در این زمان که جهان با ویروسی غافلگیرکننده با همه پیامدهای اقتصادی و روانی‌اش دست و پنجه نرم می‌کند، بمباران خبری و افزایش نظرات و تحلیل‌ها، بی سابقه به نظرمی‌رسد. دلیل این انبوه تحلیل‌های واقعی و گاه خیالی و ترس‌ها این است که دغدغه‌های آن ویروس ما را احاطه کرده‌اند. هرخبری ما را به واقعیتی زیسته برمی‌گرداند که نکات منفی‌اش پنهان بودند، هر روز حقایقی از کشورهایی آشکار می‌شوند و گواهی برسطح ناکارآمدی آنها می‌دهند. اما به نظرمن مهمتر این است که کشورها چطور با شوک ویروس (کووید-19) روبه رو شدند، منظور این است که چطور تلاش کردند روش‌های نادرست را رفع و رجوع کنند که قبلا توجهی به آنها نمی‌شد؟ سخن دراین باره متنوع است و به درازا می‌کشد، اما دروقت کنونی می‌توان الگویی یگانه ارائه کرد که انتظار نمی‌رود برای مقابله با ویروس به کاربرود و آن هم الگوی ترکی است که اخیراً موجب مطرح شدن علامت‌های استفهام بسیاری شده است.
کسی انتظار نداشت کشوری همچون ترکیه با آن رودها و نهرها و زمین‌های وسیع زراعی و مزارعش، از تهدید جدی امنیت غذایی رنج ببرد! خبر شوک آور است. اما «کرونا» حقیقت پنهان شده را پیش چشم ما نهاد؛ بخش کشاورزی ترکیه سال‌هاست به دلیل تصمیم رئیس جمهوری ترکیه رجب طیب اردوغان که به جای حمایت از تولیدات داخلی به واردات مواد غذایی و دام از خارج کشور روی آورد، رنج می‌برد. و چون کشورهایی که ترکیه ازآنها مواد اساسی غذایی وارد می‌کرد، به دلیل بحران «کرونا» صادرات خود به خارج را متوقف کردند و تولیدات را به سمت مصرف داخلی هدایت کردند، ترکیه طی ماه‌های آینده با معضل کمبود مواد غذایی روبه روخواهد شد و همه اقدامات اصلاحی امروزی دولت دربخش کشاورزی دیرشده و بعید است بتواند کمبود را جبران کند و افزایش قیمت مواد اساسی غذایی از جمله گندم همین را نشان می‌دهد. هدف از نشان دادن الگوی ترکیه به قصد نصیحت نیست بلکه برای عبرت آموزی است. تجاهل و سهل انگاری در منابع طبیعی کشورو جایگزینی آن با طرح‌هایی که تصور می‌شود سود بیشتری می‌آوردند؛ مانند ساختن واحدهای مسکونی برای فروش به توریست‌ها یا هزینه‌های سنگین نظامی درسوریه برای هم سطح نشان دادن خود با قدرت‌های بزرگ یا درکشوری مانند لیبی دخالت کردن درحالی که هیچ ربطی به ترکیه ندارد جز اینکه در حاکمیت آن کشور دخالت کند، همه اینها آثار خود را با مصیبت‌های بی انتها برزندگی مردم می‌گذارند.
با اینکه همه کشورهای جهان در همه سطوح قدرت اقتصادی، از پیامدهای مواجهه با ویروس متأثر شده و هنوز هم می‌شوند؛ تجارت جهانی و حمل و نقل کالا ازآن متأثر و بیکاری افزایش یافت، اما در حقیقت ترکیه پیش از مصیبت بزرگ از این مشکلات رنج می‌برد و مشت آهنین قدرت‌های مطلق بر قانون‌گذاری و نظام به مردم اجازه اظهار نظر نمی‌داد. به همین دلیل لیره ترکیه طی دوسال سقوط کرد و امروز ارزش 7 لیره با یک دلار برابری می‌کند، تقریبا همان سطحی که سال 2018 به آن رسیده بود.
با ظهور بحران «کرونا» آثار منفی همه سیاست‌های مالی و دخالت‌های نظامی ترکیه در لیبی و سوریه خود را نشان دادند، اما همیشه بوده‌اند. به جای انجام اصلاحات و گرفتن تصمیماتی برای خروج از بحران با کم‌ترین خسارت‌های ممکن، ریاست جمهوری ترکیه ما را با تفاخر به ارسال کمک‌های پزشکی به اروپا برای مواجهه مصیبت بزرگ شگفت زده کرد. این درحالی است که خود ترکیه براساس آمار رسمی مبتلایان و فوت شدگان، بیشترین تلفات در خاورمیانه را دارد. برخی کشورها براین باورند که اعلام تعداد بالای بهبود یافته‌گان نشان از قدرت نظام بهداشتی آنها دارد و می‌تواند چهره آنها را دربرابر جهان درخشان کند و اینکه تعداد ابتلاهای اعلام شده داخلی نشان دهنده واقعیت است، اما واقعیت آن چیزی است که مردم زندگی و تجربه می‌کنند. واقعیت آن چیزی است که مردم در خیابان‌ها و بیمارستان‌ها می‌بینند، آنجایی که آمارپایین تست‌ها این تصور را می‌رساند که تعداد ابتلاها پایین است.
اما برای اینکه این عیب‌های رسوا درسیاست ترکیه جایی برای بحث و گفت‌وگو در افکار عمومی نیابند یا تصویر ساختگی آن در چشم جهانیان مخدوش نشود، رئیس جمهوری تصمیم گرفت قانونی را تصویب کند که شبکه‌های معروف اجتماعی مانند «فیسبوک»، «توئیتر»، «انیستگرام» و «یوتیوب» مورد نظارت بیشتری قرار گیرند و هویت افراد فعال درآنها مشخص شود. یعنی دولت آزادی مردم برای بیان اوضاع بد خود را ازآنها سلب کرد و چند روز پیش تعدادی را که گمان می‌برد مردم را علیه شرایط معیشتی تحریک می‌کنند، بازداشت کرد. دیگر کاسه صبر جریان‌های مخالف لبریز شده و اعلام کردند دیگر نمی‌توان به این وضع ادامه داد و اردوغان بدون شک بازنده انتخابات آینده است و اولین کاری که حزب پیروز انجام می‌دهد، بازگرداندن نظام پارلمانی به جای ریاستی است که کشور بزرگی همچون ترکیه را با آن همه منابع انسانی و طبیعی به ملک خصوصی رئیس جمهوری و خانواده‌اش تبدیل کرده است.
