خلیج بر««توافق» پیشی گرفت

حتی در اوج اختلافات خلیجی اخیر، هیچ یک از شش کشور عضو، شورای منطقه‌ای خود را که در سال 1981 تأسیس کردند، ترک نکردند. سفرایی که کشورشان را نمایندگی می‌کردند همچنین افراد شاغل در مقر شورا با وجود قطع کامل رابطه به کار خود ادامه دادند. و این نشان می‌دهد چطور کشورهای عضو از «موی معاویه/رشته پیوند» یا «شورای همکاری کشورهای عرب خلیج» محافظت کردند براین اساس که نماد آخرین خط دفاع از منافع عالیه‌شان است.
بیانیه اجلاس دو روز پیش ریاض بخش بزرگی را به بیان تهدید خارجی اختصاص داد هرچند به طور مستقیم از طرفی نام نبرد. درباره مقابله با تهدیدها و یک‌پارچه ساختن دیدگاه سیاسی « و آن هم از راه وحدت بخشیدن به مواضع سیاسی و توسعه مشارکت‌های سیاسی در دو سطح منطقه‌ای و بین‌المللی» سخن گفت. همچنین بیانیه «ماده دوم توافق دفاع مشترک» را یادآوری کرد که «کشورهای عضو شورای همکاری کشورهای عرب خلیج هرگونه تجاوز به هریک از آنها را تجاوز به همه آن کشورها می‌بینند و هر خطری که یکی از آنها را تهدید کند همه آنها را تهدید می‌کند». همچنین بیانیه سران شرکت کننده در اجلاس ریاض بر «اهمیت یک‌پارچه‌سازی تلاش‌ها برای همآهنگی و تکامل بخشیدن به سیاست‌های خارجه کشورهای عضو» تأکید کرد.
تصفیه فضاها بین کشورهای عضو در نشست العلای سعودی در ماه ژانویه گذشته صورت گرفت و بعد هم سفر دوره‌ای خلیجی که ولیعهد سعودی شاهزاده محمد بن سلمان به آن دست زد، تا توافق در اجلاس اخیر آماده شود.
پرسش بزرگ پیش و پس از اجلاس این است که دولت‌های خلیجی با هرتوافق غربی-ایرانی در مذاکرات کنونی‌شان چگونه برخورد خواهند کرد؟ بی شک چالش اساسی پیش روی آنها متوقف ساختن رفتار منفرد و یک‌پارچه ساختن موضع خلیجی پیرامون تعامل با مذاکرات وین و نتایج آن است؛ خواه موفق شوند یا شکست بخورند. توافق فراگیر هسته‌ای لوزان سوئیس درسال 2015 بین غرب و ایران شگفتی‌های شوک آوری برای کشورهای منطقه و مشخصاً کشورهای عضو شورای همکاری خلیجی به وجود آورد. با توقف توافق، مذاکرات ازسرگرفت شد و اختلاف بین دو طرف ادامه یافت که این به کشورهای منطقه فرصت دیگری می‌دهد تا به مخالفت با نادیده گرفته شدن‌ مانند آنچه در گذشته اتفاق افتاد، پافشاری کنند.
هرتوافق آینده برای ایران که منافع امنیت کشورهای منطقه را در نظر نگیرد، برای همه و مشخصاً کشورهای خلیج، عراق، سوریه، لبنان و یمن خطرناک خواهد بود. خطردر این است که اگر مذاکرات شکست بخورند، ایران به اسلحه هسته‌ای دست‌می‌یابد و اگر توافق موفق شود به ایران اجازه می‌دهد با سلاح کلاسیک خود به منطقه هجوم ببرد. و البته همه ما از بالا رفتن تنش و درگیری منطقه‌ای خواه به دلیل توافق یا بدون آن نگرانیم.
کشورهای خلیج، خود مجموعه‌ای عربی‌اند که به مقدار زیادی دغدغه مسئله آمادگی سیاسی و نظامی را دارند و آنها می‌دانند اگر با هم بر مواضع به توافق برسند و تلاش‌های دیپلماتیک خود را همآهنگ کنند، بالاترین صدا و بیشترین نفوذ را خواهند داشت.
تصویر جدید در ریاض نشان دهنده یک‌پارچگی موضع خلیجی است و چند هفته سرنوشت ساز میان مبادله اشاره‌ها بین وین، واشنگتن و تهران پیش رو داریم. طرح خلیجی آن طور که برخی گمان می‌کنند، علیه توافق نیست بلکه آن را راه حلی ناقص می‌داند به طوری که تحریم‌های اقتصادی را که کشورهای خلیج و بسیاری از کشورهای جهان درآن شرکت داشتند، از ایران برمی‌دارد. تحریم‌ها بدون آنکه تهران را ملزم به متوقف ساختن حملات نظامی برهم زننده ثبات منطقه کنند که پشت جنگ‌ها و مصایبی است که پیش روی خود می‌بینیم، لغو می‌شوند. مجموعه خلیجی آمادگی خود را اعلام می‌کند تا طرفی مثبت در راه حل سیاسی باشد که به آشوب پایان بخشد و ثبات منطقه را محقق سازد.