وائل مهدی
روزنامه نگار حوزه نفت روزنامه "الشرق الاوسط"
TT

جشن حقیقی روز ملی

معنای روزهای ملی یک مفهوم مدرن است که با متلاشی شدن امپراطوری‌‎ها و تشکیل کشورهای جدید و رها شدن از قید استعمار و استقلال ملت‌ها شکل گرفت. به همین دلیل همه ملت‌ها روزی را جشن می‌‌گیرند که بیانگر قدرت آنها در ساختن کشوری جدید است. سعودی یکی از همین کشورهاست و روز ملی آن بیانگر قدرت رهبری بزرگ است که 30 سال را برای متحد ساختن کشوری پهناور و قبایلی متعدد در یک هویت واحد در جنگ‌هایی سخت گذراند. درآن زمان قبایل آینده را نمی‌دیدند و نمی‌خواستند در کشوری مدرن و یک نظام مرکزی ادغام بشوند. اما همه این قبایل امروز مدیون فضل آن رهبر و آن جنگ‌هایند که انسان ساکن جزیره عرب را به انسانی معاصر تبدیل کردند که همه بنیادهای اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی را برای داشتن زندگی آسوده در اختیار دارد. اما چرا مفهوم ملی‌گرایی به استقلال سیاسی وابسته است؟ ملی‌گرایی شامل همه جنبه‌های زندگی و در رأس آنها استقلال اقتصادی می‌شود و پرسش اینجاست که از چه چیزی به استقلال اقتصادی می‌رسیم؟ باید از نظامی کهن مستقل شویم که دیگر متناسب با تحولات زندگی نیست، نظامی که بر تولید برای فرد قائم و بریک منبع درآمد که نفت باشد متکی بود و محدودیت ورود در فعالیت‌های تجاری و تمرکز بر کار کارمندی داشت.
دولت کنونی طرح بزرگی را برای تبدیل اقتصاد و درمان خطاهای قدیمی در نظام کهنه اقتصادی آغاز کرد. و البته این طرح با همان پس زدن و مخالفتی مواجه می‌شود که ملک عبدالعزیز متحده کننده مواجه شد وقتی که چشم‌انداز ایجاد ملت و کشوری معاصر داشت. انسان همان انسانی است که تغییر را نمی‌پذیرد و از جدید می‌هراسد، اما در حرکت رو به جلوی تاریخ، کهنه‌ای که خود را نوسازی نمی‌کند مرگ برایش حتمی است.
و برای آنکه اقتصاد پادشاهی درآینده نمیرد، باید نوسازی شود و برای آنکه در سخنم صریح باشم من از جمله افراد مخالف این نوسازی و بسیاری از اصلاحات بودم چون یک زندگی مبتنی بر حمایت داشتم و هیچ کسی از من هیچ تولید یا مشارکت عالی در اقتصاد نخواسته بود. اما من امروز به این نوسازی ایمان دارم چون نتایجش را بر روی زمین واقعیت می‌بینم.
فرد تولیدکننده بیشتری شد، نه به دلیل علاقه‌اش به این مسئله بلکه به دلیل فشار هولناک بر طرف‌های وابسته به حکومت برای محقق ساختن اهداف سالانه‌شان. و همه اقدامات و فعالیت‌های حکومتی الکترونیک شد که بر کارآیی پیشین افزود. با عدالت، سلامت و شفافیت در قراردادها و مناقصه‌ها نسبت طرح‌های کوچک و متوسط در اقتصاد افزایش یافت. وقتی سال گذشته با زلزله ویروس کرونا روبه رو شدیم همه جهان را تضعیف کرد و به دلیل انعطاف اقتصاد جدید توانستیم ازآن عبور کنیم و اقتصاد ما به برکت بخش غیرنفتی تا حد زیادی رشد خود را در سال جاری بازگرداند.
پادشاهی راه زیادی را برای ساختن قلمرو سیاسی طی کرد و اکنون برای ساختن قلمرو اقتصادی نوین تلاش می‌کند. متأسفانه این جمله در سال‌های گذشته و دوره‌ها چنان تکرار شده که از ارزش آن کاسته وقتی که به شکل آرمانی به کارگرفته نشد.
جدای از همه اینها، امروز سعودی در حالتی از ثبات و رشد قراردارد که پنج سال پیش قابل تصور نبود و به همین دلیل جشن حقیقی روز ملی باید شامل ایجاد اقصاد، همچنین هویت اقتصادی جدید غیرنفتی برای پادشاهی باشد و امیدوارم دو دهه دیگر شاهد کشور و شهروندانی باشیم که برای ساختن آینده خود به نفت اتکا نداشته باشند.