اوایل این هفته، ائتلاف « اوپک پلاس» ششمین سالگرد تاسیس خود را جشن گرفت. ائتلاف در این مدت چه دستاوردهایی داشت؟ ابتدا، قبل از اینکه بخواهیم به دستاوردهای آن بپردازیم، اجازه دهید برخی پیشینه‌های تاریخی‌اش را مرور کنیم تا دریابیم که این ائتلاف چگونه به وجود آمد و از زمان تأسیس تا به امروز چه شرایطی را پشت سرگذاشته؟ بعد از این می‌توانیم آینده آن را و اینکه به کجا می‌رود قضاوت کنیم.
این اتحاد به عنوان واکنشی آشکار به ضعف بازار نفت در سال 2015 و در پی تصمیم تاریخی سازمان کشورهای صادرکننده نفت «اوپک» آغاز شد، زمانی که در زمستان 2014 تصمیم گرفت سهم خود را در بازار حفظ کند و اجازه داد قیمت‌ها سقوط کنند تا تولیدکنندگان با هزینه بالاتر از بازار خارج شوند.
زمانی که کشورها در بودجه خود به تنگنا افتادند، شروع به حرکت کردند( اینجا در مورد کاهش قیمت نفت به نصف صحبت می‌کنیم) به این معنی که در آن زمان درآمد کشورها به نصف کاهش یافت و ونزوئلا بیش از همه کشورهای عضو «اوپک» آسیب دید و برای این منظور یکی از مشتاق‌ترین کشورها برای ایجاد اتحاد با تولیدکنندگان خارج از سازمان برای انجام کاری بود.
ایده این ائتلاف پس از دیدار وزرای سعودی، روسیه، الجزایر، قطر و ونزوئلا در دوحه مطرح شد. اوضاع شاهد فراز و نشیب بود تا اینکه «اوپک» در تابستان 2016 در الجزایر تشکیل جلسه داد و وزرای آن تصمیمی استثنایی برای همکاری با تولیدکنندگان خارج از آن گرفتند.
پیش از این دیدار اتفاق مهمی رخ داد و آن دیدار محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی با ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه در حاشیه نشست گروه 20 در چین بود که بسیاری آن را مهم‌ترین دیدار این ائتلاف می‌دانستند.
وزرای ائتلاف از روز اول یک وظیفه را در نظر گرفته‌اند؛ بازگرداندن ثبات به بازار از طریق کاهش ذخایر نفتی که از مازاد عرضه زیادی رنج می‌برد و بیش از 200 میلیون بشکه بالاتر از میانگین پنج ساله بود که در سطح 2997 میلیون بشکه بود. امروز پس از 6 سال، ذخایر نفت حدود 200 میلیون بشکه به کمتر از میانگین پنج ساله رسیده و بازار ثبات بیشتری پیدا کرده است.
توازن بازار و توازن عرضه و تقاضا شاید از نظر همگان مهم‌ترین باشد، اما به نظر من موفقیت بزرگی که ائتلاف به دست آورد، در تعادل عرضه و تقاضا نیست، بلکه در ثبات بازار و کنترل شدت نوسانات نفت است.
آنچه ممکن است بیش از همه بر سرمایه گذاری در نفت تأثیر بگذارد، نوسانات بالایی است که در زمانی رخ می‌داد که هیچ طرفی برای ثبات بازار وجود نداشت و همه بدون حساب تولید می‌کردند.
با ایجاد اتحاد، همه چیز به طرز چشمگیری تغییر کرد و نیروی بسیار زیادی وجود داشت که به تعادل بازار کمک می‌کرد. جهان این را به وضوح در طول بحران کرونا دید، زمانی که نفت برای اولین بار در تاریخ با قیمت منفی معامله شد.
کشورهای خارج از ائتلاف نتوانستند کاری انجام دهند، از جمله آمریکا که این کار را به شرکت‌های خود واگذار کرد که تلاش کردند با اوپک همکاری کنند، اما نتیجه‌ای نداشت.
ائتلاف توانست بازار را در طول همه‌گیری نجات دهد و پس از آن توانست شدت افزایش قیمت نفت را در طول بحران اوکراین و روسیه کنترل کند، زیرا قیمت تمام محصولات انرژی، از جمله گاز و زغال‌سنگ به شکلی دیوانه‌وار افزایش یافت، در حالی که قیمت نفت با شدت کمتری رشد کرد. با این حال، ایالات متحده به همه این تلاش‌های ائتلاف همچنان نگاه خصمانه دارد که خود از همه تلاش‌های ائتلاف سود زیادی می‌برد، چرا که اولین تولیدکننده نفت در جهان است و بدون حمایت ائتلاف از بازار قیمت‌های نفت به شکلی زیاد سقوط می‌کردند.
این تاریخ اتحاد و دستاوردهای آن تا به امروز است. اکنون سئوال این است که این اتحاد به کجا می‌رود؟ برای سال‌ها، روسیه و دیگران به این اتحاد به‌عنوان راه‌حلی موقتی برای شرایط موقت نگاه می‌کردند، سپس هرکسی به دوران قبلی خود برمی‌گشت و هر آنچه را که دوست داشت تولید می‌کرد، اما شرایط همه‌گیری باعث شد به خوبی ارزش اتحاد را بدانند.
بنابراین تصور اینکه ائتلاف به قبل از تأسیس خود بازگردد دشوار است و برای مدتی طولانی‌تر از آنچه تصور می‌کنیم ادامه خواهد داشت، اما به نظر نمی‌رسد که روزی به تشکیلات تبدیل شود.
