پنجره ای بسوی جهان ایرانی و دنیای عرب
عراق؛ جنگ شیعه- شیعه
عراق؛ جنگ شیعه- شیعه
آنچه اکنون درعراق روی میدهد یک جنگ شیعه- شیعه برسر قدرت است. این عنوان اصلی بحرانی است که امروز شاهد آن هستیم و ترس از محاسبه اشتباه است که ممکن است منجر به انفجاری خونین شود که فاجعه خواهد بود.
امروز ما با یک طرف شیعه عراقی روبرو هستیم که اکثریت پارلمانی را از طریق انتخابات دردست دارد و جناح شیعه دیگر که نتایج این انتخابات را در عمل به رسمیت نمیشناسد و زبان گفتوگو را نمیفهمد، و تنها چیزی که میخواهد قدرت است.
در حالیکه جریان صدر دارای اکثریت و متحدانش در صدد استیفای حقوق خود بر اساس قواعد بازی از راهپیمایی تا تحصناند و پس از آنکه این جریان تلاش کرد از تمام برگههای مذاکرهای برای تشکیل دولت و رقم زدن استحقاق نخستوزیری و ریاست جمهوری درعراق استفاده کند، طرف مقابل همچنان سرناسازگاری دارد.
طرف دیگر که درآرزوی قدرت، هرچند با زور است و در رأس آن نوری المالکی، که اخیراً در خانهاش با سلاح ظاهر شده درحالی که شرایط خطری قریب الوقوع را نشان نمیدهد که ممکن است او را تحت تأثیر قرار دهد، بنابراین میتوان نشانه استفاده از زور را در این تصویر خواند.
این جریان که در صدد کسب قدرت با زور است همان چارچوب هماهنگی وفادار به ایران است که نه تنها کل عراق را در معرض آتشسوزی بزرگ و یک فاجعه انسانی قرار میدهد، بلکه برخی معتقدند پروژه ایران در عراق را در معرض ضربه شدیدی قرار میدهد.
برخی افراد آگاه در بغداد اصرار دارند که موضع ایران در عراق متزلزل است و چشمانداز روشنی وجود ندارد و من به این دلیل ساده که تهران رفتارش سیاسی نیست، بلکه قلدر مأبانه است، به این دیدگاهها با احتیاط درباره ضعف ایران در عراق اشاره میکنم.
بنابراین، هیچ کس نمیتواند تضمین کند که ایران از خشونت سازمان یافته با هدف قراردادن افراد خاص برای تغییر قواعد بازی استفاده نخواهد کرد، همانطور که در لبنان اتفاق افتاد و در حال وقوع است و لحظه مهم آن ترور شهید رفیق حریری بود.
بر این اساس، در بحبوحه این کشمکش شیعه- شیعه بر سر قدرت، اطراف مهم دیگری هستند که موضع خود را مشخص نکردهاند یا میگویند تاکنون حرف خود را نگفتهاند، یعنی ارتش و دستگاههای امنیتی که شاهد یک توسعه در نیروی انسانی و تجهیزات بودند.
و اگر بحران عراق به همین منوال ادامه یابد و خدای ناکرده اوضاع پیش برود، به ویژه اینکه گفته میشود نوری المالکی به زودی سخنرانی کند و تا زمان نوشتن این مقاله پخش نشده و از این مرد انتظار سخنی منطقی نمیرود، اگر بحران به این شکل ادامه یابد و به یک درگیری واقعی برسد، به ویژه چارچوب هماهنگی قصد دارد به خیابان متوسل شود، درآن زمان نگاهها باید به ارتش و دستگاههای امنیتی باشد که خود را ملزم به موضع گیری میبینند.
منظور در اینجا کودتا یا بازگشت ارتش به حکومت نیست، بلکه تصمیمی است که باید برای حفاظت از باقیمانده حکومت عراق گرفته شود؛ زیرا این جنگ شیعه- شیعه برسر قدرت اگر به خشونت و درگیری مسلحانه تبدیل شود، برای کل عراق زلزله خواهد بود.
هیچ گروهی از این زلزله عراق جان سالم به در نخواهد برد و اگر ایران همه چیز را از دست بدهد، بزرگترین بازنده در صورت خشونت و درگیری مسلحانه، خدای ناکرده عراق، حکومت و همه بخشهای تشکیل دهنده آن به ویژه صلح اجتماعی است.
حقیقت این است که بحران امروز یک بحران به تأخیر افتاده است و همه امید این است که با آن با عقل و خرد مقابله شود و غیر از آن تراژدی جدیدی از فجایع عراق و منطقه خواهد بود.