وائل مهدی
روزنامه نگار حوزه نفت روزنامه "الشرق الاوسط"
TT

سعودی ثابت است و غرب متغیر

در میانه سال 2008 همه جهان فریاد می‎زد، قیمت نفت بالاست درست همانند امروز که سطح آن براثر عملیات نظامی روسیه در اوکراین به 130 دلار رسید.
آن زمان در میان سهمگین‌ترین بحران مالی جهان قیمت هربشکه نفت به 147 دلار رسید. و عجیب اینکه دلیل آن تا به امروز مشخص است.
در زمانی که کشورهای عضو «اوپک» به اصرار می‌گفتند دلیل آن افزایش مضاربه‌های جنون آمیز بر نفت است، برخی کشورهای مصرف کننده مانند ایالات متحده عامل آن را کمبود منابع از سوی «اوپک» می‌دیدند.
دربرابر این اختلاف نظر بین تولیدکنندگان و مصرف کنندگان، پادشاهی ازطریق همایش انرژی جهانی خواستار برگزاری نشست فوری در جده برای بررسی بحران شد.
مسئله به تعهد سعودی به افزایش قدرت تولید خود به 12.5 میلیون بشکه و 2.5 میلیون بشکه مازاد درصورت نیاز جهان منتهی شد. آن دوره آخرین روزهای خوش«اوپک» بود، وقتی که وزرای «اوپک» براقتصاد جهانی فرمانروایی می‌کردند.
از آن زمان اوضاع تغییرات زیادی یافت و «اوپک» ضعیف شد و دیگر ایالات متحده اهمیت زیادی به سازمان نمی‌دهد چون بزرگ‌ترین کشور تولید کننده نفت شد. سپس اوضاع«اوپک» پس از پیوستن به ائتلاف «اوپک پلاس» بهبود یافت و این یک مدیریت بازار انرژی جهان را به دست گرفت.
با گذشت14 سال از آن جلسه، خاطره‌اش هنوز در ذهنم مانده است. سرکشی امریکایی و سرزنش «اوپک» بوده و تا پایان جهان خواهد ماند.
دلیل اصلی بالا رفتن امروز قمیت نفت جهان غرب و ماجراجویی‌های سیاسی و نظامی آن و سیاست‌های نخوت آمیزش درمقابل سرمایه‌گذاری در زمینه نفت و گاز است.
و با همه این اوضاع جهان همچنان به «اوپک» و سعودی نیاز دارد و جهان غربی هنوز شکست خورده است و تلاش می‌کند از اتکا و نیازش به «اوپک» فرارکند. و هنوز مقامات امریکایی از بالا به «اوپک» نگاه می‌کنند و سازمان و کشورهای عضو را بخشی از حیاط خلوت خود می‌پندارند.
جهان غربی چیزی نیاموخت وگرنه قیمت‌های نفت به این شکل جنون آمیز به سمت افزایش نمی‌رفت. و «اوپک» هم درس نیاموخت وگرنه اکثرکشورهای عضو آن تا به امروز متکی برنفت و گاز نمی‌ماندند. و سعودی با تعداد معدودی ازدیگر کشورها می‌مانند که درس آموختند و تلاش کردد از دایره اتکا به نفت خارج شوند.
و آنچه من شخصاً آموختم دقیقاً برعکس آن چیزی است که با آن بزرگ شدیم مبنی براینکه ایالات متحده و غرب کشورهای بزرگی هستند که برای سال‌های طولانی پیش‌رو برنامه ریزی می‌کنند. غرب امروز ناتوان از برنامه‌ریزی است چون نیازمند به واقع‌گرایی است و این بحران آن را ثابت کرد.
تنها مسئله‌ای که تغییرنکرده واکنش ایالات متحده دربرابر هر دوره قیمت‌های نفت است. و این دلیلی است بر اینکه این کشور چندان توجهی ندارد که جهان ثابت نمی‌ماند و تغییر سنت هستی است و تغییر در سعودی بی هیچ اختلافی ادامه دارد.