کنفرانس بین‌المللی با فراخوانى مصر که در 21 اکتبر برگزار شد، خدمات مهمی را با شفاف‌سازی یا تأیید خطوط تماس بین سیاست‌ها و فرهنگ‌هایی که به نظر مى رسيد داراى برخورد، تضاد منافع و حتی اصول اخلاقی ناسازگار هستند، انجام داد.
در سطح جهانی و اکنون كه تلاش‌هایی برای نوسازی نظام بین‌الملل در جریان است، مشخص شد جامعه غربی آمادگی ندارد مفاهیم خود را توسعه دهد که یکی از دلایل اصلی از بین رفتن اعتبار نظام چندجانبه بود به ویژه درآنچه به حفظ صلح و امنیت جهانى مربوط مى شود. منظور من سیاست استانداردهای دوگانه است، آنچه در پرونده اوکراین مورد دفاع قرارمى گيرد، در قضیه اسرائیل و فلسطین از عکس آن دفاع می‌شود. این امر در مداخلات بیشتر کشورهای غربی در کنفرانس قاهره که نارضایتی بخش های وسيعى از افكار عمومی عربی، منطقه ای و بین المللی را برانگیخت، آشکار شد.
بحث های قاهره چند علامت استفهام اعتراض آمیز را در مورد واقعیت روند تجدید نظم جهانى، در صورتی که سبک غربی هرگز تغییر نکند، ایجاد کرده است. من معتقدم که "جنوب جهانی"، به قول آنها، این را در تدوین موضع خود در این مورد در نظر خواهد گرفت.
بله، ما باید روی آن کار کنیم و شجاعانه با این بیماری همه گیر خطرناک و استانداردهای دوگانه مقابله کنیم، در غیر این صورت كار ما از نظر توسعه نظام جهانى مانند شخم زدن آب دریا خواهد بود.
در این راستا می پرسیم: کشورهای غربی بر اساس كدام مبنای اخلاقی از صدور قطعنامه شورای امنیت در رابطه با کمک های بشردوستانه به غیرنظامیان غزه که بیش از دو میلیون نفر هستند، خودداری کردند؟ بر چه اساسی آتش بس را رد می کنند؟ آنها منتظر چه هستند؟
ما در مصر پاسخ را می‌دانیم، آتش‌بس در اکتبر 1973 به تعویق افتاد تا اينکه وضعيت در حال پس رفت نظامی اسراییل بهبود يابد و امروز به تعویق می‌افتد تا به اسرائیل کمک کنند براى تهاجم نظامی به نوار غزه آماده شود. ديگر اينكه حق دفاع مشروع دقیقاً چیست؟ آیا دفاع مشروعی برای یک كشور كه بر اساس اشغال نظامی خاك ديگران برپاشده در برابر جمعیتى كه سرزمین ش اشغال شده وجود دارد؟ آیا هدف قراردادن غیرنظامیان و مجازات دسته جمعی دفاع مشروع است؟
آیا محو روستاهای فلسطینی در کرانه باختری و اخراج مردم آنها دفاع مشروع است؟ آیا اينكه وزرای تندرو در دولت کنونی اسرائیل خواستار محو حضور فلسطینی ها هستند، دفاع مشروعی است؟ آیا حق دفاع مشروع فقط به طرف اسرائیلی محدود می شود؟ این واقعاً یک مورد تاسف بار از استانداردهای دوگانه است.
در مورد سطح منطقه‌ای، از بحث‌های کنفرانس مشخص می‌شود که اگرچه کشورهای عربی بر اساس ابتکارات و توافق‌های تهيه شده آماده صلح هستند، اما آمادگی تسلیم آنچه که غرب به نظر می‌رسد به اسرائیل تسلیم می‌شود، نیستند.
ما در آستانه یک برخورد خطرناک با مفاهیمی هستیم که در کنفرانس قاهره آشکار شد. و اگر کسانی هستند که هنوز معتقدند که می توانند یک دولت در اینجا یا یک مقام در آنجا به نفع اسرائیل تحت فشار قرار دهند، از عبدالفتاح السیسی رئیس جمهورى مصر، عبدالله دوم پادشاه اردن و شاهزاده فیصل بن فرحان وزیر امور خارجه سعودی در اين كنفرانس مواضع ثابت و قاطع در این مورد شنيدند. آنچه آنها گفتند فقط متوجه آنها در غرب نبود، بلکه تأییدی بود برای مردم نگران شان که همه چیز در دستان امين است و لبخند غربی که همیشه بسیاری از عرب ها را مجذوب خود کرده دیگر کسی را وسوسه نمی کند. وعده ها دیگر قابل اعتماد نیستند.
بله، تنها راه باقى مانده براى نجات روابط عرب ها و غرب جديّت است. من از همه می خواهم توجه داشته باشند که مردم عرب به اين دلیل و ديگر دلايل در حالت ناامیدی و خشم شدید قرار دارند. من در اینجا اضافه می کنم که عرب ها به تنهایی در منطقه زندگی نمی کنند و تنها آنها نیستند که خشمگين اند.
همچنین می خواهم از طرفداران صلح در خود اسرائیل دعوت کنم تا موضع خود را در مورد چشم انداز صلح و عادلانه بودن آن و مخالفت شان با سیاست های افراطی دولت هایشان در قبال ساكنان سرزمین های اشغالی و علیه حق فلسطینیان بر داشتن کشور مستقلشان به وضوح بیان کنند. من یک ائتلاف منطقه‌ای را متصور هستم که شامل حامیان صلح در اسرائیل می‌شود که تصویر را تغییر می‌دهد و به کسانی که دارای «استانداردهای دوگانه» هستند، پیامی سخت می‌فرستد: چقدر اشتباه می‌کنند.
سیاستمداران اسرائیلی باید بدانند و من مطمئن هستم که اکنون هم می دانند که آرمان فلسطین در هوا پخش و پراكنده نمى شود، در آب فرو نخواهد رفت و در شن های صحرا مدفون نخواهد شد.
تا زمانی که نفی حقوق مردمش و حتی موجودیت آنها ادامه داشته باشد، در صورت همه منفجر خواهد شد.
آنها باید بدانند که تعریف آنها از امنیت ناکافی است، نه حمله به غیرنظامیان نه اشغال، نه مصادره زمین ها و نه ظلم به مردم امنیت را به آنها نمی دهد.
امنیت واقعی آن چیزی است که مبتنی بر «تعادل» است، یعنی تعادل و پذیرش متقابل، این در واقع در «کمپ دیوید» اتفاق افتاد و به اهداف خود رسید زیرا هیچ‌کس به اسرائیل اجازه نداد تا از تعهدات خود بر طبق آن طفره رود. همچنین طبق توافقنامه موقت اسلو اتفاق افتاد، اما اسرائیل آن را محدود و سپس آن را نقض کرد زیرا «حاميان» آن پوشش لازم برای این انکار را در اختیارش گذاشتند، بنابراین همان چیزی بود که بود و منطقه و حتی جهان از 7 اکتبر با آن مواجه بود.
ديگر آنكه اسرائیل و مقامات آن باید بدانند که سیاست تخلیه سرزمین های اشغالی از صاحبان آنها یا سیاست آوارگی اجباری به عنوان بخشی از طرح تأسیس دولت یهود و نابودی کشور فلسطین به امری آشکار و غیرقابل قبول تبدیل شده است. برای طرف، دولت ها و ملت های عربی سخت و یا حتی غیرممکن است که آن را بپذیرند - تکرار می کنم.
و اكنون چطور؟ چه باید کرد؟ کار مسئولانه ای که نمی دانم آیا کل غرب می تواند آن را بپذیرد یا خیر، بسته به ایده استانداردهای دوگانه است.
به نظر من، کنفرانس قاهره به برخی نتایج مهم اصولی و بشردوستانه دست یافت، مانند باز کردن گذرگاه ها، رساندن کمک و پیشنهاد آزادی برخی غیرنظامیان بازداشت شده... با این حال، آنچه کنفرانس در زمینه استراتژیک به دست آورد بسیار است. در را به روی بحث انتقادی در مورد حق دفاع مشروع، تعریف و حدود آن باز کرد.
آنچه برخی از نمایندگان اروپایی در این زمینه به آن اشاره کردند خطرناک است و می تواند بر نظام بین الملل تأثیر منفی بگذارد که مستلزم اتخاذ موضع مدبرانه عرب ها برای مقابله با این تلاش ها است و پيشنهاد مى كنم از سازمان ملل متحد متجلى در شوراى امنيت يا اجلاس عمومى به طور ویژه در مورد آن بحث فوری کند. کنگره آمریکا - طبق آنچه خبرگزاری ها گزارش کردند - در حال بررسی اعطای این حق به اسرائیل در قالب کمک مالی اضافی آمریکاست، زمانی که مشاوران حقوقی متوجه شدند که منشور سازمان ملل متحد و اصول حقوق بین الملل به اسرائیل حق دفاع مشروع در مورد ارائه شده را نمی دهد که در بیشتر جنبه ها واکنشی است به سیاست های دولت اشغالگر علیه ساكنان سرزمین های اشغالی که نقض آشکار کنوانسیون چهارم ژنو برای حفاظت از افراد غیرنظامی در زمان جنگ است.
در نهايت اما نه آخرين، همه - به هر طریقی، با نیت درست یا بدون نیت - از «افق سیاسی» و ضرورت گشودن آن صحبت کرده‌اند، این همان چیزی است که ما نباید بدون فعال‌سازی فوری آن را رها کنیم و در زمانى که مناسب است به سرانجام برسانيم. در این راستا، من از کشورهای عربی، خواه در چارچوب اتحادیه عرب و خواه در چارچوب یک گروه بندی مؤثر عربی، که لزوماً شامل مصر، اردن و پادشاهی عربى سعودی و سایر کشورهای عربی علاقه مند مى شود مى خواهم تا درخواست كنند این موضوع به طور رسمی در شورای امنیت بدون نیاز به اتخاذ تصمیمات فوری مورد بحث قرار گیرد، مگر با دعوت از افراد ذیربط برای کمک به باز کردن این افق سیاسی به سوی حل و فصل عادلانه مسئله فلسطین، از جمله ایجاد یک کشور و تضمین امنیت برای همه.
* رئیس کمیته پنجاه نفره، وزیر خارجه سابق مصر و دبیرکل سابق اتحادیه عرب
