حسين شبكشى
TT

​آموزش زبان چینی در سعودی

وقتی جواهر لعل نهرو اعلام کرد به آموزش زبان انگلیسی به مردم هند (علیرغم اینکه انگلیسی زبان رسمی بریتانیایی استعمارگر سابق هند بود) ادامه می‌دهد، او یقین داشت که انگلیسی زبان جهان اقتصاد است و هند ناگزیر است و می‌تواند با آموختن آن زبان امتیازی در رقابت داشته باشد. گمان مرد درست بود به دلیل برتری هند امروز در علوم اداری و تکنیکال عالی به سبب ادامه آموزش زبان انگلیسی (به دور از موضع عاطفی نسبت به آن). البته عوامل دیگری هم دخیل بودند.
لی کوان یو رهبر تاریخی و پایه‌گذار سنگاپور جدید نیز چنین ماجرایی دارد. او با تمام قدرت اصرار کرد که به دانش آموزان کشور نوپا، زبان انگلیسی در کنار زبان ماندرین چینی (هنوز زبان رسمی چین کمونیست است) آموزش داده شود. ترجیح نداد که مسئولیت آموزش زبان کانتونیر چینی را به عهده بگیرد که مردم هنگ کنگ هنوز به آن صحبت می‌کنند، همان کسانی که اقتصاد «چین» را از پشت پرده اداره می‌کنند. نظر لی کوان یو این بود که چین غولی است که اکنون به خواب عمیق رفته و بیدار خواهد شد؛ و روزها ثابت کردند که شرط‌بندی او درست بود و سنگاپور حجم سنگینی از سرمایه‌گذاری چین را جذب کرد و با سرعت برق رشد کرد تا رقیب مهمی برای هنگ کنگ بشود و یکی از سکوهای سرمایه‌گذاری چینی در جنوب شرق آسیا.
امروز سعودی با قدرت و با روابط سیاسی و اقتصادی گسترده به سمت چین روی آورده‌است و این‌جای تعجب ندارد. چین مهم‌ترین شریک تجاری سعودی است و بزرگ‌ترین مصرف‌کننده نفت این کشور. سرمایه‌گذاری سعودی به‌طور کاملاً واضح در آن کشور به شکل تصاعدی افزایش می‌یابد. شرکت‌هایی سرمایه‌گذاری می‌کنند، دانشجویانی اعزام می‌شوند و دیدارهایی که سال‌هاست ادامه دارد. اکنون تصمیم گرفته شده که زبان چینی وارد نظام آموزشی سعودی بشود.
کاری کاملاً نمادین؛ بازار کار و رابطه اقتصادی با چین در دی ان ای آموزش سعودی خواهد بود. رویکرد واقعی به ثقل رابطه بین دوکشور؛ و این خود گواه واقعی و راهنمایی است جدید بر تغییر و تحول صورت گرفته در سعودی. لبخند برلب رویدادها را دنبال می‌کنم و به یاد نظرات تندی می‌افتم که هشدار می‌دادند و آموزش زبان انگلیسی و اعزام به «خارج» برای ادامه تحصیل را تکفیر می‌کردند به این دلیل که همه اینها بخشی از توطئه «غربی سازی» است؛ و حالا آیا ممکن است هشدارهایی از آنان دربارهٔ خطر توطئه «شرقی سازی» بشنویم؟ واقعاً بدترین بلا آن است که بخنداند. همه امید آن است که آموزش زبان چینی به حروف محدود نشود و امیدوارم به آن ابعاد تمدنی مانند شناخت اندیشه‌های کنفوسیوس و شن دزو و دیگر فیلسوفان اثرگذار در اندیشه چینی افزوده شود. از قدیم گفته‌اند که «اطلبو العلم و لو فی الصین/دانش را بجویید حتی اگر در چین باشد».
گنجاندن آموزش زبان چینی در نظام آموزش سعودی گامی است واقعی برای نمایاندن رابطه اقتصادی استراتژیک میان دو کشور و مبادله فرهنگی و آموزشی به رابطه استحکام بیشتری می‌بخشد. آموزش زبان چینی نباید جایگزین زبان انگلیسی بشود بلکه از جهت روش باید مکمل آن باشد چرا که زبان انگلیسی برای سال‌های متمادی زبان علوم و اقتصاد خواهد ماند.