​تاکتیک ایرانی دیگری در عراق شکست می‌خورد

در دو هفته گذشته از شدت موج تبلیغاتی ایرانی کاسته شد که گروه‌های عراقی جذب آن شده و خواستار خروج فوری نیروهای ائتلاف مستقر در عراق شدند؛ نیروهایی که در چارچوب جنگ علیه گروه داعش تروریست در عراق حضور دارند. مهم‌ترین دلیل این فروکش کردن، شکست تاکتیک دیگر در راستای سیاست جهت‌دار ایران در این زمینه است.
در حقیقت طرحی که برخی نمایندگان مجلس عراق و جریان‌های سیاسی اسلامی که با گفتمان پوپولیستی خود و همآهنگی با سیاست خارجه ایرانی معروف‌اند، ارائه کردند نه واقعی بود و نه منسجم. آنها فشار می‌آورند تا دستوری صادر شود یا قانونی تصویب که حضور نیروهای ائتلاف بین‌المللی به خصوص آمریکایی در عراق دیگر ضرورتی ندارد و پذیرفته نیست. در نتیجه و علیرغم ادامه تهدید گروه تروریستی بلکه عملیات جنگی و برهم زننده امنیت ملی در بسیاری مناطق، باید فوراً یا در آینده نزدیک به آن پایان داد.
طرح تنها به یک عامل استناد می‌کند و آن هم حاکمیت ملی است. در کنار آن به چند عامل سست دیگر هم اشاره شده، به همین دلیل طرح به اندازه کافی جواب نگرفت، طرحی که ایجاد کنندگان موج آن را در سطح عامه مردم جا انداخته بودند.
به خصوص که مسئله مایه فشار افکار عمومی نشد به این دلیل که عراقی‌ها سرگرم مسائل دیگری هستند که به زندگی روزمره و خواسته‌ها و امنیت‌شان ربط دارد. برای این مسائل در سال‌های اخیر حرکت‌های اعتراضی طوفنده‌ای راه انداختند که برخی قواعد بازی در برنامه سیاسی را دستخوش تغییر کردند. یکی از مهم‌ترین دغدغه‌ها، نظام خدمات عمومی از هم پاشیده و وضعیت معیشتی اسفناکی است که افزایش فقر و بیکاری و علنی شدن فساد اداری و مالی آن را نمایان می‌سازند…
از این گذشته حاکمیت ملی نمی‌تواند عراقی‌ها را در حد انقلاب تحریک کند و به تکاپو وادارد. طی دهه‌های اخیر تقریباً از آن نشانی نماند، از زمان اعلام جنگ علیه ایران و تحمل خسارت سنگین در آن. بعد هم اشغال کویت و پیامدهای ویرانی ملی آن و جنگ ایران که به کشته و اسیر شدن بیش از یک میلیون عراقی و پایمال شدن کرامت‌شان منتهی شد. در کنار اینها از دست دادن زمین و مصادره ثروت‌های ملی از جمله نیمی از شط العرب و مناطق وسیع مرزی که از حاکمیت ملی خارج شده‌اند. تحقیر حکومت عراق و ارتش آن با تحمیل تحریم‌های بی رحمانه اقتصادی که برخی را ناچار ساخت در و پنجره خانه‌شان را هم بفروشند. این حلقه جهنمی با سرنگونی نظام در سال ۲۰۰۳ و اشغال پست‌های اداری و مالی توسط طبقه فاسد تکمیل شد. اوضاع کشور اکنون به گونه‌ای است که از دوره دردناک نظام صدام دست‌کمی ندارد.
در حال حاضر هم حاکمیت ملی عراق در سایه حکومت صاحبان صدای بالاتر خیلی هم در دژ محکم قرار ندارد. لحظه به لحظه توسط ایران و ترکیه در کنار ایالات متحده و دیگران به آن تجاوز می‌شود.
این تنها دلیل بی‌تفاوتی نسبت به موج تبلیغاتی علیه حضور نیروهای آمریکایی توسط افکار عمومی عراقی نیست. عراقی‌ها می‌دانند هزینه سیاسی و مالی این موج از قبل توسط طرف منطقه‌ای پرداخته شده که برای گسترش نفوذ خود در عراق و سراسر منطقه شرقی جهان عرب وارد درگیری با ایالات متحده شده‌است یعنی ایران. دیگر اینکه عراق هیچ سودی از پایان دادن به حضور نیروهای ائتلاف که برای جلوگیری از خطر تروریسم «داعشی» آمده‌اند، نمی‌برد. حضور این نیروها به درخواست دولت عراق و به استناد توافق رسمی که به امضای دو کشور رسیده، صورت گرفت.
عراقی‌ها فراموش نکرده‌اند که این سرپوش گذاری در دعوت به خروج نیروها ممکن است به سناریویی شبیه آنچه در سال ۲۰۱۱ اتفاق افتاد منجر شود. وقتی که دولت نوری المالکی برخلاف توافق، به حضور نیروهای ائتلاف پایان داد تا دروازه‌های عراق را به روی تندروترین جماعت تروریست یعنی گروه داعش باز کند تا «دولت اسلامی» مورد نظرش را در زمینی به مساحت یک سوم خاک عراق در مناطق مرزی با ترکیه و سوریه تا مناطق مشرف به بغداد پایتخت و مرزهای شرقی با ایران برپا سازد. نظام‌های سوریه و ترکیه نیز به بهانه رویارویی با اشغال آمریکایی به «داعش» کمک کردند تا بر این مناطق مسلط شود. حادثه‌ای که عراق را ناچار ساخت وارد جنگ ویرانگر و نفس‌گیر به مدت چهار سال بشود که هنوز به پایان نرسیده و خطراتش ادامه دارد. هنوز گروه‌های مسلحی از «داعش» در خاک عراق و مرز سوریه مشغول فعالیت‌اند و این احتمال می‌رود که باز هم برخی مناطق را تسخیر کنند و خسارت‌هایی به مردم، نیروهای نظامی و امنیتی وارد سازند. بغداد هنوز داعش را منشأ خطر اول برای امنیت ملی و تهدید کننده اصلی حاکمیت و استقلال ملی می‌شمارد.
ایران و گروه‌های سیاسی و ملیشیای تابع آن در عراق همیشه از مسئله حضور نیروهای آمریکایی به عنوان ورقه فشار و تحریک استفاده کرده‌اند بی آنکه توجهی به منافع ملی عراق بکنند. این همان چیزی است که افکار عمومی عراق اکنون بیش از گذشته درک می‌کند. همین بی اثر بودن و فراگیر نشدن موج تبلیغاتی برای درخواست خروج نیروهای ائتلاف را تفسیر می‌کند. این تحول مهمی در آگاهی مردمی عراق محسوب می‌شود که بی‌توجهی به آن خطای بزرگ خواهد بود.