وائل مهدی
روزنامه نگار حوزه نفت روزنامه "الشرق الاوسط"
TT

شمال سعودی، ثروتی جدید

شمال پادشاهی عربی سعودی از بنیادهای جغرافیایی و طبیعی که منطقه شرق از آنها برخوردار شده و شامل دو حوزه بزرگ خشکی و دریایی نفت جهان(الغوار و السفانیه) بهره نمی‌برد، اما طبیعت به شمال ثروتی از نوع دیگر بخشیده که آن انرژی تجدید پذیر است و پادشاهی از دیروز بهره‌برداری از آن را آغاز کرد.
پس از اعلام دیروز وزارت انرژی سعودی درباره آغاز به‌کار تجربی اولین توربین بادی از مجموعه طرح نیروگاه انرژی بادی دومة الجندل، این کشور منبع جدید به منابع انرژی خود افزود و شمال در حوزه ثروت انرژی سعودی وارد شد.
شمال سعودی منطقه مناسبی برای سوخت فسیلی نیست چرا که درشمال به استثنای میادین غیرسنتی گاز و اندکی مشتقات این میدان که نفت سبک محسوب می‌شود منابع مهمی وجود ندارد. شرکت آرامکو سعودی ایستگاه تولید گاز از میدان مدین دارد که نزدیک خلیج عقبه است. همان طور که می‌دانیم تولید گاز غیرسنتی پرهزینه‌تر از گاز سنتی است؛ چرا که این گازها یا بین صخره‌ها وجود دارند یا زیر شن‌ها مدفون‌اند و استخراج و تولید آنها نیاز به روش‌های متفاوتی دارند.
درحالی که منطقه از ویژگی‌های باد و تابش عمودی اشعه خورشید برخورداراست، که بهترین نقطه درپادشاهی محسوب می‌شود و سرعت بادهای آن برای سرمایه‌گذاران جذاب است. برای نمونه سرعت باد در منطقه نیوم به طور متوسط به 10.3 متر در ثانیه می‌رسد و این میزان سرعت برای به حرکت درآوردن توربین‌های بادی بسیار دلگرم کننده است. اما انرژی خورشیدی، به دلیل تابش مناسب خورشید در هر مترمربع زمین در منطقه‌ای مانند نیوم می‌توان حدود 20 مگاگول برق تولید کرد. وضعیت در دیگرمناطق شمال نزدیک به ارقام تشویق کننده منطقه نیوم است.
بهره‌برداری از این انرژی تجدید پذیر برای پادشاهی به یک ضرورت استراتژیک تبدیل شده است. نسبت به طرحی مانند دومة الجندل و طرح نیروگاه انرژی خورشیدی در سکاکا، می‌تواند وضعیت انرژی در پادشاهی را به مقدار زیادی تغییردهد به گونه‌ای که کمک می‌کند تولید گازهای کربنیک را به میزان سالانه 1.5 میلیون تن کاهش دهد. این دو طرح می‌توانند نیاز حدود 120 هزار واحد مسکونی در پادشاهی به انرژی پاک را تأمین کنند که متوسط توان تولیدشان به 700 مگاوات می‌رسد.
اگر طرح‌های آینده نیوم را به این توان‌ها اضافه کنیم که بین 15 تا 25 مگاوات انرژی تجدید پذیرمی‌رسد، شمال سعودی می‌تواند یک چهارم نیاز پادشاهی به برق با روش پاک را تأمین کند. این انرژی از تولید گازها می‌کاهد، به تلاش‌های سعودی برای مقابله با تغییر اقلیم کمک می‌کند، از فشارها برآن کم می‌کند، به آن اجازه می‌دهد به تقاضا برای انرژی از منابع پایدار پاسخ دهد و مقدار زیادی گاز برای صنایع و نفت برای صادرات مهیا سازد به جای آنکه آنها را برای تولید برق منازل بسوزاند.
مسئله دیگر که نقش شمال را تقویت می‌کند، نزدیک بودن آن به کشورهای مصرف کننده انرژی است و به سعودی این امکان را می‌دهد تا با متصل ساختن خطوط انتقال از هر منبعی برق به آنها صادر کند، و این برق می‌تواند از سعودی به مصر، عراق، ترکیه، اروپا و بسیاری کشورهای دیگر منتقل شود و با این کار نقش استراتژیک بخش انرژی سعودی را عمق می‌بخشد.
این زیرساخت‌های پیشرفته که سعودی درآنها کار می‌کند و حدود 10 میلیون کنتور هوشمند در منازل نصب شده، درآینده به فروش مازاد برقی که از انرژی تجدید پذیر درمنازل تولید می‌شود بر روی شبکه کمک می‌کنند و می‌توان آن را به خارج صادر کرد. جهت اطلاع در حال حاضر طرح‌های کوچکی در مناطق مسکونی ایالات متحده به این شکل فعالیت می‌کنند به طوری که برق از خانه‌ها با استفاده از تکنولوژی پلوتکشن به فروش می‌رود و بدون نیاز به هیچ قرارداد یا اقداماتی اهالی به شکل الکترونیک به مبالغی دست می‌یابند. و این شاید در آینده در شمال پادشاهی اتفاق بیفتد. 
در نهایت اگر منطقه شرقی محرک اقتصادی پادشاهی در گذشته بود، شمال محرک اقتصادی درآینده خواهد بود، اما هنوز کارها در ابتدای راه قراردارند و ما در انتظار اخبار و طرح‌های بعدی هستیم.