وائل مهدی
روزنامه نگار حوزه نفت روزنامه "الشرق الاوسط"
TT

راه هیدروژن سبز سعودی

برخورداری یک کشور از منابع طبیعی لزوماً به معنای توانایی آن در بهره‌برداری از آنها نیست، زیرا این امر مستلزم توانایی آن کشور در تبدیل این منابع به کالا و سپس انتقال آنها به بازار و فروش آنها است که دراصل مستلزم وجود بازار برای چنین کالایی است. 
در بسیاری از موارد لازم است این کالا تا زمانی که خریدار مناسبی برایش پیدا شود یا وضعیت بازار بهبود یابد، نگهداری شود، بنابراین همه کالاها از اهمیت، ارزش مادی یا استراتژی یکسان برخوردار نیستند.
وقتی نگاهی به بازار انرژی می‌اندازیم، کالاهای زیادی می‌بینیم که می‌توان به طور سنتی صادر کرد، مانند نفت، گاز، زغال سنگ، برق و اخیراً هیدروژن در رنگ‌های مختلف سیاه، خاکستری، قهوه‌ای، آبی و سبز.
اما روند صادرات در بین همه این کالاها یکسان نیست، به عنوان مثال نفت را می‌توان در مخازن ذخیره کرد، سپس برای فروش در بازارهای خارجی در تانکرها حمل کرد، در حالی که گاز را نمی‌توان به راحتی ذخیره یا حمل کرد و فروشنده باید آن را از راه تصفیه خاص به مایع تبدیل کند سپس با تانکرهای مخصوص و گران‌قیمت حمل نمود و مجدداً توسط خریدار به گاز تبدیل شود.
بنابراین، کشورهای تولیدکننده و واردکننده گاز برای ایمن‌سازی محموله‌ها تحت فشار زیادی قراردارند که این امر مستلزم سرمایه گذاری‌های کلان در تصفیه، مایع سازی گاز، گازسازی و انتقال مایعات است. بسیاری از کشورها از طریق خطوط لوله به فروش گاز متوسل می‌شوند ولی همه کشورها با همسایگان خود رابطه خوبی ندارند، از این رو، احداث خط لوله گاز یک موضوع عمده سیاسی است.
خوشبختانه، سعودی کشوری سرشار از نفت است که به راحتی می‌توان آن را صادر کرد، با این حال، تحولات در بازار انرژی ایجاب می‌کند که این کشور صادرات انواع دیگر انرژی مانند هیدروژن و برق را مد نظر داشته باشد تا در رقابت با افت و خیز تقاضای نفت در آینده باقی بماند. این گونه انرژی‌ها همچنین به زیرساخت‌های بسیار نه تنها فیزیکی، بلکه سیاسی نیاز دارند و همین  موجب شد پادشاهی روابط خود را با کشورهای همسایه حفظ کند تا بتواند به جای لوله، خطوط انتقال برق به اروپا و آفریقا بکشد. و نه تنها کشورهای همسایه، بلکه مبادی ورودی اروپا مانند یونان نیز و این بدین معناست که نقشه سیاسی شاهد تغییرات فراوان و روابط عمیق بیشتری خواهد بود.
و اگر به هیدروژن نگاه کنیم، کالایی است که سعودی می‌تواند در تولید و صادرات آن به خارج از کشور پیشگام باشد، زیرا این نوع انرژی را می‌توان با هزینه کمتر تولید کرد و برای صادرات آن تکنولوژی ساده‌تر از گاز طبیعی مورد نیاز است. سعودی طرح‌هایی برای تولید دو نوع هیدروژن دارد، اولی آبی از طریق شرکت «آرامکوی سعودی» و دیگری سبز رنگ که از « نئوم» می‌آید که بیشترین دوست محیط زیست‌ نوع هیدروژن محسوب می‌شود، زیرا از جداسازی مولکول‌های آب توسط برق پاک تولید می‌شود، برخلاف رنگ آبی که بیشتر از پالایشگاه‌های نفت می‌آید. هیدروژن سبز افق‌های سیاسی جدیدی برای سعودی خواهد گشود و راهی برای تجارت هیدروژن شکل خواهد گرفت، همانطور که در گذشته راه‌هایی برای تجارت ادویه و ابریشم وجود داشت. یونان اولین ایستگاه در جاده هیدروژنی سبز سعودی بود که محل ورود و توزیع قاره اروپا خواهد بود. اما سعودی به یونان بسنده نخواهد کرد، کشورهایی هستند که سیاستی قوی برای واردات هیدروژن سبز دارند، مانند آلمان و ژاپن و همه اینها بازارهای امیدبخشی هستند.
سفر محمد بن سلمان ولیعهد سعودی به یونان تنها آغاز راه هیدروژن سعودی، جهان و آینده‌ای بود که پیرامون آن ساخته می‌شود.