رابرت فورد
سفیر سابق امریکا در سوریه و الجزایر و پژوهشگر مرکز خاورمیانه واشنگتن
TT

دو پیام مختلف از امریکا به عراق و سوریه

براساس اظهارات روز نهم سپتامبر فرمانده نیروهای امریکایی در خاورمیانه ژنرال مکنزی، نیروهای امریکایی برنامه خارج ساختن 2200 سرباز امریکایی از عراق را طی چند روز به انجام می‌رسانند. براین اساس 3000سرباز امریکایی در خاک عراق باقی می‌مانند.

در زمانی که این نیروها از عراق خارج می‌شوند، واشنگتن تجهیزاتی به سمت شمال شرقی سوریه ارسال می‌کند. اغلب امریکایی‌ها به جای توجه به تصمیمات نظامی که دولت‌شان در شرق اتخاذ می‌کند، همه توجه‌شان تنها بر برنامه‌های انتخاباتی متمرکز شده است.

با این حال جدا کردن انتخابات از سیاست خارجه‌ای که واشنگتن در پیش گرفته محال است. شش هفته پیش از روز انتخابات نتایج نظرسنجی‌های مربوط به رئیس جمهوری ترامپ چندان نوید بخش نیستند. به همین دلیل برای او حیاتی است که از حمایت قوی پایگاه سیاسی‌اش محافظت کند.

این پایگاه نیز با ورود به یک جنگ درخاورمیانه مخالف است. به همین دلیل ترامپ بر عقب نشینی از عراق تأکید کرد و وزیر دفاع مایکل اسبر قول داد باقیمانده نیروهای امریکایی در افغانستان تا اوایل ماه نوامبر را خارج می‌کند.

همچنین رئیس جمهوری ترامپ به افکار عمومی امریکا می‌گوید امریکایی‌ها«از جهت عملی» بیرون از سوریه محسوب می‌شوند به جز نیروهایی که برای محفاظت از چاه‌های نفت آنجا باقی مانده‌اند. او اشاره کرد، برنامه نظامی در سوریه هزینه‌ای ندارد.(در حقیقت هزینه برنامه‌های جاری داخل سوریه سالانه چندین میلیارد دلار برآورد می‌شود).

گروه کمپین انتخاباتی همکار ترامپ هشدار می‌دهند که جو بایدن درسال 2002 به جنگ با عراق رأی داده است و اگر در انتخابات پیروز شود ایالات متحده را به جنگ‌های جدید می‌کشاند. و این پیام سیاسی جدید پشت برنامه عقب نشینی نظامی امریکا در مدت اخیر نمایان می‌شود.

نکته قابل توجه اینکه بسیاری از تحلیل‌گران اصرار دارند که امریکایی‌های ناچارند برای کنترل نفوذ ایران نیروهایی را درعراق نگه‌دارند، اما ازجهتی دولت ترامپ عقب نشینی جدیدش را مشروط به هیچ اقدام اضافی از سوی دولت عراق عیله «الحشد الشعبی» نمی‌سازد.

به نظر می‌رسد دولت ترامپ در تعامل با نخست وزیر عراق مصطفی الکاظمی و اهداف بلند مدت مربوط به اصلاحات امنیتی‌اش احساس راحتی می‌کند. قرار است برخی تلاش‌ها برای آموزش نظامی نیروهای عراقی توسط امریکا ادامه یابد. همچنین دولت ترامپ براین نظراست نیروی دوهزار سربازی که اکنون از عراق خارج می‌سازد موفق به کنترل نفوذ ایرانی نشده‌اند.

به جای آن سربازان امریکایی به یک هدف سیاسی و نظامی عراقیان طرفدار ایران تبدیل شده‌اند. نیروها با تمرکز در اندک پایگاه‌های داخل عراق، می‌‌توانند به شکل بهتری از خود دربرابر شبه نظامیان محافظت کنند و الکاظمی می‌تواند به امریکایی‌ها بگوید به شکل تدریجی خارج بشوند. پیش از همه اینها آنچه در حال حاضر به ترامپ مربوط می‌شود محقق ساختن دست‌آورد سیاسی است که در انتخابات نوامبر اهمیت بیشتری دارد تا صرف تلاش‌های بسیار برای لگام زدن بر سرکشی ایران در داخل عراق.

با این حال امریکایی‌ها به طور کامل از عراق خارج نمی‌شوند، آنها در کنار مهیا ساختن پشتیبانی لوجستیکی برای نیروهای امریکایی در شمال شرقی سوریه مسئله آموزش نیروهای عراقی در پایگاه‌های خود را به عهده دارند. گزارشی که گروهی از کارشناسان نظامی مؤسسه «رند» در ماه مه گذشته تهیه کردند هشدار می‌دهد که خروج کامل نظامی امریکا از عراق به شکل زیادی بر دشواری انجام عملیات نظامی امریکا در سوریه می‌افزاید.

کارشناسان وابسته به مؤسسه «رند» توصیه می‌کنند، عقب نشینی محدودی از عراق انجام شود تا از مشکلات پیش روی مأموریت نظامی در سوریه تا حد ممکن کاسته شود. علیرغم سیاست‌هایی که ترامپ در فصل انتخابات دنبال می‌کند، این واقعاً همانی است که وزارت دفاع امریکا به دنبال عملی ساختن آن است.

این جا باید اشاره کرد که پایگاه موجود در اربیل از اهمیت خاصی برخوردار است و اتفاقی نیست که سفیر امریکا هفته گذشته به اربیل سفرکرد و خبر از کمک‌های نظامی جدید به نیروهای پیشمرگه به ارزش 250 هزار دلار امریکایی داد در زمانی که اربیل از مشکلات مالی بزرگی رنج می‌برد.

براین اساس امریکایی‌ها درعراق پایگاه‌هایی را برای آموزش نیروهای عراقی و ایجاد پشتیبانی لوجستیکی و اطلاعاتی برای عملیات امریکا در سوریه حفظ خواهند کرد. امروز مأموریت نظامی امریکا در سوریه چندان ارتباطی به گروه «داعش» ندارد به خصوص که نیروهای امریکایی نیازی به زره‌پوش‌های جدید و گشت‌های هوایی جنگنده‌ها برای جنگ با باقیمانده «داعش» ندارند. بلکه به جای آن واشنگتن امیدوار است که نیروهای جدید موفق به ممانعت از نیروهای روسیه شوند که در برابر نیروهای امریکایی در شمال شرقی سوریه ایستاده‌اند.

اما وزارت دفاع و خارجه عقب‌نشینی از شمال شرق سوریه بر اثر فشارهای روسیه را رد می‌کنند.( خود ترامپ مشکلی با ماندن در سوریه ندارد تا وقتی که کشته‌ای ندهند و هزینه‌ها محدود باقی بمانند. و گروه همکار او امیدوارند که روس‌ها و ایرانی‌ها دست به تنش نزنند).

مأموریت امریکا در سوریه علاوه بر اجبار ایران به عقب‌نشینی از سوریه، همچنان به دنبال مجبور ساختن اسد به دادن امتیازهای بزرگ سیاسی در مذاکرات ژنو است. نکته قابل توجه اینکه فرستاده امریکا به سوریه سفیر جیمس جفری از اوایل این هفته باز تلاش کرد توافقی میان احزاب کرد سوری برای افزایش فشار سیاسی بر دمشق به وجود بیاورد.

همین طور وزارت خارجه برای تسهیل بستن یک توافق تجاری جدید میان یک شرکت امریکایی جدید و ژنرال کرد مظلوم عبدی فعالیت کرد تا مانع دمشق از خرید نفت از شمال شرقی سوریه بشود. درواشنگتن به طور غیرعلنی از وجود بحران کمبود سوخت و نان در شهرهای بزرگ سوریه احساس خشنودی می‌شود.

واشنگتن تلاش می‌کند رهبران کرد سوریه را قانع سازد که نیروهایش تا روزی که نظام اسد فروبپاشد باقی می‌مانند-پیامی متفاوت درباره پایان دادن جنگ‌های خاورمیانه که برای امریکایی در داخل ارسال می‌شود.