رابرت فورد
سفیر سابق امریکا در سوریه و الجزایر و پژوهشگر مرکز خاورمیانه واشنگتن
TT

دلایل سیاسی سفر بایدن به جده

تازه‌ترین نظرسنجی دو خبرگزاری «رویترز» و «اپسوس» نشان می‌دهند، 57 درصد امریکایی‌ها از جو بایدن ناراضی‌اند.
به سادگی می‌توان این احساس نارضایی را بین امریکایی‌ها در خیابان‌ دید. چند روز پیش قصاب سوپرمارکت گلایه می‌کرد حالا برای پرکردن باک بنزین وانت کوچکش باید 200 دلار بپردازد. و هفته پیش یکی از هواداران دونالد ترامپ به من گفت، پیش از بایدن ایالات متحده « در زمینه سوخت استقلال داشت»، اما حالا از بایدن گلایه می‌کند و نه پوتین یا سازمان «اوپک» به این دلیل که پشت بالا رفتن قیمت بنزین قرارد‌ارند.
سال2020 وضعیت کاملاً متفاوت بود. آن زمان قیمت هر گالن بنزین در ایالات متحده درقیاس با 4.90دلار در حال حاضر به دو دلار رسید. از سوی دیگر، جناح چپ حزب دموکرات که بایدن برای شکست دونالد ترامپ به حمایت آنها نیاز دارد، خواستار اولویت اول قراردادن حقوق بشر در سیاست خارجه امریکا شد.
در زمان برنامه انتخابات ریاست جمهوری سال 2020 برای بایدن ساده بود که با انتقاد از برخی جنبه‌های اوضاع حقوق بشر در پادشاهی عربی سعودی بهره‌برداری سیاسی بکند. و با این حال، انتقادهای بایدن نمی‌توانست تا ابد ادامه یابند. و همان طور که تحلیل‌گر استیون کوک از مرکز«بروکینگز» روز 8 ژوئن در مجله «فارین پالیسی» نوشت، منافع طولانی مدت ملی ایالات متحده مرتبط با ثبات و امنیت بازارهای جهانی انرژی در منطقه خلیج درنهایت نیازمند بهبود روابط با ریاض است.
و براین اساس ما امروز درایالات متحده شاهد بحث و گفت‌وگو پیرامون روابط با پادشاهی عربی سعودی هستیم. متفکران و سیاست‌مداران دارای گرایش‌های چپ هشدار می‌دهند سفر بایدن به جده منافع سیاسی مورد نظری که بایدن به دنبال آنهاست را تأمین نمی‌کند. در این راستا، دالیا داسا کای استاد دانشگاه کالیفورنیای لوس آنجلس روز3 ژوئن در مجله اثرگذار «فارن افرز» نوشت، پادشاهی عربی سعودی و کشورهای عضو «اوپک» سیاست‌های ویژه تولید نفت خود را براساس منافع ملی خود معین می‌کنند، از جمله با کشورهای دیگر عضو «اوپک» و نه براساس ارائه خدمات به واشنگتن. او در این تشکیک می‌کند که سفر بایدن به جده بتواند موجب افزایش مهمی در تولید نفت از کشورهای خلیج بشود. 
از سوی دیگر معاون رهبر دموکرات‌ها در مجلس سنا ریچارد دوربین روز 14 ژوئن مدعی شد، پادشاهی عربی سعودی ارزش‌های مشترکی با ایالات متحده ندارد. و مشاور امورخارجه در حزب دموکرات مت داس که به سناتور تأثیر گذار برنی ساندرز نزدیک است روز 2 ژوئن هشدار داد، سفر بایدن به پادشاهی عربی سعودی با برخی اولویت‌های سیاست خارجه درتعارض است.
با این حال جریانی قوی در واشنگتن وجود دارد که پافشاری می‌کند برقراری رابطه بهتر با پادشاهی عربی سعودی مناسب‌ترین گزینه برای خدمت به منافع امریکا در حال حاضراست. ازسوی دیگر رابرت ساتلف رئیس مرکز بسیار مهم سیاست خاور نزدیک واشنگتن روز29 ژوئن از دیدار بایدن با ولیعهد سعودی شاهزاده محمد بن سلمان حمایت کرد. ساتلف بحث و جدل پیرامون قیمت‌های انرژی را نادیده گرفت و به جای آن براین تأکید کرد که واشنگتن باید از برنامه اصلاحات ولیعهد و تمرکزش بر توسعه انسانی درپادشاهی حمایت کند و از آن به سمت گشایش بیشتر پشتیبانی نماید.
علاوه براین احتمال روبه افزایش عدم رسیدن به توافق در خصوص برنامه هسته‌ای ایران خود منبع نگرانی مهمی برای موافقان بهبود روابط با پادشاهی عربی سعودی را تشکیل می‌‌دهد.
معاون خاورمیانه‌ای وزیر خارجه سابق مارتن اندیک با همکاری استیون کوک روز20 ژوئن مقاله‌ای در مجله «فارن افرز» نوشت و در آن دولت بایدن را به آغاز فعالیت برای مهیا ساختن تضمین‌های امنیتی برای پادشاهی عربی سعودی و کشورهای خلیج علیه تهدیدهای ایرانی دعوت کرد. به نظرتحلیل‌گران موافق این دیدگاه شاید بتوان به طور تدریجی سپر امنیتی منطقه‌ای ایجاد کرد که شامل اسرائیل شود و سیستم دفاعی در برابر حملات موشکی و پهپادهای ایران را تقویت کرد. و این باید با نقش پررنگ‌تر نظامی امریکا در خلیج و همکاری نظامی محکم‌تر با کشورهای اصلی آغاز شود. هدف اما جلوگیری از هر حمله ایرانی علیه کشورهای خلیج و اسرائیل است.
از سویی دیگر رهبران اسرائیلی با آرامش از سفر بایدن به منطقه حمایت می‌کنند. این باور وجود دارد که باید از ادغام بیشتر اسرائیل در سپر امنیت منطقه‌ای «خاورمیانه» و عادی سازی تعداد بیشتری کشورهای عرب نتایج سیاسی مثبت در داخل ایالات متحده به دست می‌آورد. همچنین بایدن از قبل بهبود روابط با سعودی درحال حاضر فوائد سیاسی داخلی احتمالی دیگر می‌برد.
گفتنی است جناح چپ درون حزب دموکرات توجه زیادی به جنگ در یمن می‌کند. و اگر بایدن موفق شود با ریاض و ابوظبی پیرامون گام‌های بعدی برای تقویت و گسترش آتش‌بس درآنجا همچنین رساندن کمک‌های بشردوستانه به یمنی‌ها و تقویت احتمالات پایان بخشیدن به جنگ به توافق برسد، با این کار دست‌آورد بزرگی برای قانع ساختن جناح چپ حزب دموکرات در مفید بودن ابتکاراتش به دست می‌آورد.
درحقیقت بایدن به تعامل صادقانه با جناح چپ نیاز دارد چرا که بی‌شک تمایل دارد از بالا رفتن رقیبی از سوی چپ حزبش دوری گزیند در زمانی که خود را برای برنامه تبلیغاتی انتخاب مجددش درسال2024 آماده می‌کند.
باید به یاد آورید درون ایالات متحده دچار شکاف، حزب دموکرات برای پیروزی در انتخابات ملی به دو جناح معتدل و چپ خود نیاز دارد.
اکنون درسال2022 در صفوف سیاست‌مداران و فرهیختگان درباره بهترین روشی که ایالات متحده می‌تواند درپیش گیرد شکافی مشخص وجود دارد.