غسان شربل
سردبير الشرق الاوسط
TT

مقدمات جهانی دردناک 

دوستم گفت:« وقت خود در دنبال کردن اخبار سیاستمدارها یا مصاحبه با آنها تلف نکن. نقش آنها در ساخت آینده جهان کاهش یافته است. دیگر سخن از آن دولت‌ها، زرادخانه‌ها و ناوگان‌ها نیست. آینده جهان در آزمایشگاه‌ها ساخته می‌شود. کودتاها و تصرف کاخ ریاست جمهوری و رادیوی رسمی دیگر ارزشی ندارد. نبرد سرنوشت ساز در دالان‌های فن‌آوری و در انقلاب‌های علمی پی در پی در جریان است». وی افزود:« هوش مصنوعی همه چیز را تغییر خواهد داد. در توسعه، بهداشت، آموزش، اقتصاد و خدمات. هر کس که به این فتوحات بزرگ نپیوندد در حاشیه گذشته خواهد نشست، هرچند موشک و سلاح کشتار جمعی داشته باشد. خوب به یاد داشته باش که ظهور گوشی هوشمند تحول عظیمی در زندگی افراد و جوامع ایجاد کرد و در نهایت در مقایسه با آنچه هوش مصنوعی ارائه خواهد کرد، یک اتفاق ساده است. فریب صحنه‌های دردناک و اخبار بد را نخور. زایمان طبیعی است و جهان بهتر خواهد شد.»
من عاشق خوش‌بینی و خوش‌بین‌ها هستم که بدون آنها مردم زیر آوار ناامیدی و ناکامی‌های خود می‌نشینند. تجربه‌ها نشان داده که فن‌آوری چندین برابر آن چیزی را که در رؤیای مردم بوده و در بسیاری از زمینه‌ها از جمله رسانه‌ها در اختیارشان قرار داده است. مرزها و افق‌ها را گسترش داد، جریان افکار و تصاویر را تضمین کرد و روزنامه نگاران و نویسندگان را به مکان‌های دور رساند. اما حرفه دنبال کردن اخبار گاهی اوقات شما را دچار تردید می‌کند که ما به دنیای بهتری می‌رویم، وقتی می‌خوانید که ارتش‌ها در حال حاضر از هوش مصنوعی برای توسعه قابلیت‌های جنگی خود استفاده می‌کنند و این تخصص بعداً در اختیار شبه‌نظامیان، ارتش‌های سیار و باندهای جنایت سازمان یافته قرار خواهد گرفت.
با دقت به رؤیاهای دوستم گوش دادم و به سر کار برگشتم. یک خبر خنده‌دار که خالی از توان صدمه زدن نیست مرا به تأمل واداشت. مقامات کره شمالی از شهروندان خواستند تا برای محافظت از نقاشی‌هایی که «سلسله کیم» را ترسیم می‌کنند به عنوان بخشی از آمادگی برای مقابله با بادهای شدید و باران‌های سیل‌آسای مورد انتظار در طوفان استوایی «خانون»، دست به کارهای غیرممکن بزنند. «رودونگ سینمون»، ارگان حزب حاکم، اعلام کرد که اولویت مردم باید «تامین امنیت» تابلوهای تبلیغاتی رهبر فعلی کیم جونگ اون، پدرش کیم جونگ ایل و پدربزرگش، کیم ایل سونگ بنیانگذار کره شمالی باشد. به گزارش وب سایت «کره شمالی نیوز»، تصاویر کیم جونگ اون و کیم ایل سونگ در هر خانه و دفتری آویزان است و اگر شخصی حتی به اشتباه به آنها آسیبی بزند، ممکن است با مجازات اعدام روبرو شود.
این خبر من را به یاد لذت زندگی در بریتانیا انداخت، جایی که اگر طوفانی در آستانه وقوع باشد، دولت از تو نمی‌خواهد که هیچ عکسی را نجات دهی. همین را می‌توان در مورد اقامت در لبنان با وجود فروپاشی آن و انتقالش از سقوطی به سقوطی دیگر گفت. علاوه بر این، من اطمینان دارم، رهبر کره شمالی که نمی‌توان منکر اثر موشک‌هایش در نقاط مختلف جهان شد، در وارد ساختن هوش مصنوعی به طرق مختلف تعلل نخواهد کرد تا آن را در خدمت زرادخانه خود قرار دهد. زیباست که بدون اینکه آقای رئیس رهبر یا پدربزرگش بتوانند لبخندهای تو را تماشا کنند یا نفس‌هایت را بشمارند بتوانی در خانه خود زندگی کنی.
ما بی‌شک در جهان بهتری نیستیم. می‌توان گفت وضعیت کیم جونگ اون بهتر از چند سال پیش است که رژیم او در نوعی انزوا به سر می‌برد. رهبر فرزانه نقشی حیاتی در جهان یافت که با صدای «عملیات نظامی ویژه» که توسط رفیق ولادیمیر پوتین در خاک اوکراین آغاز شد، متولد گشت. دو هفته پیش، همه جهان شاهد جشن سالگرد آتش‌بس بین دو کره بود که توسط رهبر کره شمالی با رژه نظامی در آن پهپادها و موشک‌های بالستیک قاره پیما با قابلیت هسته‌ای درخشیدند برگزار شد. مهمتر از همه او میان یک مقام چینی و یک مهمان استثنایی یعنی وزیر دفاع روسیه، سرگئی شویگو، که مورد استقبال گرم قرار گرفت لبخند می‌زد. در مدت اخیر گزارش شد که ارتش روسیه که در اوکراین می‌جنگد، در حال حاضردست در زرادخانه رفیق کیم می‌کند و می‌برد.
می‌توانیم به درخشش نقش کره شمالی آن صحنه‌هایی را که از دریاها درباره غرق شدن «قایق‌های مرگ» و اجساد سرگردان پناهندگان در دریاها می‌رسند، اضافه کنیم. آنچه مسلم است این است که این پدیده دردناک به احتمال زیاد گسترش خواهد یافت، زیرا دولت‌های شکست خورده‌ای که تعدادی از جوانان خود را برای رهایی از فقر و استبداد و فساد به دندان می‌کشند، نیاموخته‌اند و از یادگیری امتناع می‌ورزند. این علاوه بر مطالعاتی است که تأیید می‌کند گرم شدن آب و هوا باعث مهاجرت میلیون‌ها نفر می‌شود، به ویژه از کشورهایی که در معرض خطر بیابان‌زایی و خشکسالی‌اند، جایی که قدرتمندان بدون توجه به بلایای قریب الوقوع، مهرهای قدرت را جشن می‌گیرند. آتش‌سوزی‌هایی که از الجزایر تا کانادا با گذر از یونان، پرتغال و دیگرنقاط، در صحنه‌های هولناکی که به سوزاندن گوشت زمین می‌مانند، کمتردردناک‌ نیستند.
و این صحنه یک دنباله دارد، چیزی که در آفریقا می‌بینیم. میلیون‌ها گرسنه در سودانی که در شعله‌های آتش «جنگ دو ژنرال» می‌پیچد. گرسنگی در این کشور که زمانی به ما می‌گفتند می‌تواند یک سبد غذایی برای مردم آن و مناطق اطراف باشد. نمی‌توانیم بازگشت آفریقا به زبان ژنرال‌ها، کودتاها و شرط بندی بر روی کمک‌های رهبر «واگنر» را که عاشق جنگ و مین است، فراموش کنیم. درست است که فیدل کاسترو یک بار به آنگولا و اتیوپی نیرو فرستاد، اما او کاسترو بود و آنها را درجهانی دیگر اعزام کرد. خطرناک‌ترین چیز در این بازی این است که بی ثبات کردن آفریقا فرصتی برای داعش فراهم می‌کند تا در جنگل‌ها و بیابان‌ها سنگربندی کند، که نوید جنگ، فقر و درد بیشتر را به این قاره می‌دهد.
گرم شدن آب و هوا. افزایش فقر.« قایق‌های مرگ». امنیت غذایی درمعرض تهدید. بی ثباتی. تلاش برای بازگشت به زبان زور. رودخانه خون اوکراین-روسیه. اخگرهای در معرض بیدارشدن تایوان و اطراف آن. ترس آمریکا از جهش چینی. و ترس هند از غول چینی. و ترس کشورهای کوچک از جنگ فیل‌ها. همه عواملی هشداردهنده‌اند که ما در حال ورود به دنیای بسیار خطرناکی هستیم که فاقد ترمز و سوپاپ ایمنی است. جهان حق دارد هوش مصنوعی را جشن بگیرد، اما وظیفه دارد به یاد داشته باشد که پیشرفت شگفت‌انگیز فن‌آوری با فقدان آشکار پیشرفت بشری همراه است. این اشاره کافی است که نقش گوترش از صدور هشدار، سازماندهی مرثیه‌سرایی و سازماندهی مراسم خاکسپاری فراتر نمی‌رود.