«لیپ» و «سلیکون‌ولی» برای ایجاد «یونی‌کورن» سعودی

سعودی بلندپروازی‌ها و رؤیاهای متعددی دارد و یکی از برجسته‌ترین آنها دره سلیکون در دل پادشاهی همانند سلیکون‌ولی ایالات متحده که همچنان معدن شرکت‌های تازه تأسیس که بسیاری از آنها به «یونی‌کورن» تبدل شدند؛ این اصطلاحی است که بر شرکت‌های تازه تأسیسی اطلاق می‌شود که ارزش‌شان از یک میلیارد دلار فراتر رود.
در ابتدا تمرکز بر بالا بردن سهم مشارکت شرکت‌های کوچک و متوسط تا 35 درصد در تولید ناخالص ملی تا سال 2030 بود. اما به نظر می‌رسد سعودی به همان چیزی فکرمی‌کند که دیگر کشورها فکرمی‌کنند و تلاش دارند بیش از یک «یونی‌کورن» تولید کنند.
اگر استراتژی کنونی حمایت از راه‌اندازی طرح‌های کوچک و متوسط و بالا بردن سهم آنها در تولید ناخالص ملی است، این مسئله دور از دسترس نیست. اما اگر هدف ایجاد «یونی‌کورن» یا یونی‌کورن‌های سعودی باشد دراینجا شاید مسائل به آن سادگی که بسیاری انتظار دارند نباشد.
آشکارا به نظر می‌‌رسد یکی از اهداف «همایش لیپ» حمایت از شرکت‌های تازه تأسیس از راه ابتکار عملی مانند ابتکار «گاراژ» باشد که در همایش اعلام شد. این نوع ابتکارها دراصل جذاب به نظرمی‌رسند، اما از جهت اثرگذاری نیاز به زمان دارند.
اجازه بدهید بفهمیم در ایالات متحده چه اتفاقی افتاد... دولت گاراژهایی ایجاد و مکان سلیکون‌ولی را انتخاب نکرد و شرکت‌ها را درآن جای نداد که همه چیز را خلق کنند. 
مسئله بسیار سهل و مختصراست؛ شرکت‌های جدید و کارآفرینان وقتی پدیدار می‌شوند که یک نظام اکولوژیک قوی وجود داشته باشد که بین دانش، حمایت مالی و تبادل تجربه‌ها جمع کند.
پیشگام و کارآفرین شخصی منحصر به فرد است، به همین شکل متولد می‌شود و به این نقطه نمی‌رسد که ابتکارعمل‌ها از او پشتیبانی کنند، برعکس کسانی که شرکت‌های جدید را تأسیس می‌کنند به دخالت هیچ کسی نیازندارند. و هرچه قید و بندها، مانع تراشی‌ها و بروکراسی کمتر شود، سقف نوآوری بالاتر می‌رود.
آری، این پیشگامان نیاز به مشوق‌ها و تسهیلات دارند، اما بدون آنها می‌توانند موفق شوند. به محیط تجاری و جامعه‌ای نیاز دارند که کارها را ارج نهد.
مهم‌ترین عنصری که باید مهیا باشد همان فرهنگ اجتماعی است که کارآفرینان و پیشگامان را حمایت می‌کند. دراینجا باید از همه طرف‌هایی که از جهت دانش حمایت می‌کنند تشکر کرد از هیئت‌‌ تأسیسات کوچک و متوسط تا بانک توسعه اجتماعی که دوره‌های متعددی را برای تشویق پیشگامان برگزار می‌کنند.
مشکل کارآفرینی حمایت مالی نیست، چرا که پادشاهی منابع مالی بسیاری دارد، بلکه مسئله محیط حمایت کننده و نظام اکولوژیکی است.
به دانشگاه‌های قوی نیاز داریم که به جوانان کارآفرینی بیاموزند چون دانشگاه‌های کنونی متخصص تولید کارمندند. و وزارت‌ها نمی‌توانند جانشین دانشگاه‌ها بشوند.
مسئله دیگر فرهنگ اجتماعی خانواده‌هاست چرا که حمایت اصلی برای خلق پیشگامان و کارآفرینان توسط آنها صورت می‌گیرد. و متأسفانه بسیاری از خانواده‌ها فرزندان خود را به کار کارمندی تشویق می‌کنند.
برای آنکه محیطی مناسب خلق کنیم باید نیاز به جست‌وجوی فرصت‌ها برای راه اندازی طرح‌های خاص خود را در جوانان به وجود بیاوریم. شغل با نظام کنونی خود برای کارآفرینان و پیشگامان ویرانگر است به خصوص شغل‌های دولتی که می‌توان وارد آنها شد و تا ابد درآنها ماندگار شد.
جامعه‌ای مانند جامعه کنونی تنها نیاز به تولید صاحبان طرح‌های کوچک دارد نه طرح‌های روبه رشد.
در پایان آیا یک سازمان وجود دارد که از منافع کارآفرینان محافظت کند؟ میان همه بخش‌های حاکمیتی تداخل وجود دارد و ابتکارعمل‌ها گسترده‌اند و هیچ معلوم نیست طرف مسئول کیست هرچند وزارت تجارت باشد؛ این بی فایده است چون برای حمایت از چنین طرح‌هایی ایجاد نشده است.
به همین دلیل پیش از حرکت در ابتکارعمل‌ها باید اندکی به عقب برگردیم و در فرهنگ و امکانات نگاهی بیاندازیم.