طرح‌های زیست محیطی با آهنگ فاجعه‌ها

تأکیدهای علمی درباره شتاب گرفتن آهنگ تغییرات اقلیمی کافی نبود تا همه با طرح قوی زیست محیطی که اتحادیه اروپا ماه پیش آغاز کرد، بپذیرند. بیانیه رئیس جمهوری امریکا جو بایدن در باره طرح بالا بردن سهم خودروهایی که با برق و هیدروژن کارمی‌کنند صادر شد که با آغاز سال 2030 به نیمی از ماشین‌های جدید ایالات متحده می‌رسند. برخی جریان‌ها این تدابیر را افراطی دیدند و به همین دلیل با مخالفت شدید صنایعی که به شکل زیادی بر سوخت فسیلی تکیه دارند همچنین در صنایع خودروسازی و شرکت‌های هواپیمایی روبه روشد. این یک در این تدابیر قیدهایی بزرگ و سریع برخود می‌بیند که مانع از تغییر نرم به سمت کاربراساس شرایط جدید می‌شوند.
اما گزارش هیئت دولتی بین‌المللی درباره تغییرات اقلیم که چند روز پیش منتشر شد، شک را به یقین مبدل ساخت، وقتی که تأکید کرد واقعیت تغییرات اقلیمی با فاصله زیادی نسبت به پیش‌بینی‌ها قبلی جلوتر است. و اینکه اشاره کرد هنوز فرصت برای کاستن از شدت خرابی وجود دارد که نیازمند شتاب در تدابیر برای همآهنگ شدن با آن است. در حالی که گزارش‌های قبلی هیئت به امکان بالا رفتن سطح آب دریاها به میزان نیم متر درسال 2100 اشاره می‌کرد، این گزارش این رقم را به دو متر در نهایت قرن بالا برد و پیش‌بینی کرد افزایش یک و نیم درجه‌ای گرما طی ده سال روی می‌دهد و نه بیست سال، آن هم اگر تغییر ریشه‌ای و سریع در طرح‌های کُند کنونی برای مواجه با این چالش صورت نگیرد. براساس نتایج گزارش، لازم است حدود تعهدات نشست اقیلم پاریس از طریق تسریع در کاهش تولید گازهای کربن تا رسیدن به توقف کامل و بدون استثنای آن پیش از سال 2050بالاتر برود و همکاری‌های عملی و سرمایه‌گذاری فعال سازی شوند. می‌دانیم که گزارش‌های این هیئت علمی بسیار محافظه‌کارانه است چرا که تصویب آنها نیازمند دست‌یابی به اجماع همه کشورهای عضو است. به همین دلیل انتشار گزارش اخیر نشان دهنده قوی‌ترین موافقت دولتی با پیش‌بینی‌های علمی است که پس از این راه فرار از کار جدی را دشوار می‌سازد.
مسئول امور محیط زیست و اقلیم اتحادیه اروپا فرانتس تیمرماینز به دشواری اقدامات اعتراف کرد، اما گفت، این تنها راه برای رسیدن به «فرصت جنگ» علیه آثار فاجعه‌بار سریع تغییرات اقلیم است. و حتی پیش از انتشار گزارش پرطنین هیئت دولتی اقلیم، طبیعت درکنار تیمر ماینز ایستاد چرا که دو روز پس از آغاز طرح اروپایی موج بی سابقه سیل کشورهای آلمان، بلژیک و هلند را درهم کوبید و صدها قربانی گرفت و میلیاردها خسارت برجای گذاشت. طولی نکشید که موجی از آتس‌سوزی‌ها اروپای شرقی را درنوردید و به یونان رسید که مساحت‌های بزرگی از جنگل‌ها را نابود کرد و هزاران نفر را آواره ساخت. از آنجا که نمی‌توان سیلاب‌ها و آتش‌سوزی‌ها را حوادثی نادر در طبیعت درنظر گرفت، دانشمندان در تکرار، حجم‌ و شدت‌شان در این بار دلیلی قاطع بر اینکه آثار تغییرات اقلیم خیلی سریع‌تر و قوی‌تر از آنچه پیش‌بینی می‌شد، دربرخواهند گرفت.
این تحولات بزرگ در مدت زمانی کمتر از یک ماه در توسعه دایره قبول تدابیر ریشه‌ای کمک کرد که طرح اروپایی شامل آنها می‌شود. این طرح در 12 بند خود، کاهش تولید هیدروکربن را به میزان55 درصد تا سال 2030درمقایسه با سال 1990 و رسیدن به صفر تا سال 2050 هدفگذاری کرده است. از میان تدابیر، اعمال عوارض تصاعدی بر سوخت هواپیماهاست که موجب افزایش قیمت بلیط برای کاهش سفرهای هوایی و تسریع در تبدیل آن به سوخت پاک مانند هیدروژن در هواپیماها و کشتی‌ها می‌شود. ازدیگر برنامه‌ها اعمال قیدهای شدید بر حداکثر مجاز تولید کربن در خودروها و دیگر وسائل حمل و نقل زمینی است که عملاً درسال 2035 موجب توقف فروش خودروهایی می‌شود که از بنزین و گازوئیل استفاده می‌کنند. و این به معنای تبدیل کامل به موتور‌های برقی و هیدروژنی است و با بخشودگی‌ها در مالیات و عوارض همزمان می‌شود که شامل همه منابع انرژی با کربن پایین است. و از آنجا که هدف کاهش تولید کربن است و نه جلوگیری از به کارگیری نوعی سوخت مشخص است، توسعه و تطبیق تکنولوژی‌ها بر جذب و بازتولید کربن یا سامان دادن و ذخیره کردن آن با شیوه‌های پاک و ایمن به عنوان گزینه‌ای واقعی برای استمرار نفت برای مدتی طولانی به عنوان جزی از ترکیب سوخت می‌شود.
در مورد وسایل حمل و نقل، طرح اروپایی بر کاهش تولید گازها برخاسته از گرمایش منازل تمرکز دارد که هنوز به شکل اصلی بر گاز تکیه می‌کند. به همین دلیل طرح تبدیل گرمایش به وسیله پمپ‌های حرارتی که با برق تولید شده از منابع نفتی حمایت می‌کند و تأکید بر استفاده از عایق‌های حرارتی در ساختمان‌های جدید می‌شود. همزمان ساختمان‌های قدیمی در مدتی کوتاه بازسازی می‌شوند به طوری که شرایط جدید را دارا و مناسب‌تر بشوند. برای تأمین شدن این هدف طرح خواستار به کارگیری مبالغی زیاد برای تأمین مالی تحول سریع به انرژی‌های تجدید پذیر و پاک است با تخصیص 30 درصد از بودجه‌های آینده اتحادیه اروپا برای مسائل مرتبط با تغییرات اقلیم.
نکته قابل توجه اینکه پس از سیلاب‌هایی که روستاها و شهرهایی را کامل با خود برد، سطح پذیرش تدابیر سفت و سخت در کشورهایی مانند آلمان و بلژیک که شاهد بیشترین خسارت و قربانی بودند، بیشتر بود. درهلند اما ضرر و زیان‌ها کم بود و قربانی نداشت به این دلیل که اقدامات احتیاطی تاریخی برای مواجهه با بالا آمدن سطح آب در این کشور دارای زمین‌های پست وجود دارد. به همین دلیل احزاب راست به طرح اروپایی اعتراض کردند که آن را بسیار پرهزینه و مضر به اقتصاد دیدند، اما پس از انتشار گزارش بین‌المللی موضعی میانه گرفتند. 
در مقابل طرح‌های مشخص اروپایی و جدل جدی سیاسی و مردمی برای کاستن از شدت تغییر اقلیم و مقابله با آثار آن، شاهد ضعف بزرگی در منطقه عربی هستیم که برخی کشورها از آتش‌سوزی هولناک جنگل‌ها در مدت اخیر سالم نماندند. نکته قابل توجه اینکه واکنش‌ها در دو طرف کاملاً متضادند. برخی مقامات مبتلا به توهم توطئه برخی اطراف را متهم به مقاصد جنایی در ایجاد آنها کردند و برخی در لبنان کار را به جایی رساندند که آتش سوزی را جنگی فرقه‌ای و عمدی دیدند. در طرف مقابل مقامات دیگر دست از فجایع شستند به این دلیل که نتیجه تغییرات اقلیمی است و هیچ چاره‌ای برای مقابله با آن نیست. و این نمونه وقیح در به کاربردن اقلیم به عنوان بهانه‌ای برای فرار از مسئولیت آمادگی برای مقابله با آثار پیش‌بینی شده و تعامل با آنهاست که شامل سازماندهی زمین‌ها و مدیریت کامل بحران در کنار داشتن تجهیزات مناسب و آموزش قوی نیروی انسانی مناسب برای عملیات اطفای حریق و جلوگیری از گسترش آن می‌شود.
مقابله با تغییرات اقلیمی به دو خط موازی دست یافت: رسیدگی به عوامل با کاهش گازهای گلخانه‌ای و آمادگی برای مقابله با آثار آن که نمی‌توان به طور کامل مانع از آنها شد. کشورهای عربی که همچنان اکثرشان در دو زمینه مقصراند، اکنون می‌توانند بر طرح اروپایی برای توسعه استراتژی‌های ملی و منطقه‌ای متناسب با اوضاع خود اقدام کنند که آنها را از حوادث غیرمترقبه حفظ و برای تعامل با دوره جدید مناسب می‌کند.