سمير عطا الله
نویسنده و روزنامه‌نگار لبنانی، در روزنامه‌های النهار و دو مجله الاسبوع العربی و الصیاد لبنانی و روزنامه الانباء کویتی فعالیت کرده است
TT

پدران و پسران

به آن ولایت‌های متصالحه یا سازگار گفته می‌شد و ساحل متصالح. بریتانیایی‌ها این نام را پس از مجموعه توافق‌هایی بر آن گذاشتند که در قرن نوزدهم صورت گرفت و موجب توقف حملاتی شدند که اهالی منطقه به کشتی‌ها و شناورهایی می‌کردند که راهی هند بودند.
همه اهمیت این ولایت‌ها برای بریتانیا در این بود که برسر راه هند قرارداشتند. اما ناگهان در ابوظبی نفت پیدا شد و معیار اهمیت‌ها تغییرکرد. پس از نفت نوبت به استقلال از بریتانیا درسال 1971 رسید. و پس از اشغال دو جزیره طنب بزرگ و کوچک و ابوموسی توسط ایران، شیخ زاید بن سلطان به حاکمان امارات گفت، دو مسئله پیش روی ماست: یا مجموعه‌ای پراکنده و درمعرض تهدید می‌مانیم یا اینکه در یک کشور قوی و محکم متحد می‌شویم. و اینگونه بود که ولایت‌های متصالحه به یک کشور مهم و اساسی در نقشه منطقه و جهان تبدیل شد: ابوظبی، دبی، الشارقه، ام القیوین، الفجیره، رأس الخیمه و عجمان.
در پنجاهمین سالگرد تأسیس این کشور، امیدوارم این ملاحظه ثبت شود: هند که مردم منطقه با پول آن داد و ستد می‌کردند اکنون در تأمین بخش بزرگی از درآمدهای خود براین کشور اتکا می‌کند که «برسرراهش قرارداشت». و هزاران بریتانیایی به دنبال گرما، درآمد و بالاترین سطح زندگی در مستعمره‌های امپراطوری سابق می‌گشتند.
روایت این پنج دهه به اسطوره نزدیک است. یک مثال: حجم صندوق سرمایه‌گذاری ابوظبی اکنون یک تریلیون دلار است. چند سال پیش مصاحبه‌ای با رئیس حکومت شیخ خلیفه بن زاید کردم و در سئوالی به او گفتم:« آیا پس از رسیدن صندوق به هزار میلیارد دلار، سیاست‌های سرمایه‌گذاری وجود دارد؟» و خیلی راحت و در نهایت فروتنی سریع تصحیح کرد:« حقیقت اینکه رقم 800 میلیارد است».
همه خلیج سرگذشت عمرانی نسبتاً نزدیک به هم و وضعیت جغرافیایی و استراتژیک مشابه دارد. و امارات سالگرد اعلام کشور خود را با به شهادت رسیدن مردان خود در ماجرای اشغال جزایرش توسط ایران پیوند می‌زند. استقلال و حاکمیت هم طراز نیستند. و پس از آن تحولی اساسی در سیاست کشور در برابر مجاورت نگران کننده ایران روی داد. شیخ محمد بن زاید کشور را از جایگاه انتظار به جایگاه حرکت و پویایی برد. روشن است که یک سیاست جدید عربی ریشه می‌دواند. پس از نسل پدران، این نسل پسران در خلیج است. پدران سیاست درایت را در محیط پرتنش عربی به کارمی‌گرفتند، اما تغییرات خود را به شکل غیرقابل برگشتی تحمیل کردند.
امارات در پنجاه سال، 50 روزگار رو به جلو رفت. و انقلابی‌ها 50 دوره به عقب رفتند. در اینجا دانشگاه‌ها و مراکز و توان دفاع از خود ساخته می‌شود و آنجا برج‌هایی از حرف‌ بنا می‌شوند و در پایان متن فرومی‌ریزند: ملت‌هایی از بالاترین اقتصادها برخوردارند و ملت‌هایی مدفون در کاغذ شده‌اند.