نابسامانی سنی‌ها در لبنان

درطول هفتاد سال استقلال لبنان، مارونی‌های لبنان در داشتن اختلاف سیاسی که در برخی دوره‌ها به شکل کشتار و گسترش قبرستان‌ها درآمد، وضعیت منحصربه فردی داشتند. و رمان «مطر حزیران/باران‌ ژوئن» اثر جبور الدویهی این مسئله را به شکلی حماسی به تصویر کشید که کشتن، مرگ و انتقام در شهرک زغرتا در دهه پنجاه میان سه خانواده رد و بدل می‌شد که زنانشان چندین دهه لباس عزا ازتن بیرون نکردند.
مارونی‌ها درجنگ لبنان در چارچوب «اصول و قواعد» پذیرفته شده با دشمنان خود جنگیدند، بعد در راه‌ها، جاده‌ها، استخرها و بالکن‌ها به جان هم افتادند و مهم‌ترین و خشن‌ترین آن درگیری‌های خونین بین ارتش ژنرال میشل عون و «نیروهای لبنانی» بود که تا به امروز به شکل سیاسی ادامه دارد.
فرقه‌های دیگر شاهد شکاف و اختلاف بوده‌اند، اما اکثرشان در چارچوب سیاسی ماندند، مانند وضعیت دروزی‌ها. و فرقه‌های مدنی تا حدودی از ویروس اختلاف و تشتت به دورماندند. و ازمنظر پژوهشگران این تفاوت به طبع مردم شهرنشین مربوط می‌شود که آرام‌ترند، چون اهل تجارت و منافع مشترک و علم‌اند. در گذشته وقتی می‌گفتی «شهرنشین‌ها» به معنای اهل سنت بود؛ در سه شهر اصلی ساحلی بیروت، طرابلس و صیدا.
برای اولین بار، ویروس اختلاف و شکاف به اهل سنت می‌رسد که به این شکل درآمده است. کناره‌گیری نخست وزیر سعد الحریری نشان داد ورود به صحنه انتخابات به این اختلاف دامن زد و عمق بخشید، اول درخانواده‌اش به طوری که برادر بزرگ‌ترش اعلام کرد پا به عرصه انتخابات می‌گذارد. بعد هم نخست وزیر فؤاد السنیوره که یکی از ارکان میراث الحریری است، درجایگاه رهبری رویکرد مخالفت کناره‌گیری و دعوت به تحریم انتخابات نشست. و این دره گسترش می‌یابد و پیش از این نخست‌وزیر تمام سلام، صاحب تجربه کهن‌تر نخست وزیری، خبر از خروج خود پیش از اعلام الحریری داد. و به دلایل مختلف، نخست وزیر نجیب المیقاتی اعلام کرد نامزد نیست.
مادامی که همه اشیاء در لبنان به جای لقب آرامبخش به نام صریح و شفاف تبدیل شدند، حال و روز امروز سنی‌ها بهتر از مارونی‌ها نیست  که تاکنون چهل سال از جنگی ویرانگر غبارآلود بین میشل عون و سمیر جعجع یا «التیار» و «القوات» سپری شده است. اما آنچه بیشر مایه نگرانی است، نوپدیداست: اختلاف سنی-سنی به کجا منتهی می‌شود و چطور گسترده می‌شود؟ سعد الحریری خواستار تحریم انتخابات است و به نظر فؤاد السنیوره این خطایی مذهبی و ملی است. و در میان صفوف سنی‌های عادی حیرت و درخود فرورفتن حاکم شده. همین طور در فضای دارالفتوا که پس از غیبتی طولانی فعالیت ملی خود را ازسرگرفت.
شاید مسئله به بیش از یک نابسامانی سیاسی تبدیل شود. و منظور من خشونت نیست چون این آخرین گزینه برای اکثریت سنی است. بلکه منظورم گمگشتگی و در نتیجه ضعفی بیش از وضعیت کنونی است. آنها نیازی به بحران جدیدی نداشتند. یا بهتر است بگویم بحران کنونی از زمان ترور نخست وزیر رفیق الحریری به چنین عمقی نرسیده بود. درمقابل بی‌ثباتی و تنش سنی، جریان‌های دیگر همبستگی بیشتری می‌یابند. و این شاید مانع تغییری ‌شود که انتظار می‌رفت در انتخابات صورت گیرد. و من این انتظار را نداشتم و ندارم.