توافق تاریخی«اوپک پلاس» بازار را راضی نمی‌کند

همه می‌دانیم توافق اتحاد«اوپک پلاس» برای کاهش تولید نفت تا آوریل 2022 که روز پنجشنبه به آن دست یافتند به هیچ وجه بازار را راضی نمی‌کند حتی اگر کشورهای گروه بیست (با کاهش‌هایی که در حقیقت کاهش واقعی نیستند) به آن بپیوندند. دلیل آن خیلی ساده است، تقاضا طی هفته‌های آینده به شکل بی سابقه‌ای کاهش می‌یابد که تاکنون هیچ یک از وزرای انرژی شرکت کننده در اجلاس در طول زندگی خود ندیده‌اند. مقدار کاهشی که اتحاد توانست برسرآن توافق کند نیمی از مقداری است که بازار برای رسیدن به توازن به آن نیاز دارد.
سازمان کشورهای صادر کننده نفت(اوپک) پیش بینی خود درباره تقاضا در سال جاری را به وزرای انرژی کشورهای عضو گروه بیست در جلسه دیروزشان ارائه کردند. همه آمار دلگرم کننده نبود و نشان نمی‌دادند که توافق به ایجاد توازن در بازارمنجر می‌شود و در بهترین حالت این توافق منجر به کند شدن روند انباشت ذخایرتجاری نفتی درجهان می‌شود که اگر توافقی صورت نگیرد طی یک ماه آینده پرمی‌شوند. براساس آمار و ارقام «اوپک» تقاضا در این ماه به میزان 20 میلیون بشکه در روز کاهش می‌یابد. همچنین  درسه ماهه دوم 12میلیون و مقدار7 میلیون بشکه در روز در طول سال 2020 پیش بینی کاهش می‌شود. از سوی دیگر اتحاد که شامل 22 کشور از جمله سعودی و روسیه می‌شود توافق کرد، طی ماه می و ژوئن10 میلیون بشکه در روز و تا پایان سال جاری روزانه 8میلیون بشکه کاهش دهند. از ابتدای سال 2021 و تا آوریل 2022 اتحاد به کاهش 6 میلیون بشکه در روز ادامه خواهد داد.
درهمین زمان جهان به کاهش روزانه 20 میلیون بشکه نیاز دارد که اتحاد می‌تواند نیمی از آن را انجام دهد و در بهترین حالت بقیه اعضای گروه بیست را قانع کنند که 5میلیون بشکه در روز کاعش دهند که دست کم 5میلیون بشکه باقی می‌ماند چون برخی پیش بینی‌های بازار حاکی از آنند که کاهش تقاضا در سه ماهه چهارم بین 20 تا 35 میلیون بشکه در روز خواهد بود.
متأسفانه دیروز شاهد اظهارنظرهای غیرمسئولانه چندین کشورعضو گروه بیست بودیم، مانند برزیل که وزیرش در جلسه مجازی وزرای انرژی گروه گفت، کشورش هیچ تسلط قانونی بر شرکت «پترو براس» ندارد که او پیش بینی می‌کند تولیدش حدود 200هزار بشکه در روز کاهش می‌یابد و این معادل 20درصد صادرات برزیل است.
اما ناامیده کننده بزرگ مکزیک بود که مانع از توافق «اوپک پلاس» شده بود چون عضوی از اتحاد و گروه بیست هم هست. رئیس جمهوری مکزیک اندرس اوبرادور توضیح داد، کشورش نمی‌تواند در کاهش مورد نظر توافق به مقدار 400هزار بشکه در روز مشارکت کند. او اشاره کرد «این رقم بالاست چون کشورش زحمات زیادی را متحمل شد تا تولیدش را به 1.8میلیون بشکه در روز برساند». وضعیت مکزیک به گونه‌ای پیچیده است. تولید میادینش به دلیل قدمت‌شان چندین سال است که کاهش می‌یابد و در نتیجه هزینه تولید بالاست. مکزیک از جمله کشورهایی است نفت خود را به صورت پیش فروش عرضه می‌کند تا از هرگونه سقوط قیمت‌ها در امان باشد.
22 کشورعضو اتحاد برسرکاهش حدود 23درصد از میزان ماه اکتبر2018 توافق کردند(به استثنای سعودی و روسیه که سطح تولید 11 میلیون بشکه در روز را محاسبه کردند) درحالی که مکزیک با این مسئله مخالفت کرد و تنها به کاهش حدود 100هزار بشکه در روز متعهد شد. رئیس جمهوری مکزیک دیروز همه را شگفت‌زده کرد وقتی گفت کشورش با رئیس جمهوری امریکا دونالد ترامپ برسرکاهش میزان 100هزار بشکه در روز توافق کرد. براساس تفاهم صورت گرفته ایالات متحده باقیمانده سهم کاهش مکزیک را تقبل می‌کند.
کسی از قانونی بودن این توافق خبر ندارد با توجه به اینکه یک طرفه اعلام شد. مسئله دیگر اینکه ایالات متحده خود هیچ کاهشی در مورد توافق با «اوپک پلاس» ندارد و می‌‌خواهد اتحاد کاهش طبیعی در نتیجه کاهش کنونی قیمت‌ها را به عنوان کاهش داوطلبانه در ضمن توافق محسوب بشود. براساس برآوردهای وزیر انرژی امریکا دان برویت که دیروز به وزرا عرضه کرد، تا پایان سال تولید کشور به مقدار 2تا3میلیون بشکه در روز کاهش می‌یابد. همه می‌دانیم که این مقدار حقیقی نیست چون اگر قیمت‌ها بهبود یابند برخی شرکت‌ها به تولید خود ادامه می‌دهند.
به طور کلی وضع ایالات متحده اکنون خوب نیست. حفاری‌ها هفته گذشته کاهش یافتند به طوری که از سال 2016 سابقه نداشت... با توجه به قیمت فروش نفت امریکایی، قیمت نفت خام میانه غرب تگزاس برای قراردادهای طولانی مدت به 22.76 دلار برای هربشکه درروز پنجشنبه به ثبت رسید. نفت خام‌های دیگر مانند پاک(9دلار) و غرب تگزاس میانه میدلند(18.26 دلار) شیرین و سبک لویزیانا(20.76 دلار) بود. این قیمت‌ها به تولید کنندگان نفت صخره‌ای اجازه ادامه تولید نمی‌دهند.
تاکنون پالایشگاه وابسته به شرکت ماراتن فعالیتش را متوقف کرد و چند پالایشگاه دیگر در معرض تعطیلی‌اند. همه اینها موجب می‌شوند به رئیس جمهوری امریکا فشار وارد شود تا کاری بکند اگر بخواهد در انتخابات آراء ایالت نفتی تگزاس را کسب کند که در کنار کالیفرنیا دو ایالت مهم در رقابت‌های انتخاباتی محسوب می‌شوند.
کسی ممکن است بپرسد چرا پادشاهی بخش بزرگ‌تری از کاهش‌ها را تقبل نمی‌کند وهمه چیز را تمام کند؟ مسئله به این سادگی‌ها نیست حتی اگر فرض کنیم پادشاهی از سهم بازاری خود چشم پوشی کند. دراین میان میزان مشخصی وجود دارد که پادشاهی به دلایل فنی نمی‌تواند از آن کوتاه بیاید. مسئله به گازهای همراه نفت مربوط می‌شود که در تولید نیمی از برق پادشاهی مصرف می‌شود. همچنین میعانات گاز طبیعی به دست آمده که به مصرف پتروشیمی‌ها می‌رسد. زنجیره پالایشگاه‌های جهانی آرامکوی سعودی هم وجود دارند که ظرفیتی معادل 5 میلیون بشکه در روز دارند و بر نفت سعودی متکی‌اند.
مشکل اساسی این توافق در مدت زمان آن(تا سال 2022) است که آن را برای تولید کنندگان کوچک و کم حوصله که منتظر بهبود قیمت‌ها و بازگشت به افزایش تولید هستند دشوار می‌سازد. همچنین نظارت و پی‌گیری همه این کشورها به تلاش بسیاری نیاز دارد و اگر گروه بیست هم به این مجموعه اضافه شود این خود نیازمند کارگروه ویژه برای پی‌گیری است. به همین دلیل بهتر است هر توافقی برای کاهش تولید کوتاه باشد.
درهرحال «اوپک» امسال صدسالگی تأسیس‌اش را جشن می‌گیرد و تاکنون هیچ بحرانی نتوانسته «اوپک» را تکان دهد یا آینده‌ وسرنوشتش را نابود کند. بلکه «اوپک» در زمان بحران‌ها خود را نشان می‌دهد همانگونه که روز پنجشنبه نشان داد. و اتحاد «اوپک پلاس» در اساس موقتی بود، اما شرایط آن را تبدیل به شبه دائمی کرد. آنچه درک نمی‌کنم این است که کشورها در مواجهه با بحرانی همچون کرونا اعلام حالت فوق‌العاده می‌کنند و بسیاری از سیستم‌ها و قانون‌گذاری‌ها را تعطیل می‌کنند. اما در زمان صحبت کردن درباره نفت همه آنهایی که بیرون از «اوپک» قرار دارند به یاد قانون می‌افتند. جهان باید بفهمد بحران نفتی با این گستردگی نیازمند حالت فوق‌العاده است مگر اینکه کینه اروپا و ایالات متحده نسبت به «اوپک» عمیق‌تر از آن چیزی باشد که تصور می‌کنیم.