وقتی «اوپک» و آژانس جهانی انرژی با هم توافق می‌کنند

کم اتفاق می‌افتد این دو نهاد در دیدگاه‌شان پیرامون بازار نفت با همدیگر هم‌نظر بشوند: سازمان کشورهای صادر کننده نفت(اوپک) و آژانس بین‌المللی انرژی. دلیل آن هم ماهیت تولد هر یک از آنهاست. اولی برای دفاع از حقوق تولیدکنندگان پا به وجود گذاشت و دومی برای دفاع ازحقوق مصرف کنندگان بزرگ در کشورهای پیشرفته صنعتی که در سازمان همکاری‌های اقتصادی و توسعه(oecd) تأسیس شد.
این ماه دو نهاد بر وجود اوضاع مه آلود رشد اقتصاد جهانی و در نتیجه تقاضای نفت با هم دیگر هم‌نظر شدند به طوری که «اوپک» در گزارش ماه ژوئن پیش بینی‌اش برای رشد تقاضا در سال جاری تجدید نظر کرد و در مقایسه با ماه گذشته آن را روزانه 70 هزار بشکه در روز کاهش داد تا به سطح 1.14 میلیون بشکه در روز برسد. «اوپک» این کاهش در پیش‌بینی را به جنگ تجاری جهانی نسبت داد که بر تقاضای نفت اثر منفی می‌گذارد.
آژانس بین‌المللی انرژی برای دومین ماه پیاپی پیش بینی‌ کرد، رشد تقاضای نفت کاهش می‌یابد و به سطح1.2 میلیون در روز می‌رسد. آژانس اعلام کرد تقاضای نفت در سال جاری به شدت متأثر شده و درمدت سه ماهه اول بیش از 300 هزار بشکه در روز رشد نداشته است. اما آژانس انرژی در باره تقاضا در سال آینده و نیمه دوم سال جاری بیشتر از «اوپک» خوشبین است، به این دلیل که آژانس پیش بینی می‌کند دولت‌ها مشوق‌های اقتصادی برای ایجاد حرکت اقتصادی و محافظت از آن در برابر رکود، خواهند داد.
تقاضا در نیمه دوم سال جاری احتمالا به میزان1.6میلیون بشکه در روز رشد کند. آژانس انرژی همچنین برای سال آینده پیش بینی رشدی معادل1.4 بشکه در روز را دارد، با رشد تقاضا برای محصولات پتروشیمی و رشد اقتصادی بهتر در کشورهای در حال رشد بیرون از حوزه سازمان همکاری اقتصادی و توسعه.
درحقیقت با توجه به تقاضای آینده در بخش‌های دریایی که شاهد تغییرات اساسی در این زمینه خواهد بود، من هم مانند آژانس نسبت به سال آینده خوشبینم. این تغییرات در نتیجه قوانین جدید سازمان بین المللی دریانوردی(imo) است که سال آینده همه کشتی‌ها را مجبور می‌کند استفاده از روغن سوخت سنگین( که کشتی‌ها به طوری کلی ازآن استفاده می‌کنند) را با انرژی پاک جایگزین کنند.
اگر در باره سال 2020 پیش بینی خوشبینانه است، پس مشکل کجاست؟ مشکل در پیش بینی‌های عرضه است به طوری که به نظر آژانس بین المللی به دلیل افزایش تولید نروژ، برزیل و ایالات متحده تولید خارج از «اوپک» سال 2020به میزان 2.3 میلیون بشکه در روز رشد خواهد داشت. اینجا با آژانس موافق نیستم.
سال‌های زیادی از رشد پیش روی در برزیل، کانادا و نروژ می‌شنیدیم اما خیلی شاهد چنین امری نبودیم و همه آنچه دیدیم رشد پیش بینی نشده هرساله نفت صخره‌ای بوده که سخت می‌توان پیش بینی کرد چه مقدار افزایشی برای عرضه خواهد داشت، جایی که بازار عبارت از شرکت‌های بزرگ کم حجم است.
با فرض اینکه افزایش تولید اتفاق بیفتد، چه راه حلی پیش روی «اوپک» هست؟اگر پیش بینی‌های آژانس بین‌المللی انرژی درست باشد(که خود مسئله دشواری است) مهم این است که «اوپک» در نیمه دوم سال جاری و تا اواسط نیمه اول 2020به سیاست خود برای کاهش تولید به مقدار1.2 میلیون بشکه در روز ادامه دهد چرا که تصویر در مقابل تولید چندان شفاف نیست و همچنین در مقابل رشد پیش بینی شده برای تقاضا.
همه عوامل نشان می‌دهند که «اوپک» تولیدش را کاهش می‌دهد و آنچه تاکنون انجام داه کافی نیست حتی اگر تولیدش در ماه می گذشته به دلیل تحریم‌های امریکا علیه ایران و ونزوئلا به پایین‌ترین سطح دوماه از سال 2014 تاکنون رسیده باشد.
اما قیمت‌های نفت در ماه‌های آینده و در سال 2020، همچنان خوشبینانه پیش بینی می‌کنم رو به بالا برود، به یک دلیل ساده؛ آنچه در نفت جهان عرضه می‌شود کاسته شده و شاید به این روند ادامه دهد، در حالی که چه بسا رشد پیش بینی نشده در آن ثبت بشود. براساس آمار آژانس بین‌المللی انرژی، تولید جهانی نفت در ماه می به مقدار 100هزار بشکه در روز کاهش یافت و به 99.5 میلیون بشکه در روز رسید و این 2.8میلیون بشکه در روز کمتر از سطحی است که در ماه نوامبر گذشته به آن رسید. این کاهش، علاوه بر مقدار کاهش طبیعی در تولید سراسر جهان هم زمان با رشد پیش بینی شده تقاضا من را نسبت به قیمت‌ها بیشتر خوشبین می‌سازد.
اما بازار کاغذی آینده نفت به این ارقام نگاه نمی‌کند و به دو چیز اهمیت می‌دهد: اول جنگ تجاری و همه کارها یا توئیت‌های رئیس جمهوری امریکا دونالد ترامپ و مسئله دیگر تولید ایالات متحده امریکا در نفت صخره‌ای یا حجم مخازن تجاری امریکا. در حقیقت آنچه مایه نگرانی است، وضع بازار ایالات متحده است وقتی که تقاضا کم بشود و عرضه افزایش یابد... و این بر بازارهای جهانی اثرمی‌گذارد. مسئله نگران کننده دیگر، سیاست‌های رئیس ترامپ است که تصویر را در مقابل رشد تقاضا مه‌آلود ساخت، تنها مسئله‌ای که دو نهاد برآن توافق دارند؛ دو نهادی که متولد شدند تا با هم به توافق نرسند.