​روابط امریکا-ترکیه در آستانه تونل تاریک

انتظار نداشتم ایالات متحده برای کمک به ادلب در مبارزه‌اش علیه حملات شدید سوریه و روسیه دست به کاری بزند، اما در تابستان گذشته فکرمی‌کردم شاید ترکیه جواب بدهد. اما آنکارا در حقیقت هیچ قدم ملموسی در مقابل این مسئله برنداشت با اینکه برخی سربازانش در نقطه کنترل در منطقه مورک جنوب غربی ادلب در محاصره‌اند. اما باید واقع بین باشیم آنکارا به تنهایی نمی‌تواند ادلب را نجات دهد آن هم در زمانی که مسکو و دمشق از فرصت انزوای ترکیه بهره‌برداری می‌کنند.
شایان ذکر است که روابط آنکارا و واشنگتن امروز در بدترین وضعیت خود از 35 سال پیش تاکنون رسیده، از وقتی که در ترکیه به عنوان یک دیپلمات مشغول انجام وظیفه بودم. رئیس جمهوری(امریکا دونالد) ترامپ هفته گذشته قانون بودجه‌ سالانه وزارت دفاع امریکا(پنتاگون) را که کنگره تصویب کرده بود امضا کرد. این قانون تحویل جنگنده‌های «اف-35» به ترکیه را متوقف می‌سازد. همچنین این قانون مشارکت شرکت‌های ترک در تولید این جنگنده‌ها را متوقف می‌کند. ممنوعیت مشارکت شرکت‌های ترک درتولید، ضربه بزرگی به تلاش‌های آنکارا برای ایجاد صنایع دفاعی مدرن محسوب می‌شود.
همچنین آنکارا موفق شد مأموریت سیاسی غیرممکنی را درواشنگتن به انجام برساند و آن متحد ساختن دموکرات‌ها و جمهوری‌ خواهان علیه خود است به گونه‌ای که نمایندگان این دو حزب در کنگره با هم رأی دادند تا ثابت کنند که ترکیه واقعا دست به کشتار جمعی ارامنه در سال 1915 زده است. طرفداران ارامنه چندین دهه خواستار این تصویب قطعنامه از سوی کنگره بودند، اما گروه‌های فشار طرفدار ترکیه مقاومت می‌کردند و در دهه هشتاد و نود، ارتش امریکا به ترکیه کمک کرد تا مانع از تصویب این قطعنامه در کنگره علیه آن بشود. اکنون ارتش امریکا مانند کنگره از آنچه در شمال شرق سوریه اتفاق می‌افتد همچنین از قرارداد موشک‌های «اس-400» روسی خشمگین است. در نتیجه کمک نکردن هیچ طرفی به سفیر ترکیه در واشنگتن، قطعنامه اعتراف به نسل کشی تصویب شد. به نظرمی‌رسد بحران پیش آمده در روابط دوجانبه تنها به دو پایتخت محدود نمی‌شود. در هفته گذشته سازمان «بیو» امریکایی نتایج نظرسنجی جدیدی را منتشر ساخت که از افکار عمومی ترکیه تهیه کرده بود. براساس این نظرسنجی تنها 20درصد ترک‌ها فکر می‌کنند ایالات متحده بهترین متحد ترکیه است در حالی که 46درصد آنها ایالات متحده را بزرگ‌ترین تهدید آنکارا می‌دیدند. در همین حال 6درصد از ترک‌ها که مورد نظرسنجی قرار گرفته‌اند روسیه را تهدید بزرگ برای ترکیه می‌دانند. در حالی که نظرسنجی صورت گرفته از افکار عمومی ایالات متحده توسط «بیو» در ماه گذشته نشان می‌دهد تنها26درصد امریکایی‌ها، ترکیه را متحد و دوست می‌بینند اما44 درصد آنها آن را دشمن یا غیردوست می‌بینند. آیا این نتایج تناسبی با دو کشور متحد در پیمان آتلانتیک شمالی دارند؟
ماه دسامبر گذشته سفری به آنکارا داشتم و برخی امیدها به امکان آغاز بهبود روابط دوجانبه را دیدم. درست است که رئیس جمهوری ترامپ با برخی مشکلات سیاسی داخلی در واشنگتن مواجه است، اما او خواهان جلوگیری از افزایش آسیب به روابط با ترکیه است. علاوه براین ترامپ اقدام به بیرون کشیدن سربازان امریکایی از شهرهای کردنشین سوریه کرد و اکنون نیروهای امریکایی دراطراف میادین نفتی سوریه در جنوب منطقه کردنشین سوریه متمرکز شده‌اند، اما خوش بینی من درخصوص روابط استراتژیک میان آنکارا و واشنگتن
دوام چندانی نیاورد و آن هم پس از تحریم‌های احتمالی جدید امریکا، جایی که قانون بودجه دفاعی به دلیل قرارداد موشک‌های «اس-400» روسی از ترامپ می‌خواهد دست به اعمال تحریم‌های بیشتر برترکیه بزند. گذشته از این قانون جدیدی در کنگره وجود دارد که فروش اسلحه به ترکیه را ممنوع می‌سازد. همچنین اعمال تحریم‌ها برشرکت‌های خارجی که به آنکارا اسلحه بفروشند. همچنین کنگره به دنبال اعمال تحریم‌ها بر مقامات ترک است علاوه براینکه از وزارت خارجه امریکا می‌خواهد تا گزارشی درباره وضعیت مالی خانواده رئیس جمهوری ترکیه رجب طیب اردوغان منتشر سازد.
اردوغان هشدار داد که ترکیه با اعمال تحریم‌های خاص انتقام خواهد گرفت و شاید دست به اخراج ارتش امریکا از پایگاه انجرلیک بزند، اما امریکایی‌ها براین باورند که آنها می‌توانند هواپیماهای جنگی‌شان را در پایگاه‌های کشورهای متحد دیگر مستقر کنند.
تحلیل‌گر امریکایی آرون شتاین توصیه می‌کند، اکنون ترامپ اقدام به اعمال تحریم‌های کوچک بزند تا کنگره را راضی کند پیش از آنکه تحریم‌های بزرگ‌تری را درآینده اعمال کند. مهم اینکه بفهمیم ترامپ نمی‌تواند به دلیل روابط با ترکیه جنگ سیاسی داخلی راه بیاندازد آن هم در زمانی که نیاز به حمایت حزب جمهوری دارد که خواستار تنبیه آنکاراست.
انتظار می‌رود که دخالت اخیر ترکیه در لیبی مشکلش با واشنگتن را پیچیده‌تر کند، چرا که ایالات متحده از تلاش‌های قبرس و یونان و اسرائیل و مصر برای ایجاد شبکه گاز طبیعی در شرق دریای مدیترانه حمایت می‌کند، در حالی که ترکیه پیمانی با دولت لیبی در طرابلس منعقد کرد تا بر ادعاهایش در مرزهای دریایی پافشاری کند تا از حفرچاه‌های گازو ایجاد خطوط لوله در نزدیکی قبرس جلوگیری کند.
می‌توان احساس دلسوزی کرد برای تلاش‌های سفیر ترکیه در قانع کردن کنگره تا از منازعه گاز طبیعی بی طرف بماند، چرا که او سعی دارد با متحدان سیاسی واشنگتن در اسرائیل و یونان رقابت کند.
درپایان، سوریه و ادلب تنها یکی از مشکلات فراروی آنکاراست که بدون دوستان حقیقی با آنها روبه روست.