تجارت آب و هوا

همان‌طور که جنگ‌ها طبقه‌ای استفاده کننده تولید می‌کنند که به آنها «ثروتمندان جنگ» گفته می‌شود، بدون شک نبرد مواجهه با تغییرات اقلیمی، طبقه‌ای جدید از تاجران فجایع خلق می‌کند که شاید بتوان آنها را «ثروتمندان آب و هوا» لقب داد.
اگر کسانی که در «اقتصاد سبز» سرمایه‌گذاری می‌کنند حق داشته باشند به سودهایی برسند وقتی درست انتخاب می‌‌کنند و سرمایه‌های خود را خردمندانه مدیریت می‌کنند، انباشت ثروت از راه «سبزکردن» اموال آلودسازی پذیرفته نیست، پس از آنکه تلاش‌های حاکم «سفیدکردن» پول‌‌های مواد مخدر و دیگر فعالیت‌های غیرقانونی رایج شد.
اتفاقی که اخیراً برای ایستگاه برق «اونیکس» هلند روی داد ثابت می‌کند اجرای تعهدات زیست‌محیطی کشورها به هیچ وجه آسان نیست و نیازمند وضع قوانین و مقررات جدیدی است که مانع از به کارگیری تدابیر زیست محیطی برای محقق ساختن سودهای خیالی در تجارت غیرعادلانه بشوند. سال2015 شرکت «انجی» فرانسوی نیروگاه« اونیکس» را برای تولید برق از زغال سنگ در شهر روتردام ساخت و درآن زمان تبلیغ می‌شد «از پاک‌ترین و مناسب‌ترین نیروگاه‌های زغال جهان است». این اتفاق زمانی روی داد که جمله «زغال پاک» را بسیار شنیدیم تا نشان دهد، زغال با روش‌هایی مؤثرتر و تولید گاز کمتر سوزانده می‌شود. اما تجربه نشان داد این نیروگاه «پاک‌ترین درجهان» موجب تولید حجم وسیعی آلودگی و گازهای سمی است که آثار زیانبخشی بر سلامت و محیط دارد. جدای از اینکه تولید گازهای کربنی در این نیروگاه مانع هلند از اجرای تعهدات زیست محیطی در زمان مناسب می‌شود، به میزان زیادی در آلوده‌سازی هوا نقش دارد و سلامت انسان‌ها و طبیعت را در معرض خطرقرارمی‌دهد.
این مسئله دولت هلند را واداشت سال 2018 و تنها سه سال پس از آغازبه کار ایستگاه جدید، تصمیم بگیرد تا سال 2030همه نیروگاه‌هایی را که از زغال سنگ استفاده می‌کنند تعطیل کند. و این تصمیم با خبر اعلام تعطیل نیروگاه‌های تولید برق درآلمان تا سال 2038 همزمان شد. یک شرکت امریکایی با مالکیت مبهم در این تحولات فرصتی برای خرید ارزان قیمت نیروگاه‌هایی یافت که در هلند و آلمان با زغال سنگ کار می‌کنند از جمله ایستگاه «اونیکس». جدای از سود راه اندازی، به دنبال رسیدن به سودهایی فاحش از راه دریافت جبران خسارت‌ها بود که در صورت اجبار به تعطیل به آنها می‌رسد. و این زمانی برایش محقق شد که دولت هلند اخیراً با هدف محقق ساختن کاهش سریع تولید گازهای سمی تصمیم به توقف فوری مشخصاً ایستگاه « اونیکس» گرفت. همچنین ائتلاف دولتی جدید درآلمان خبر از تسریع هشت ساله در زمان تعطیل ایستگاه‌ها زغال سنگ از سال 2038 به 2030 داد.
شروع از هلند بود به طوری که دولت با پرداخت مبلغ 240 میلیون دلار مازاد به شرکت سرمایه‌گذار بهره‌بردار در مقابل تعطیل زودهنگام فعالیت آن موافقت کرد. باید تولید را در مدت زمان دوماه از رسیدن به توافق، به طور کامل متوقف و کارخانه را درمدت زمان سه سال تفکیک کند. روزنامه «فولکس کرانت» هلندی درباره توافق نوشت«شرکت سرمایه‌گذاری مبهم امریکایی با مالکیت مجهول، می‌دانست که از دو طرف سود می‌کند: اگر به تولید با زغال سنگ ادامه دهد و آلودگی که به همراه دارد یا اینکه از آن خواسته شود با هدف تدابیر زیست محیطی در برابر جبران خسارت‌ها نیروگاه را تعطیل کند». می‌توان اتفاقی را که در هلند روی داد به عنوان نمونه‌‌ای درنظر گرفت که می‌شود در نقاط دیگر جهان منتظرش بود، جایی که نیروگاه‌های فعال با زغال سنگ به دنبال کاهش ذخایر گاز از افزایش قیمت کنونی برق استفاده می‌کنند و بعد هم سودهای خود را از طریق متوقف ساختن فعالیت چندبرابر سازند.
زغال سنگ تنها زمینه‌ای نیست که تاجران آب و هوا و محیط زیست درآن سرمایه‌گذاری می‌کنند. محدودیت‌های تولید زباله و رسیدگی به آن در برخی کشورها «الهام بخش» برخی تجار فجایع برای ابداع روش‌هایی برای صادرات آن به کشورهای دیگر شده که کمتر سخت‌گیری می‌کنند. و این شامل زباله‌های خطرناک و سمی و زباله‌های سخت خانگی می‌شود که قانون بین‌المللی صادرات آنها را جز به کشورهایی که دارای تجهیزات لازم برای بازیافت آنها به شکل سالم منع می‌کند. برای فرار از این مانع، تاجران زباله‌ها برصدور آن به عنوان مواد اولیه به کشورهای جهان سوم تکیه می‌کنند که بدون هیچ رسیدگی تخلیه و رها می‌شوند. بازرگانان بین‌المللی قیمت آنها را از بازرگانان محلی دریافت می‌کنند که زیر پوشش شرکت‌های بازیافت زباله فعالیت می‌کنند. یکی از مسئولان عالیرتبه بین‌المللی در این پرونده به من گفت، حجم تجارت غیرقانونی بین‌المللی زباله از تجارت مواد مخدر بیشتر است. با پوشش تولید انرژی پاک از خورشید برخی شرکت‌ها، سلول‌های با کیفیت پایین را به فروش می‌رسانند که درساخت آنها مواد اولیه نامناسب به کار رفته، منابع طبیعی را هدر می‌دهد و بدون هیچ محدودیتی آنها را آلوده می‌سازند. این سلول‌ها با کیفیت بد ساخته می‌شوند و در مدت زمانی کوتاه ازبین می‌روند. و این بیش از تولید انرژی پاک و تجدید پذیر مورد نظر، منجر به افزایش هدر رفتن منابع و آلودگی با زباله می‌شود. همچنین شرکت‌های وهمی قارچ‌گونه متولد می‌شوند که برای گرفتن هدایای مالی بین‌المللی برای حمایت از طرح‌ها و برنامه‌های محافظت از محیط زیست و مقابله با تغییرات اقلیمی له‌له می‌زنند درحالی که استفاده از آنها به گروهی از تجار و افراد صاحب نفوذ سیاسی محدود می‌شود.
برخی برای کاستن اهمیت بهسازی مصرف برای کاهش اساسی میزان آن، با مفهوم «اقتصاد دایره‌ای» که براساس استفاده از مواد و ساختن مجدد ضایعات آن مبتنی است استدلال می‌کنند. زباله‌ها در مفهوم غلط آنها «ثروتی» است که می‌توان از آن بهره برد. و این منجر به تولد صنف جدیدی از تجار بازیافت زباله شد که اشیا سبک وزن و گران‌قیمت را برمی‌دارند و باقیمانده را رها می‌کنند. تجارت پلاستیک استفاده شده دلیلی است براین، چرا که سالانه حدود 400 میلیون تن ازآن به کشورهایی صادر می‌شود که کمترین اصول را به کارمی‌گیرند و ازکار ارزان قیمت در تفکیک دستی استفاده می‌کنند با علم به اینکه مقدار زیادی از پلاستیک صادر شده غیر قابل بازیافت است.
ایجاد محدودیت‌های قانونی محکم لازم است که مانع از تبدیل تدابیر محافظت از محیط زیست و مواجهه با تغییرات اقلیمی به ابزاری به دست فرصت‌طلب‌ها شود و «ثروتمندان آب و هوا» به زیان «فقرای آب و هوا» مسلط شوند.