رابرت فورد
سفیر سابق امریکا در سوریه و الجزایر و پژوهشگر مرکز خاورمیانه واشنگتن
TT

آیا جو بایدن کارتری دیگر است؟

اخبار چندین هفته گذشته در ایالات متحده برای رئیس جمهوری جو بایدن خوب نبودند. وعده بازسازی امریکا و جذب کارشناسان به دولتش را داد که می‌دانند چگونه وزارت‎های دولتی را با حکمت مدیریت کنند، برعکس تیم رئیس جمهوری سابق دونالد ترامپ که درطول مدت موجب آشفتگی شدند.
اما آنچه ما در هفته‌های پیش شاهد آن بودیم آشوب خروج از افغانستان بود. در ایالات متحده بایدن درماه جولای گذشته گفت، امریکا از بحران ویروس کرونا عبور کرد، اما اکنون درماه اکتبر مشکل به شکل بزرگی همچنان وجود دارد. دربرخی ایالت‌ها مانند ایداهو و اوکلاهما بیمارستان‌ها اقدامات طبی معمولی را متوقف ساختند چون همه تخت‌ها پر و تیم‌های پزشکی مشغول بیماران این ویروس شدند. تصور کن تو به عمل سرطان داشته باشی، اما نتوانی آن عمل را انجام بدهی. مدارس زیادی این گرفتاری را دارند. در شهر خودم دو هفته پیش 72 از 190 نفر مبتلا به ویروس شدند.
به نظرمی‌رسد ویروس بی‌پایان است و امریکایی‌ها خسته‌اند. اگر برای فرار به مرکز فروش بروی، همه چیز گران‌تر است مانند لباس و دستگاه‌های الکترونیکی و خوراک. بالا رفتن قیمت‌ها مسئله بدی است به خصوص در زمینه انرژی. دولت هفته پیش به شهروندان هشدار داد که هزینه گرمایش منازل‌شان به میزان 50درصد درمقایسه با سال گذشته بیشترمی‌شود. قیمت بنزین به بالاترین سطح خود طی هفت سال گذشته رسید. در واشنگتن اما حزب دموکرات درباره اقدامات رئیس جمهوری بایدن برای بازسازی زیرساخت‌ها و توسعه برنامه‌های اجتماعی دچار اختلاف است. یکی از اعضای مجلس سنا رئیس جمهوری بایدن را مجبور ساخت بخش مهمی از طرحش برای زیرساخت‌ها برای تسریع به کارگیری انرژی باد و خورشیدی در تولید برق بگذرد و در نتیجه وضعیت وعده‌های بایدن درخصوص مواجهه با گرمایش زمین درخطر افتاده است.
در رسانه‌ها مقایسه‌هایی بین جو بایدن و جیمی کارتر دیده می‌شود که تنها تک دوره ریاست جمهوری دموکرات‌ها را رقم زد. دونالد ترامپ «پدر» که سال 2024 بار دیگر برای ریاست جمهوری نامزد می‌شود گفت، مقایسه کارتر و بایدن کاملاً در حق کارتر غیرمنصفانه است؛ چون بایدن بسیار بدتر است. دونالد ترامپ «پسر» نام «جیمی کارتر نمونه2.0» را به بایدن داد. همچنین نظرسنجی‌های دموکرات‌ها نیز هشدار می‌دهند. نظرسنجی‌های دو هفته پیش نشان می‌دهند که پس از 9 ماه از ورود  بایدن به کاخ سفید، حدود 45 درصد امریکایی‌ها موافق عملکرد بایدن‌اند و 50درصد با او مخالف‌اند.
کارتر که به شکلی بد بازنده انتخابات 1980 شد، 9 ماه پس از به دست گرفتن قدرت موافقت 55 درصد امریکایی‌ها را کسب کرد و تنها 30 درصد به او معترض بودند. اما مسئله خطرناک‌تر برای حزب دموکرات اینکه عناصر اصلی ائتلاف سیاسی بایدن، به خصوص رأی دهندگان زن و سیاه پوست‌ها نشان می‌دهند حمایت از این رئیس جمهوری و دموکرات‌ها درحال کاهش است. و به همین دلیل؛ باراک اوباما برای کمک به فرماندار دموکرات ایالت ویرجینا در انتخابات به آنجا سفرمی‌کند. بایدن در انتخابات نوامبر سال 2020 بی هیچ مشکلی پیروز شد، اما اکنون حضور اوباما به شدت ضروری شد. بازنگری نتایج انتخاباتی که 2نوامبر در ویرجینیا برگزارشد، حقیقت بادهای سیاسی در ایالات متحده را نشان می‌دهد.
اما بایدن جیمی کارتر نیست. کارتر بدون تجربه در پایتخت به واشنگتن آمد. در زمانی که کارتر رئیس جمهوری بود، بایدن سناتور جدیدی بود و پس از رفتن کارتر، چهل سال را در مجلس سنا و کاخ سفید سپری کرد. بایدن تجربه طولانی کار با نهادهایی همچون کنگره و همه ادارات دولتی دارد. او می‌داند چطور معامله‌های سیاسی را ببندد. کارتر خوب از عهده بستن قراردادها برنمی‌آمد. البته چهره واشنگتن در طول چهل سال گذشته بسیار تغییر کرده و صحنه سیاسی اکنون سخت‌تر و ناسالم‌تر شده است. بسیاری با شک و شبهه از مفید بودن کارکرد بایدن به خصوص در زمینه سیاست خارجی می‌پرسند.(وزیر دفاع سابق گیتس درباره شخصیت بایدن در خاطراتش می‌نویسد، او شخصیتی است که به راحتی می‌توان جذبش شد، اما بایدن تقریباً درطول چهار دهه‌ای که در واشنگتن گذراند، در همه مسائل سیاست خارجه و امنیت ملی برخطا بود). به جاست که به یاد بیاوریم رأی دهندگان امریکایی اهمیتی به سیاست خارجی نمی‌دهند تا وقتی که فاجعه‌ای مانند ماجرای گروگان‌ها در ایران در سال‌های1979-1980 روی نداده باشد. به جای آن تسلط حزب دموکرات بر کنگره و کاخ سفید تا حد زیادی براقتصاد امریکا تکیه دارد و اوضاع اقتصاد امریکا اکنون بسیار بهتر از دوره کارتر است.
وقتی دونالد ریگان در سال 1980 به شکلی قاطع و چشم‌گیر برجیمی کارتر پیروز شد، تورم نرخ‌ها به 13درصد می‌رسید. اما تورم کنونی امریکا تنها به 5.5درصد می‌رسد. بانک مرکزی پیش‌بینی می‌کند تورم قیمت‌ها طی دوسال آینده کاهش می‌یابد. نرخ بهره وام‌های بانکی به سطح باورنکردنی 20درصد رسیده بود درحالی که اکنون از 3درصد فراتر نمی‌رود. درسال 1980 بیکاری به 6درصد رسید و وقتی من سال1980 از دانشگاه فارغ التحصیل شدم به سختی می‌توان یک فرصت کاری یافت. سال 2021 میزان بیکاری به 4درصد رسید و شرکت‌ها به دنبال کارگران جدیدند و حقوق بالاتری می‌پردازند. نظرسنجی‌ها نشان می‌دهند، رأی دهندگان از زیرساخت‌ها و برنامه‌های اجتماعی که بایدن دوست دارد اجرا کند حمایت می‌کنند.
بخشی از سرنوشت بایدن به کنترل و کاهش ویروس بستگی دارد. علاوه براین، اگر بایدن موفق شود دموکرات‌های کنگره را متقاعد کند لوایح برنامه‌های سنگینش را تصویب کنند باردیگر خود را قوی نشان خواهد داد. اما اگر دموکرات‌ها دچار اختلاف باقی بمانند و در کنگره شکست بخورند، سال 1980 را خواهیم دید که باز به سمت ما می‌آید.