«وین» و بازخوردهای اوکراینی

دو اظهارنظر مشکل‌دار از جهت زمانبندی از دوطرفی صورت گرفت که در مذاکرات هسته‌ای ژنو با ایران، در کنار هم نشسته‌اند و هریک ازآنها دیگری را به جنگ جهانی سوم در اوکراین تهدید می‌کند. به همین دلیل می‌توان گفت، تهران در دوره کنونی مذاکرات که شاید آخرین آنها هم نباشد، قربانی رویارویی امریکایی-روسی در اوکراین شد که به شکلی بر روند مذاکرات اثرگذاشت. اولین اظهارنظر مربوط به وزیرخارجه روسی سرگئی لاوروف بود که گفت« تا رسیدن به احیای برنامه هسته‌ای هنوز راهی طولانی باقی است». اظهار نظر دوم ازسوی وزارت خارجه امریکا بود که اعلام کرد« مذاکرات هسته‌ای وین به مرحله‌ای رسیده که امضای توافق درآن ضروری شد».
عملاً دو اظهارنظر خارج از سیاق مواضع قبلی هردو کشور بود؛ طرف روس درصف اول کسانی قرارداشت که از همان دور اول مذاکرات به شدت برای امضای توافق اشتیاق نشان می‌داد درحالی که طرف امریکایی- به دلایل داخلی و خارجی- با زمانبندی مذاکرات با هوشیاری برخوردمی‌کرد که موجب تشدید سقف‌های زمانی می‌شد. به همین دلیل می‌توان گفت این تغییر ساختگی در مواضعی که می‌توان به بحران اوکراین مربوط دانست، ممکن است موجب آشفتگی ایران و بستن راه برتهران برای سرمایه‌گذاری بر نزاع غربی-روسی و بازی بر تضادهای منافع روسی-امریکایی به سود خود بشود.
به احتمال زیاد بحران اوکراین مذاکره کننده ایرانی را وسوسه کرد تا برخی دست‌آوردها را کسب کند و شاید منتظر رضایت امریکایی برای دور کردنش از مسکو یا متوقف ساختن پیوستنش به محور چینی-روسی بود یا برآن حساب باز می‌کرد. ایران امید داشت خطرات شعله‌ور شدن جنگ، واردات انرژی به اروپا را تهدید کند؛ به همین دلیل گریزی از ایران برای تأمین نیاز بازارهای اروپایی نیست که به شکل اساسی بر گاز روسیه متکی است و فرصت طلایی دراینجا نهفته تا بیشتر به شرط‌های مذاکره‌ای خود چنگ بزند.
درمقابل مسکو از آنچه در ذهن ایران می‌گذرد غافل نیست به همین دلیل به سرعت بین محاسبات محدود ایرانی نسبت به بحران اوکراین که عملاً وارد مرحله آرام ساختن درگیری‌ها نشده به خصوص آنهایی کشورهای غربی وارد آنها می‌شوند تا به آنها اجازه دهد فرصت محاصره آن را پیدا کنند، همچنانکه چوب محکم گاز روسی و دشواری جایگزینی منبع انرژی روسی که به عنوان یکی از برگه‌های برنده روسیه محسوب می‌شود، نمی‌توان آن را ارزان به تهران داد. به همین دلیل طبیعی است که مسکو عامل تأخیر در رسیدن به توافق بشود.
روشن است که بحران اوکراین حجم فشارهای مذاکره‌ای ایران را افزایش داد به خصوص اگر پافشاری واشنگتن برای رسیدن به توافق را با سلوک ایران درمقابل بحران اوکراینی به هم ربط بدهیم که مسکو را واداشت تا به سمت معکوس حرکت کند؛ مسئله‌ای که موجب وارد شدن شوک به تهران گشت به خصوص پس از جلسه‌ای که رئیس تیم مذاکراه کننده روسی در وین میخائیل اولیانوف با رئیس هیئت اسرائیلی، معاون مدیرکل امور استراتژیک وزارت خارجه اسرائیل جوشوا زرکا برگزار کرد که چندی پیش به وین سفرکرد و با واکنش ایرانی‌ها روبه رو شد که این دیدار را از نقش تخریبی که اسرائیل بازی می‌کند جدا ندانستند؛ موضوعی که سفارت روسیه در تهران را واداشت بیانیه‌ای صادر کند که درآن به آنچه «ادعاهای ایرانی» پیرامون «موضع غیرسازنده روسیه» و «نقش منفی» نماینده روسیه در مذاکرات وین می‌خوانند پاسخ داد.
دردسر جدید تهران در وین این است که برگه فشار اوکراین را از دست داد پس از آنکه تهدیدها به طور نسبی کاهش یافتند و اطراف درگیر به دیپلماسی فرصت جدیدی دادند که شاید آخرین فرصت باشد، اما وقتی را که طرف‌های غربی صرف اوکراین می‌کنند، از زمان ایران در وین کاسته می‌شود که دوباره برمی‌گردد تا اکنون برای همه زیر ذره باشد به خصوص واشنگتن و مسکو که تا وقتی به آنچه مایه اطمینان خاطرشان باشد نرسند، به موضع تهران دست نمی‌یابند.
و براین اساس، «وین» متغیر و آشفته تحت تأثیر بحران اوکراین به نظر پیچیده‌تر از پیش باشد.