بدر بن عبد الله بن فرحان
وزير فرهنگ سعودی
TT

شریک توانای ما که بسیار کارها از او ساخته است

از سال‌های بسیار نقش بخش غیرانتفاعی در سعودی مورد مناقشات بسیاری در میان بخش‌های مرتبط قرار دارد همچنان که مایه طرح پرسش‌های جدی در باره وضع کنونی بخش سوم و میزان اثرگذاری آن شده است. به همین دلیل جای تعجب نیست که «چشم انداز پادشاهی2030» که در آوریل سال 2016 توسط شاهزاده محمدبن سلمان متولد شد، به بخش غیرانتفاعی توجه کند و به منظور افزایش سهم مشارکت آن در تولید ناخالص ملی و نهادینه شدن و افزایش اثر اجتماعی آن، هدف‌گذاری شد.
نگاهی سریع به وضعیت بخش غیر انتفاعی پیش از اعلام «چشم انداز 2030» نشان می‌داد آمار و ارقام بسیار پایین بود به گونه‌ای که میزان مشارکت از 0.3 درصد در تولید ناخالص ملی نمی‌گذشت در حالی که متوسط جهانی آن به 6درصد می‌رسد. اما امروز با حمایت بسیار رهبری برای بهبود بخشیدن به نقش آن و تقویت نقش و بازتاب‌های آن بر اثر اجتماعی روبه رواست.
با این نهضتی که بخش غیر انتفاعی شاهد آن است، من و همکارانم در وزارت فرهنگ در راه توان بخشیدن به آن برای ایفای نقش مؤثر، ایجاد فضای تشویق کننده برای آن درغنا بخشیدن به بخش‌های متنوع فرهنگی در صحنه فرهنگی تلاش می‌کنیم. یک بخش جدید اداری در وزارت فرهنگ کار برای ایجاد تحول و نظارت فنی بر بخش غیرانتفاعی در زمینه فرهنگی با همآهنگی با وزارت کار و توسعه اجتماعی را آغاز خواهد کرد. وزارت فرهنگ در سه ماهه اول سال2020  آماده دریافت درخواست‌های تأسیس انجمن‌‌ها خواهد بود.
در مجموعه فرهنگی ما به نقش نهادهای مدنی و بخش غیر انتفاعی در خلق استعدادها و توسعه بخشیدن به آنها، تشویق نوآوران در سراسر پادشاهی به تأسیس مؤسسه‌های فرهنگی متخصص در بخش‌های 16گانه فرهنگی ایمان داریم. مسئله‌ای که می‌تواند تولیدات فرهنگی داوطلبانه را افزایش دهد و بر تعداد مؤسسه‌های مستقل متخصص بیافزاید.
با نگاهی به صحنه جهانی و نقش بخش غیرانتفاعی در فرهنگ، شاهد گونه‌ها و نمونه‌های مختلف خواهیم بود، اما می‌توان اثرگذاری بخش سوم و بخش ویژه تأمین منابع مالی و حمایت از تأثیر در بیشتر تجربه‌های فرهنگی در جهان را موفقیت آمیز یافت.
برای نمونه منابع مالی هنری در ایالات متحده به سمت اوقاف یا بخش‌های کمک کننده یا انجمن‌های خاص سرازیر می‌شوند. در مقابل سرمایه گذاری از سوی دولت فدرال یا دولت ایالت نسبتاً کم محسوب می‌شود به جز تأمین منابع مالی از طریق هیئت‌هایی همچون وقف ملی هنرnea)).
در پادشاهی هنوز مؤسسه‌های فرهنگی به شکل بسیار زیادی بر تأمین مالی و حمایت رسمی  متکی هستند که براساس چشم‌انداز و دستورالمعل‌های وزارت ادامه خواهد یافت و دایره بهره‌برداران توسعه می‌یابد. به موازات آن تلاش‌ها به سمت تقویت مشارکت بخش‌های غیر انتفاعی در توسعه ایجاد استعدادها و حمایت آنها در بخش فرهنگی صورت خواهد گرفت تا به آن مرحله برسیم که بخش فرهنگی قادر بر خلق بسیاری از فضاها و ایجاد زمینه‌ها برای نوآوران خواهند بود، همان طور که اکنون به کمک مقررات و سازمان‌ها در وزارت فرهنگ تلاش می‌شود صندوقی برای حمایت از فعالیت‌های غیرانتفاعی ایجاد شود. به سمت همه راه‌ها برای توسعه بخشی و راه حل‌های ابتکاری و تنوع بخشیدن به گزینه‌ها در محیط‌ها و فضاهای فعالیت فرهنگی حرکت خواهیم کرد.
علیرغم اینکه ابتکار عمل بخش غیرانتفاعی در صحنه فرهنگی امروز همچنان کم‌تر از حد انتظار و در کشوری به گستردگی پادشاهی عربی سعودی اندک است، قابل توجه است و می‌تواند با قدرت بالا و پویا و راه‌های ابتکاری بر تقویت فرهنگ و ایجاد پل‌های ارتباط با دیگران مشارکت کند. شاید ابتکار عمل «مشک کتاب» توسط مؤسسه خیریه شاهزاده محمد بن سلمان در انتشار 100عنوان کتاب در زمینه‌های مختلف معرفتی با بهای غیر سودآور و نسخه‌های کاغذی و الکترونیکی، بهترین نمونه برای اثرگذاری در مشارکت بخش غیرانتفاعی در زمینه‌های فرهنگی سرشار از فرصت‌های بزرگ باشد.
نمونه‌های چشم‌گیر بسیاری داریم و می‌توانم به دو مؤسسه خیریه ملک فیصل و ملک خالد و نقش بزرگ‌شان در ارائه خدمات فرهنگی و هنری اشاره کنم. همچنین به ابتکارعمل فرهنگی اشاره می‌کنم که توسط غول نفتی «آرامکو»، «هنر زیبا»، مؤُسسه بشردوستانه الولید و دیگر مؤسسه‌ها انجام می‌پذیرد. ابتکارعمل‌هایی که نمونه‌هایی عالی دربخشیدن مسئولیت اجتماعی به فرهنگ و هنر ارائه می‌کنند.
این فرصت را مغتنم می‌شمارم تا از بسیاری انجمن‌ها و مؤسسه‌های غیر انتفاعی که در طول دهه‌های گذشته به شکلی مثبت در بخش فرهنگ فعالیت نمودند، تشکر کنم. آنها توانستد علیرغم مشکلات و تهدیدها و شرایط به بخشش خود ادامه دهند. باید از آنانی که برای بخش والای فرهنگی وقت گذاشتند و با انگیزه علاقه به بخشش اصیل در فرهنگ و میراث ما کار کردند، تشکر کنم.
در پایان این یادداشت دوست دارم بر ثروت مجموعه‌های فرهنگی و گشاده رویی بزرگ آنها به روی همه تأکید کنم. همکارن من در بخش «موسسه‌ها و انجمن‌های فرهنگی ملی» در وزارت فرهنگ، علاقه‌مند به تأسیس انجمن‌های متخصص و حرفه‌ای در صحنه فرهنگ هستند. مأموریت اساسی آنها در تسهیل روند اجرایی، همکاری و مشورت دادن و نظارت فنی است. پس خوش آمد می‌گویم به اثرگذاری بیشتر در بخش فرهنگ.