معمای اردوغان

اخبار ترکیه همیشه جالب توجه است، اما من معتقدم در سال 2023 با توجه به انتخابات ریاست جمهوری و پارلمانی آتی این کشور که تنها 6 ماه با ما فاصله دارد، اهتمام و توجه به آن بیشتر افزایش می‌یابد.
این انتخابات آزمونی جدی برای قدرت اردوغان و حزبش خواهد بود. آیا مردی که برخی کارشناسان او را یکی از موفق‌ترین رهبران جهان می‌نامند، از آن جان سالم به در می‌برد؟ چرا او نیاز به جلوکشیدن تاریخ انتخابات داشت که انتظار می‌رود در ماه مارس به طور رسمی اعلام شود؟ اگر مبارزات انتخاباتی در ماه رمضان به اوج خود برسد، او چه سودی خواهد برد؟
حتی روند جلوکشیدن زمان انتخابات نیز آزمون قدرت خواهد بود: طبق قانون، تصمیم برای جلوکشیدن زمان انتخابات نیاز به تصویب اکثریت سه پنجم پارلمان ترکیه دارد (در حالی که قانون جدید انتخابات از 6 آوریل اجرایی می‌شود). با این حال، ائتلاف حاکم از «حزب عدالت و توسعه» اردوغان و «حزب حرکت ملی» به رهبری باغچلی این اکثریت را ندارند. بنابراین حمایت سایر نمایندگان مجلس نیز لازم است.
از جمله این اقدامات، به عنوان مثال، حمایت اعلام شده توسط رهبر ترکیه از به اصطلاح «طرح صلح» توسط زلنسکی است که مسکو آن را قاطعانه رد می‌کند، همانطور که ماریا زاخارووا، سخنگوی وزارت خارجه روسیه در کنفرانس مطبوعاتی اخیرش آن را رد کرد و گفت، شک دارد که این حمایت به یافتن بهترین راه‌ها برای حل مناقشه کمک کند. این را با احتیاط فراوان، مطابق با آنچه که مشخصه روابط کنونی روسیه و ترکیه است، بیان شد، زمانی که دو طرف در ارزیابی‌های خود از اقدامات یکدیگر در بیانیه‌های رسمی، با قدردانی از حجم استثنایی همکاری، از به کارگیری لحن تند در اظهارات اجتناب می‌کنند. این سنت از زمان شوروی وجود داشته است. به یاد دارم که الکسی کوسیگین، نخست‌ وزیر شوروی، طی سخنرانی خود در دسامبر 1975، در مراسم آغاز به کار کارخانه «آهن و فولاد اسکندرون»، که با کمک اتحاد جماهیر شوروی ساخته شده بود، گفت: «بله، ترکیه عضو ناتو است و پایگاه‌های خارجی در خاکش قرار دارند. اما همانطور که (نخست وزیر) دمیرل به من اطمینان داد، آنها با حضور در این اتحاد، منافع ملی ترکیه را تابع منافع این سازمان نمی‌دانند و پایگاه‌های خارجی تحت کنترل کامل مقامات ترکیه است». وقایع زمان ما، توانایی آنکارا را در تصمیم‌گیری در راستای منافع ملی خود، بدون تسلیم شدن در برابر تلاش برای دیکته کردن از خارج، تأیید می‌کنند. در عین حال، یکی دیگر از دلایل حمایت رهبر ترکیه از ایده محکوم به فنای کی‌یف، تمایل اردوغان برای کسب امتیازات قبل از انتخابات در زمینه میانجیگری در مناقشه است تا خود را به عنوان یک صلح طلب بین‌المللی معرفی ‌کند. به نظر من تا حدی کلید معمای اقدامات و ارزیابی‌های بسیار متناقض رهبر ترکیه در مورد تعدادی از مسائل سیاست بین‌المللی در این آرزوها نهفته است.
اما رهبر ترکیه برای افزایش محبوبیت خود در برابر وخامت اوضاع اقتصادی این کشور چه می‌تواند بکند؟ در پس زمینه تورم بالا، افزایش قیمت‌ها و کاهش ارزش لیر، سرمایه گذاران شروع به ترس از عدم پرداخت بدهی دولت ترکیه کرده‌اند، زیرا مقامات با سرسختی خطرناک برای کاهش نرخ بهره ادامه می‌دهند.
نرخ تورم در سال 2022 به 64.27 درصد رسید و در اکتبر از 85 درصد گذشت. در 14 ژانویه سال جاری نرخ دلار در ترکیه به 18.7777 لیر رسید و کاهش ارزش پول ملی همچنان رکوردها را می‌شکند و در عین حال تولید ناخالص داخلی این کشور با سرعت خوبی در حال رشد است.
این احتمال وجود دارد که اردوغان روی حل مشکل آوارگان سوری که گفته می‌شود تعداد آنها در این کشور به 3.7 میلیون نفر رسیده است، حساب باز کند. این قطعاً دلیل اصلی ورود اردوغان به گفت‌وگو با دمشق است، اگرچه او تا همین اواخر با شور و حرارت از سرنگونی بشار اسد حمایت می‌کرد. و مذاکرات اخیر وزرای دفاع سوریه، ترکیه و روسیه هنوز به نتایج معجزه آسایی منتهی نشده است. به گفته دفتر ریاست جمهوری سوریه، مقدمات چنین دیدارهایی باید با هماهنگی و برنامه‌ریزی قبلی بین روسیه و سوریه انجام شود تا موثر واقع شوند. اسد هفته گذشته در دیدار با الکساندر لاورنتیف، فرستاده ریاست جمهوری روسیه به سوریه تاکید کرد که نتایج به معنای پایان دادن به اشغال (سرزمین‌های سوریه) و توقف حمایت از تروریسم است. سئوالی که مطرح می‌شود این است: موضع‌گیری در قبال مشکل کردها تا چه حد می‌تواند دو طرف درگیر را به هم نزدیک کند؟ بر اساس اطلاعات موجود به نظر می‌رسد این دیدارها در ماه فوریه در سطح وزرای دفاع و همچنین در سطح وزرای خارجه ادامه داشته باشد.
حتی اگر طرفین نتوانند به طور کامل روابط را از طریق اعطای امتیازات متقابل عادی کنند، تنها یک راه حل جزئی برای مشکل پناهندگان سوری در ترکیه می‌تواند محبوبیت رهبر ترکیه را قبل از انتخابات به میزان قابل توجهی افزایش دهد. میانجیگری مسکو در برقراری تماس بین آنکارا و دمشق تنها یکی از نشانه‌های وجود سطح معینی از اعتماد بین مسکو و آنکارا با وجود اختلافات و مشکل اوکراین است.
چگونه می‌توانیم بار دیگر تاریخ را به یاد نیاوریم که شامل کمک مسکو با اسلحه و طلا به ترکیه در طول مبارزات استقلال پس از جنگ جهانی اول، تمایل این کشور به در نظر گرفتن منافع ترکیه در موضوع تنگه‌ها پس از جنگ جهانی دوم و موضعش به نفع فدراسیون قبرس و خیلی چیزهای دیگر می‌شود؟ امروز، همکاری دوجانبه قوی در زمینه‌های مختلف وجود دارد، با این حال، در حال حاضر، برنامه‌های مبارزات انتخاباتی اردوغان یک معما باقی مانده است.
اما اپوزیسیون چطور؟ بر اساس گزارش‌های امروز رسانه‌ها، آنها تنها در صورتی آماده حمایت از تصمیم به تعویق(اظن جلو انداختن الصحیح) انداختن انتخابات هستند که قبل از 6 آوریل برگزار شود. آیا مخالفان می‌توانند موضع خود را در این زمینه تغییر دهند؟
بر اساس نظرسنجی‌ها تاکنون، سه نامزد احتمالی مخالفان برای ریاست‌جمهوری بیش از رهبر کنونی ترکیه رأی کسب کرده‌اند که عبارتند از: کمال قلیچداراوغلو، رئیس «حزب جمهوری‌خواه خلق» و اکرم امام اوغلو، شهردار استانبول که در مارس 2019 از «ائتلاف ملت» به این سمت انتخاب شد که شامل «حزب خوب» و «حزب جمهوریخواه خلق»، همچنین شهردار آنکارا منصور یاواش که توسط همین ائتلاف انتخاب شده است. 
البته ممکن است در ماه‌های منتهی به انتخابات همه چیز تغییر کند و انتظار می‌رود نام نامزد اپوزیسیون ریاست جمهوری نیز در ماه فوریه معرفی شود. در همان زمان و همانطور که مشخص شد، دادگاه در دسامبر گذشته اکرم امام اوغلو را که همسرش دیلک نیز در سیاست فعالیت دارد به اتهام توهین به کمیسیون عالی انتخابات ترکیه به حبس و محرومیت از فعالیت سیاسی محکوم کرد. این موضوع می‌تواند در راهروهای پیچیده قوه قضاییه ترکیه، زمان زیادی ببرد تا حکم در دیوان عالی تایید شود، بنابراین ممکن است زمان کافی برای نامزدی و شرکت در انتخابات داشته باشد. علاوه بر این، مردم ترکیه عاشق کسانی هستند که تحت فشار قدرت هستند و این می‌تواند به افزایش محبوبیت او منجر شود.
روسیه درک می‌کند که آینده روابط روسیه و ترکیه تا حد زیادی به نتایج انتخابات بستگی دارد، اما مقامات ارشد و تحلیلگران از اظهار نظر علنی در مورد انتخابات ترکیه خودداری می‌کنند تا با اتهام دخالت در روند انتخابات به نفع اردوغان مواجه نشوند. از این رو برخی سیاستمداران ترکیه از هم اکنون از نقش بسیار بزرگ «عامل روسیه» در مبارزات انتخاباتی رئیس «حزب عدالت و توسعه» سخن می‌گویند. شاید این یکی از دلایلی باشد که اردوغان گاهی اوقات به گونه‌ای عمل می‌کند که آشکارا از مسکو فاصله می‌گیرد تا متهم به «سوگیری جانبدارانه به روسیه» نشود که باعث رنجش و سردرگمی در جامعه روسیه می‌شود.