عبدالرحمان الراشد
روزنامه‌نگار و روشنفکر سعودی، سردبیر سابق روزنامه «الشرق الاوسط» و مدیر سابق شبکه العربیه
TT

غزه میان خروج «حماس» یا جابه‌جایی ساکنان آن

چطور چالش‌ها به سرعت در برابر غزه تغییر کرده‌اند، از جابه‌جایی «حماس» تا جابه‌جایی تمام ساکنان؟
«حماس» با بازگشت دونالد ترامپ به ریاست‌جمهوری، بار دیگر در پیش‌بینی تحولات آینده اشتباه کرد. آن‌ها مذاکراتی که نزدیک به نه ماه طول کشید تا به توافق برسند را متوقف یا به تعویق انداختند و با تغییر ریاست‌جمهوری در واشنگتن، شانس‌هایشان کاهش یافته است، در حالی که درد و رنج مردم غزه ادامه دارد.
رئیس‌جمهوری ترامپ مشابه رئیس‌جمهوری پیشین بایدن نیست و تصمیم گرفته است که همه آنچه که سلفش تلاش کرد به دست آورد را لغو کند، به عنوان مثال، به جای جابه‌جایی «حماس»، ایده جاه‌بجایی مردم غزه را مطرح کرده است!
بدون شک پروژه ترامپ برای بیرون کردن دو میلیون نفر غیرواقعی است و با قوانین بین‌المللی مغایرت دارد و حتی در داخل دولت او و کنگره هیچ‌کس از آن حمایت نمی‌کند. اما این ممکن است ترامپ را از اجرای آن منصرف نکند، مگر اینکه مسئولان عرب در دیدارهای آینده خود با او بتوانند او را از اجرای طرحش منصرف کنند.
ما قبلاً در یک چارچوب خاص قرار داشتیم، که متوقف کردن تخریب غزه و رهایی آن از دست دو طرف؛ اسرائیل و «حماس»، بود و اکنون با بحران متفاوتی روبه‌رو هستیم که تهدیدی برای غزه، کرانه باختری، مصر و اردن ایجاد کرده است. حتی اگر ترامپ از ایده‌اش عقب‌نشینی کند، هرگونه اختلاف با مصر و اردن تاثیرات منفی بر دو کشور و منطقه خواهد داشت.
با تغییر ریاست‌جمهوری در ایالات متحده و پس از آنکه نتانیاهو در بهبود روابط خود با ترامپ موفق شد، نگرانی دارم که غزه در معرض جنگی دیگر قرار گیرد. زیرا «حماس» از خروج خودداری می‌کند، و اسرائیل هنوز تمایل و تسلیحات لازم برای ادامه جنگ را دارد. در نهایت، آن‌ها خواهند توانست هر چیزی که از این حرکت باقی‌مانده را از بین ببرند، پس از آن‌که هر آنچه روی زمین ایستاده است را کشته و تخریب کرده باشند.
این فرصتی دیگر برای «حماس» است تا اشتباهات گذشته را اصلاح کرده و تصمیمی مسئولانه در راستای منافع دو میلیون انسان که در نتیجه حمله هفتم اکتبر 2023 با رنج عظیمی مواجه شدند، اتخاذ کند. ساکنان غزه با وجود ادعاهای پیروزی حقیقت را بیشتر از هر کسی می‌دانند. دولت فلسطین غزه را در سال 2005 بازپس گرفت و با توافق آن، شهرک‌های تخریب و تمامی شهرک‌تشین‌ها از آنجا اخراج شدند.
«حماس» پس از تخریبی که به غزه وارد شد، می‌تواند تلاش‌های جابه‌جایی میلیونی را شکست دهد و خروج خود را مشروط به متوقف کردن پروژه ترامپ کند، پس انتخاب یا «حماس» است یا دو میلیون فلسطینی.
اسرائیلی‌ها در حرکت مسلحانه «حماس» نقطه ضعف می‌بینند تا دستور کار خود را پیش ببرند، حتی اگر بخواهند تلاش برای تقویت اختیارات دولت فلسطین یا هر حکومت غیر از اسرائیل در غزه را شکست دهند، یا راه‌حل دو کشور را متوقف کنند. «حماس»، یا «پاشنه آشیل»، با لجبازی‌اش به نتانیاهو کمک خواهد کرد تا آنچه از رئیس‌جمهوری ترامپ نیاز دارد برای حمایت از پروژه‌های نظامی و تغییرات سیاسی که ممکن است هنوز بخواهد تکمیل کند، محقق شود.
آیا این حرکت روح مسئولیت را بر پوپولیسم غلبه می‌دهد و گام بعدی را بر می‌دارد که به تغییر پروژه ترامپ از جابه‌جایی به بازسازی کمک کند؟
همچنین، هیچ‌گونه بودجه‌ای برای بازسازی غزه وجود نخواهد داشت، هرچند وعده‌هایی داده شود، تا زمانی که سرمایه‌گذاران عرب و خارجی احساس کنند احتمال جنگ دیگری همچنان باز است. قبلاً صدها میلیون دلار برای بازسازی غزه هزینه شده است، تنها برای اینکه درگیری‌ها با اسرائیل باعث تخریب تمامی آنچه ساخته شده شد.