وائل مهدی
روزنامه نگار حوزه نفت روزنامه "الشرق الاوسط"
TT

شش ماه پرابهام بازار نفت

بهای نفت خام میانه غرب تگزاس که دربورس نایمکس نیویورک معامله می‌شود، بسیار بهبود یافت و از کف خارج شد؛ هیچ کفی بدتر از رسیدن آن به زیر صفر(منفی 40دلار) برای هربشکه درماه گذشت نبود. علیرغم اینکه این هفته با افزایش خوش‌بینی‌ها نسبت به بهبود تقاضا و اجرایی شدن توافق «اوپک پلاس» دراوایل ماه مه کنونی همراه بود، اما ما با شش ماه پرابهام روبه رو هستیم.
دلایلی من را به این نتیجه کشاندند، از مخاطرات رشد تقاضا تا احتمال بازگشت نفت صخره‌ای به تولید و در نتیجه بازگشت نفت اضافی به بازار به شکلی بزرگ‌تر از آنچه در چند ماه گذشته به سطح 4تا 5 میلیون بشکه در روز رسید.
از تقاضا شروع کنیم، چون هیچ کس  وضعیت دقیق آن را در جهان و ایالات متحده نمی‌داند. بله تعدادی از کشورها از اوایل همین ماه بازارها و مجتمع‌ها و رستوران‌ها را به تدریج باز کردند و در ایالات متحده رئیس جمهوری دونالد ترامپ فشار می‌آورد تا مجددا اقتصاد را راه بیاندازد، اما همه این کشورها محدودیت‌های بهداشتی اعمال می‌کنند.
چون بدون وجود درمان برای ویروس کرونا، خطر شیوع ویروس همچنان وجود دارد به طوری که در برخی کشورها که محدودیت‌ها به طور کامل دربرداشته شد در شیوع مجدد آن اثرگذاشت و این به معنای احتمال بازگشت محدودیت‌های کامل است و شاید هم بدتر از قبل باشد. چه بسا که این اتفاق بیافتد شاید هم نه، و جهان به دارویی برای این ویروس دست پیدا کند، اما اینجا سخن از خطرات است و این وجود خواهد داشت.
شاید برخی‌ بگویند، اما وضع درآسیا به تدریج رو به بهبود گذاشته و آنجا فعالیت‌های اقتصادی ازسرگرفته شده به خصوص در چین که درمسیر ثبت رشد اقتصادی 5.7 درصد برای سال 2020 در بهترین سناریوها و با تشویق اقتصاد دولتی یا 5.1 درصد اگر بحران «کرونا» تا پایان سال ادامه یابد.
اینجا نباید فراموش کنیم که اقتصاد چین برصادرات استوار است و دیگر کشورهای جهان اکنون واردات زیادی ندارند و رابطه با ایالات متحده هنوز بهبود نیافته و حتی قرارداد تجاری بین دوکشور که پیش از بحران «کرونا» درابتدای سال امضا شد و در افزایش قیمت‌ها نقش داشت، اکنون به هوا رفته و این احتمال کاهش رشد چین را افزایش می‌دهد. اگر به اقتصاد کشورهای غربی نگاه کنیم وضع بداست. درایالات متحده، تعداد درخواست کمک بیکاری از زمان شروع بحران «کرونا» به مرز 30 میلیون نفر رسید.
و حتی با شروع کاهش تولید به مقدار 9.7 میلیون بشکه در روز توسط بیست و سه کشور عضو «اوپک پلاس» به رهبری سعودی و روسیه و با کاهش پیش بینی شده تولید جهانی به مقدار4.5 میلیون بشکه در روز یعنی بیش از 14 میلیون بشکه در روز، بازار به توازن نمی‌رسد چون سقوط تقاضا درماه گذشته براساس برآورد «ای اچ اس» به 21 میلیون بشکه در روز رسید.
و از آنجا که تقاضا در مسیروزش باد و شکننده است، این موجب می‌شود ابهام بسیار زیادی دربازار ببینم. اما مسئله دیگر که اجازه نمی‌دهد چشم انداز کاملا روشن باشد، تولید نفت صخره‌ای است.
پیش بینی می‌شود درحد فاصل ماه‌های آوریل و ژوئن تولید شرکت‌های نفت صخره‌ای به مقدار یک میلیون بشکه در روزکاهش یابد و اگر قیمت‌ها درهمین سطح باقی بمانند(درسطح 20 دلار یا کمتر) تولید روزانه به میزان دویا سه میلیون بشکه کاهش می‌یابد.
خطر دراین نهفته است که نفت صخره‌ای با ماندن قیمت‌های نفت امریکایی در سطح 25 تا 30 دلار ازسرگرفته شود و دلیل آن تنازع این شرکت‌ها برای بقاست و بی میلی آنها دربستن بهترین میادین تولیدی خود.
به طور کلی و از جهت فنی، بستن شیرچاه‌ها آن طور که همه خیال می‌کنند موضوع ساده‌ای نیست به خصوص اگر این چاه‌ها غیرسنتی باشند؛ مانند چاه‌های نفت صخره‌ای. نسبت به چاه‌های سنتی مانند آنچه که در سعودی، روسیه، کویت و امارات و مناطق مختلف ایالات متحده وجود دارند، این چاه‌ها اگر شیرشان بسته شد، باید از آنها در مقابل فرسودگی و خوردگی لوله‌های داخلی محافظت کرد و این نیازمند عملیات بسیار سنگین مانند تزریق نیتروژن درچاه‌ها و اقدامات دیگراست. این به معنای آن است که هزینه‌هایی برای حفظ چاه‌ها تا زمان بازگشت مجددشان تحمیل می‌شود.
چاه‌های غیرسنتی مانند چاه‌های نفت صخره‌ای اما برشکافتن سنگ‌های زیر زمین با ترکیبی ازآب و ماسه مخصوص و مواد شیمیایی با فشاربالا متکی هستند تا نفت بتواند از طریق لوله‌ها به سطح فوران کند و این همان چیزی است که به نام «شکستن هیدرولیکی» معروف است. بستن شیر چاه‌ها و بازگشایی آنها به معنای هزینه کردن سرمایه جدید است به گونه‌ای که انگار برای اولین بار حفاری صورت می‌گیرد.
رئیس شرکت «ای او جی» نفت صخره‌ای گفت، بازگشت تولید نفت صخره‌ای در ایالات متحده به سطح پیش از«کرونا»، سال‌ها وقت می‌برد و دلیل آن بیرون رفتن بسیاری از تولید کنندگان و عدم وجود سرمایه‌گذار و بانک‌هایی است که توان تأمین مالی داشته باشند.
اگر وضع شرکت‌های نفت صخره‌ای در میدان «پیرمیان» تگزاس خوب نباشد، وضع در ایالت داکوتای شمالی که پیشقراول انقلاب نفت صخره‌ای امریکایی بود، بدتر است. فقط طی سال جاری یک سوم از تولید نفت در داکوتای شمالی کاهش یافت و این از کاهش ثبت شده توسط کشورهای عضور «اوپک» فراتر رفته است.
درنتیجه، پیش بینی می‌شود تولید نفت امریکا سه میلیون بشکه در روز نسبت به بالاترین سطح 13 میلیونی در چند ماه قبل ثبت کرده بود، کاهش یابد.
اگر شرکت‌های نفت صخره‌ای برمشکلات فنی خود غلبه کنند، باز عامل قیمت نقش مهمی بازی خواهد کرد. براساس گزارش هفته پیش «الراجحی کاینتال»، شرکت‌های نفتی برای ادامه تولید به قیمت 46 دلار در بشکه نیاز دارند. اندک‌اند شرکت‌هایی همچون «پایونیر» می‌توانند به تولید خود با نرخ 30دلار درهربشکه ادامه دهند، اما باقیمانده تصمیم دارند اگر قیمت نفت غرب تگزاس به 25 دلار برسد، تولید خود را ازسربگیرند. به همین دلیل هرگونه بهبود در قیمت‌ها ممکن است ادامه نیابد اگر اینان تولید خود را افزایش دهند و بروسعت ذخیره سازی فشار بیاورند. راه حل اصلی درپیدا شدن درمان ویروس کرونا و بهبود یافتن تقاضاست.