فراتر نیست.

همچنین آمار گویای آن است که متوسط اجرای تئاتر و هنرهای نمایشی برای هریک میلیون نفر در سعودی از 16 نمایش درسال 2019 فراتر نرفته درحالی که این عدد سال 2018در بریتانیا944، درفرانسه 858، چین797 و سنگاپور689 مورد بود.

درمقابل چالش‌هایی که این بخش با آنها روبه روست که مهم‌ترین آنها در نتیجه چالش‌های تربیت نیروی انسانی، ایجاد زیرساخت‌ها، مدیریت، تأمین منابع مالی، تهیه آیین نامه‌ها و صدور مجوزها و فنی است، فرصت‌های بسیاری وجود دارد که به شکل ایده‌آلی در آنها سرمایه‌گذاری نشده است-برای نمونه- در بخش آموزش علاوه بر رشد مهارت‌های افراد فعال، فضاها و فرصت‌های بسیاری برای سرمایه‌گذاری در رشد و تربیت استعدادها و توان‌ها دربخش آموزش با مشارکت بخش‌های مرتبط وجود دارد.

همکارانم در هیئت، فارغ‌التحصیلی4500 دانشجوی دختر و پسر متخصص در این بخش را از طریق آموزش عالی، آکادمی متخصص در تئاتر، مشارکت با دانشگاه‌ها و برنامه‌های اعزام و بورس‌های فرهنگی که وزارت آغاز کرد، دربرنامه خود گنجاندند. همزمان هیئت بر کشف استعدادها و ارزیابی آنها کارخواهد کرد درحالی که هدف‌گذاری ایجاد بنیادهای اساسی و گنجاندن فعالیت‌های تئاتر و هنرهای نمایشی در برنامه‌های درسی و آموزشی است تا میلیون‌ها دانش آموزان از راه آموزش توسط بیش از25 هزار معلم زن و مرد بهره ببرند که به عنوان ناظر بر فعالیت‌های تئاتری در آموزش عمومی فعالیت می‌کنند. این درکنار آموزش4200 نفر با رشد توان‌های مهارتی ازطریق آموزش در حین کار یا برنامه آموزش حرفه‌ای است.

ازآنجا که آیین‌نامه‌ها و مقررات صدور مجوز با وضعیت کنونی چالش برانگیزند، هیئت در برنامه بلند مدت خود همچنین با تسهیل مقررات صدور مجوزها به شیوه‌ای روشن، منعطف و به دور از پیچیدگی به دنبال رشد این بخش حرکت می‌کند. با ایجاد دستورات روشن، دیگر نیازی به موافقت با محتوا در صدور مجوز وجود نخواهد بود همچنانکه ما بر پایبندی درونی نوآوران حساب می‌کنیم.

برنامه بلند مدت با تقویت کمیت و تنوع آن، افزایش آثار تولید داخلی و تنوع آنها با تضمین تحقق بالاترین معیارهای کیفی، تضمین امکان رسیدن به این بخش و بالا رفتن آگاهی مخاطبان و فعالان داخلی و بین‌المللی این بخش در سعودی و بالا بردن سطح استقبال مخاطبان از این عرصه در سطح همه مناطق، بخش‌های اجتماعی و رده‌های مختلف سنی، به دنبال افزایش تولید محتوا، تضمین امکان رسیدن به این هدف و تشویق مخاطب است.

همچنین مؤسسه‌های بخش سوم و جمعیت‌های متخصص همانند بخش خصوصی نقش برجسته‌ای در برنامه توسعه بخش خواهند داشت.

هدف ما در این بخش از جهت تولید بالا بردن هنرهای نمایشی پادشاهی در سال 2030 به سطح9920 نمایش است که 33 درصد آن شامل تئاتر می‌شود و اجراهای زنده نمایش‌های کمیک، نمایش فولکلور مردمی، نمایش‌های موزیکال، نمایش‌های آماتور، سیرک، اوپرا و دیگر زمینه‌ها سهم قابل توجهی خواهند داشت. این گام با هدف تولید داخلی بخش فرهنگی، افزایش تعداد افراد شاغل درآن، گشودن افق‌های متعدد است که به بخش فرهنگی توان ارائه گزینه‌های بسیار می‌دهد که ازآن راه کیفیت زندگی را تقویت می‌کند.

می‌خواهیم صحنه تئاتر سعودی میزبان مهم‌ترین نمایش‌های جهانی باشد، ما خواهان تئاتری متنوع، جذاب، با کیفیت بالا، دارای اثرگذاری جهانی و منعکس کننده داستان‌های جاودان و سرشار از فرهنگ و هنر ما باشد. تصور می‌کنم داستان زرقاء الیمامه، غالیه البقمیه، راکان بن حثلین و بسیاری از قهرمانان دیگر کشورمان را روی صحنه نمایش ببینم. داستان‌های آنها بر صحنه نمایش سراسر جهان با بالاترین معیارهای هنری و فرهنگی به نمایش درآید و این برای همت و بلندپروازی سعودی‌ها دور نیست.