هرج و مرج در عراق

بغداد با گسترش درگیری‌ها، استفاده از سلاح، تهاجم به کاخ ریاست جمهوری به عنوان نماد حکومت و کشته و زخمی شدن شماری افراد، بیش از پیش درمعرض خطر قرار گرفته است. حتی با دخالت ارتش، باز شدن راه‌های بسته و توقف درگیری‌ها، بدون حل مناقشه، کشور آبستن غافلگیری‌هاست.
این امر به تداوم درگیری برای تشکیل دولت، باوجود گذشت ده ماه از انتخابات، دامن می‌زند. ناتوانی و ازکارانداختن حکومت و فعالیت‌هایش آن را به یک «حکومت شکست خورده» مبدل می‌سازد، مگر اینکه توافقی در مورد تشکیل دولت صورت گیرد.
می‌دانیم علاوه بر رقابت داخلی و جنگ برسر قدرت، کسانی نیز عراق را به سمت هرج و مرج و شکست سوق می‌دهند. رویارویی‌های منطقه الخضراء با بمب‌گذاری خودروهای دیپلماتیک استرالیا و انگلیس، گلوله‌باران سفارت آمریکا که ربطی به تظاهرات نداشت و هدف قراردادن ام‌قصر و اقلیم کردستان با بمباران و تلاش ایران برای جلوگیری از صادرات نفت توسط اقلیم همراه بود.
چه کسی عراق را به سوی هرج و مرج سوق می‌دهد؟
ایران؛ چون از زمانی که آمریکایی‌ها از عراق خارج شدند و تنها دو هزار نفر از 170 هزار سربازشان باقی مانده‌اند و به تدریج در حال خروج از آن کشورند، تاثیرگذارترین بازیگر خارجی در عراق، ایران است.
تنها تهران و نه هیچ کس دیگر متهم به تلاش برای تحمیل سیطره خود بر گلوگاه‌های حکومت است که توسط نیروهای سیاسی دیگر به چالش کشیده شد و تاکنون مانع ورود نمایندگان آنها به ریاست دولت و تسلط بر مجلس شده است.
اما عراق از ابتدای پروژه انتخاباتی بیمار بود و در وضعیت بی وزنی قرار دارد. آغاز درگیری بین دو گروه بزرگ مسلح مذهبی-سیاسی، صدری‌ها و «چارچوب هماهنگی»، تعجب‌آور نبود. بحران کنونی نتیجه اتفاقی است که در انتخابات سال 2010 رخ داد، زمانی که ایاد علاوی اکثریت آرا را به دست آورد، اما المالکی، برنده دوم، حق تشکیل دولت را به دست آورد. امروز، جنبش صدر اکثریت آرا را به دست آورد، اما «چارچوب هماهنگی» خیزبرداشته و می‌خواهد با اتکا به آرای ائتلافی تجربه را تکرار کند.
تنها خوش‌بینی باقیمانده این است که بحران به بازنگری در تفسیر قانون اساسی و کاهش اختلافات انتخاباتی به جستجوی راه‌حلی دائمی برای ریشه‌یابی مشکل کمک کند. این امر مستلزم یک تمایل خالصانه از سوی نیروهای سیاسی است تا ابتدا توافق کنند که بحران فعلی، در صورت ادامه، همه آنها را تهدید خواهد کرد.
عراق به استراحت از هرج و مرج و دردها نیاز دارد و این امتداد طولانی بحران‌های دیروز است. مادری که بحران‌ها را زایید، حمله صدام به کویت با پیامدهای آن سپس حمله آمریکا و درگیری‌های آن بود و اکنون خلأ بزرگ و تکه‌تکه شدن آن که نزدیک به ده سال است ادامه دارد.
کشورهای منطقه تحمل هرج و مرج و جنگی جدید را ندارند و هرج و مرج تا امروز گریبانگیر یک چهارم کشورهای منطقه گرفته است.