عبدالرحمان الراشد
روزنامه‌نگار و روشنفکر سعودی، سردبیر سابق روزنامه «الشرق الاوسط» و مدیر سابق شبکه العربیه
TT

راه خلاص شدن از  «حماس»

بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل در مقاله ای در «وال استریت ژورنال» نوشت: «حماس» باید از بین برود و افراط گرایی در جامعه فلسطین ریشه کن شود.
ما كاملاً حق داریم سخنان نتانیاهو را زیر سئوال ببریم، زیرا او سیاستمداری است که اعتبار خود را در داخل و خارج از اسرائیل از دست داده. او بر خلاف پیشینیان خود رابین و باراک و همچنین اولمرت است که حداقل اعتباری داشتند،. نتانیاهو هر کاری را که این سه انجام دادند نابود کرد و در دوران حکومت او افراط گرایی یهودی و فلسطینی و نه تنها افراط گرایی فلسطینی جان گرفت. نتانیاهو موفق شد نقش کشورهای میانه رو عربی را که دست خود را برای صلح در مسئله فلسطین دراز کرده بودند تضعیف کند و با سیاستهای خود جایگاه کشورهای تندرو مانند ایران را تقویت کرد. نتانیاهو مسئول رشد «حماس» و «جهاد اسلامي» است. او بود که کیسه های پول را پس از کسر سهم خود به آنها مى رساند، به بهانه تمایلش به کنترل بودجه ای که به آنها می رسد! او کسی است که در کنست اعتراف کرد که تقویت «حماس» به نفع اسرائیل برای جلوگیری از تشکیل كشور موعود فلسطین با تضعیف تشکیلات خودگردان است. نتانیاهو با طراحی قبلى عمداً «حماس» را به عنوان شریک خود، حریف مناسب در برابر جهان انتخاب کرد، زیرا شبیه «القاعده»، مردانی با ریش‌های بلند، زنان محجبه و گروه‌هایی است که جهان را در رسانه‌های اجتماعی تهدید می‌کنند. نسخه ای که به تصویر کلیشه ای از آرمان فلسطین که از زمان یاسر عرفات، لیلا خالد و حنان عشراوی در سطح جهانى رواج یافت، شباهتی ندارد. تصویری که نتانیاهو با استفاده از «حماس» تبلیغ کرد: فلسطینی ها یک گروه تروریستی هستند که امتداد «القاعده»، «حماس»، بن لادن، البغدادی، خامنه ای و نصرالله است. این تابلوی هنری برای او بسیار مناسب بود و موفق به انجام این کار شد. هیچ گاه در تاریخ آرمان فلسطین به جز در دوران صدارت وی، از حملات 11 سپتامبر 2001 تا حملات 7 اکتبر سال جاری، به مدت بیست سال در اخبار جهان بى فروغ نشده است. همان زمان، نتانیاهو برای تضعیف تشكيلات خودگردان تلاش کرد، حقوق و اختیاراتی را که در توافقنامه اسلو به آن اعطا شده بود، سلب، شهرک‌های یهودی‌نشین بیشتری را در کرانه باختری اشغالی تقویت کرد و به افراط‌گرایان یهودی اجازه داد به تجاوز و تعدى خود ادامه دهند.
این اتحاد افراط گرایان، یهودیان و فلسطینیان است. نفرت پیوندى مقدس است و براى تحريك يكديگر و نفرت پراكنى سخنان و ويديوها و روایات دینی را براى یکدیگر نقل می کنند.
نتانیاهو «حماس» را به عنوان یک دشمن و متحد یافت و «حماس» نيز به نوبه خود او را نماینده هر آنچه علیه تشكيلات خودگردان، كشور، و پروژه های صلح عربی مى خواست یافت. او شروع به تبادل درگيرى ها و قهرمانى هاى کوچک با آنها مانند آدم ربایی، حمله با چاقو و زيرگرفتن با ماشین کرد. با حملات محدود پاسخ داد که به او در ترساندن جامعه اسرائیل از صلح و نفرت از فلسطینیان كمك كرد. آنها، نتانیاهو و «حماس»، بهترین زوج روی صحنه تا زمان وقوع حملات 7 اکتبر بودند. «حماس»، «حماس» نبود و نتانیاهو دیگر نتانیاهو نيست و یکی از وحشتناک‌ترین آتش‌‌ها از سال 1948 در منطقه شعله كشيد. مبارزان «حماس» با دوربین‌هایی که به سینه‌شان بسته شده بود از همه قتل‌ها فیلم می‌گرفتند، از جمله کشتار کودکان، زنان، سالمندان، غیرنظامیان و سربازان و ربودن صدها نفر از آنها. صحنه هایی مثل فیلمهای هالیوودی بود. شاید «حماس» می خواست این حمله تاریخی را مستند کند، همانطور که «القاعده» عمدتاً بر تبلیغات تصويرى برای جلب حمایت، پول و جذب نیرو متکی بود. شاید «حماس» این کار را به عنوان بخشی از جنگ روانی برای ترساندن دشمن انجام داد. در هر صورت، کل عملیات بیش از آن چیزی بود که نتانیاهو می توانست تحمل کند و آن رابطه ویژه و دوجانبه سودمحور بین او و «حماس» از هم پاشيد. واکنش نتانیاهو غافلگیر کننده نبود، زیرا او می خواست انتقام حیثیت خود را بگیرد، از حریف خود انتقام بگیرد، رهبری خود را در لحظه شکست تحقیرآمیز نشان دهد و مهمتر از همه، از پاسخگویی و ترس از زندانی شدن به دليل اتهامات فساد مالی که اکنون می توان به آن، شکست او و به خطر انداختن امنیت اسرائیل از سوی او را افزود، جلوگيرى کند.
به آنچه در ابتدا نوشته بود برمی گردم که «حماس» را از بین می برد. او لابد تا بدين جا حدود يك سوم توان نظامى «حماس» را نابود كرده و آماده مى شود تا در روزهاى آينده يك سوم ديگر را نابود كند.

اگر نتانیاهو این کار را كند، بازگشت دوباره «حماس» دشوار نخواهد بود زیرا یک شرکت در بازار سهام نیست که ورشکست می شود، بلکه زاده آرمان و پناهندگانى است که بیش از نیم قرن قدمت دارد و تا زمانی که این هزاران «انسان» متولد شوند و در اردوگاهها زندگی کنند، «حماس» و دیگران که نماینده حاشیه نشینان سرخورده هستند خواهند بود.
نتانیاهو در مقاله‌اش می‌گوید: «ریشه‌کن کردن افراط‌گرایی در میان فلسطینی‌ها ضروری است» و اگر منظور او افراط‌گرایی مذهبی است به خطا نرفته است. زیرا افراط گرایی ملی به ویژه برای مردمی که از سرزمین و هویت خود محروم هستند پذيرفته است و میلیونها فلسطینی بین آسمان و زمین معلق هستند و هیچکس آنها را از بدو تولد تا مرگ به رسمیت نمی شناسد. «حماس» یک نتیجه است، نه یک جنبش بیگانه؛ اینکه دارای ویژگی های گروههای افراطی است، جزییات زمان حال است، درست همانطور که جبهه مردمی گسترش تفکر کمونیستی را در دهه هفتاد منعکس کرد.
به نظر من، اگر نتانیاهو در اسرائیل به قدرت نمی رسيد یا مدت زیادی در آن باقى نمی ماند، «حماس» این همه نفوذ را نداشت. او می تواند تمام غزه را نابود کند، اما غزه جنبش نظامی دیگری مانند «حماس» و هزاران گروه مسلح ديگر در منطقه را به وجود خواهد آورد. اسرائیل باید کاری را که نتانیاهو كرد متوقف کند. او نقش تشکیلات خودگردان فلسطین را کمرنگ می‌کرد و «حماس» را به هر طریق ممکن برای مدیریت نوار، از جمله اعطای پول به آن و نادیده گرفتن رشد توانایی‌های نظامی اش، گسترش می‌داد. او بر این باور بود که شیر کوچکی را برای ترساندن اسرائیلی ها و غرب پرورش می دهد و می تواند آن را در قفسی به نام غزه نگه دارد. شیر بزرگ شده و سیرک را ترک کرده است. همه «حماس» را انکار کردند: نصرالله، خامنه ای و حتی نتانیاهو. موساد می‌گوید: ما از آموزشها خبر داشتیم و فکر نمی‌کردیم که آنها واقعاً قصد آن را داشته باشند!
جهان باید بین حقوق فلسطینیان و مبارزه با گروههای افراطی تمایز قائل شود. جامعه جهانی توافقنامه اسلو را تایید کرده است و باید به وعده های خود عمل کند و کشوری برای فلسطینیان ایجاد کند. یک کشور فلسطینی که چیزی به نام «حماس» و تهدیدی وجودى برای اسرائیلی ها وجود نداشته باشد و بهانه هاى ایرانی ها، «القاعده» و «داعش» را از آنها بگيريم؛ و چون اينها حقوق اکتسابی مردم فلسطین هستند كه سازمان ملل متحد از زمان تقسیم آنها را تایید کرده است. حقی است در سرزمین‌های اشغال شده توسط اسرائیل در سال 1967 و پس از تأسیس آن، جامعه بین‌المللی این حق را دارد که از فلسطینی‌ها بخواهد تا مانع «حماس»، «اخوان» و افراط‌گرایان شود. حالا ما نمی توانیم به فلسطینی ها بگوییم که آنها از چه چیزی حمایت کنند، آنها مانند مردم غرق شده به هر خاشاكى، داستان و گروهی که ادعای حمایت از آنها را دارند می چسبند.