معمولاً رئیس جمهوری امریکا پس از اینکه دورهاش به پایان میرسد به تاریخ سپرده میشود. بازنشسته میشود و در مزرعهاش مینشیند و با نوشتن خاطرات و یادآوری عکس سرانی که با آنها دیدار کرده و توافقهایی که رقم زده و قوانینی که امضا کرده و پایتختهایی که رفته خود را سرگرم میکند. از سیاست و تصمیمگیری بیرون میرود. امریکا دو رئیس جمهوری دریک زمان را تاب نمیآورد. نیمه روز 20 ژانویه حد فاصل میان این و آن است.
در نیمه روز چهارشنبه پیشرو مسئله متفاوت خواهد بود. درست است که جو بایدن وارد کاخ سفید میشود مگر اینکه حادثهای بسیار استثنایی روی دهد و مانع آن شود. دونالد ترامپ بیرون خواهد رفت. اما... آیا واقعاً ترامپ بیرون خواهد رفت؟ دیگر چهل و پنحمین رئیس جمهوری فرمان و دکمه اتمی را در دست نخواهد داشت. اما شبح اقامتاش در پایتخت تصمیمهای جهانی، غایب نخواهد شد. در صندوق خود 74 میلیون رأی امریکایی دارد علاوه بر 11 میلیونی که او را سال 2017به کاخ سفید رساندند. این میلیونها هیچ جا نمیروند. آنها طی چهارسال آینده دوره بایدن در شهرها و روستاهای امریکا خواهند بود. جز دونالد ترامپ هیچ رئیس جمهوری را به رسمیت نمیشناسند.
سایه ترامپ روز مراسم سوگند جایگزیناش در واشنگتن حاضر خواهد بود. عدم حضور او در مراسم بر خلاف سنت موجود در ایالات متحده، و استقرار بیش از 20هزار نفر از نیروهای مسلح برای محافظت از پایتخت از «حمله» جدید، نشان میدهند رئیس جمهوری غایب همان کسی است که نگرانی از او و تأثیر گامهای آیندهاش بر دولت جدید سایه انداخته است.
رها شدن از میراث این مرد و سایهاش کارآسانی نیست. او که از بیرون نهاد و خارج از حزب آمد. ریاستاش متفاوت و علامت تمایز شد همانگونه که شخصیتاش هست. مردی که سنتها و محدودیتها را به رسمیت نمیشناسد. قانون اساسی و قوانین خاص خود را دارد. براین اساس ترامپ محبوبیت گسترده خود را پی افکند که نمونه آن را روز 6 ژانویه در «حمله به کاپیتال» شاهد بودیم. این معترضان با شعار «همهتان خائن هستید» طناب دار و گیوتین برای پیروزی بایدن بلند کردند تا انقلابی را به یاد بیاورند که به قطع سر لویی شانزدهم و بیچاره ماری آنتوانت منتهی شد. حتی نام معاون رئیس جمهوری مایک پنس درکنار نام دیگر «خائنین» بر روی چوبه داری که درمقابل کنگره علم شده بود حک شده بود: نانسی پلوسی رئیس مجلس نمایندگان و تعدادی از فرمانداران دموکرات ایالتها و لیز چنی دختر معاون اسبق رئیس جمهوری دیک چنی برجستهترین عضو حزب جمهوری که علیه ترامپ رأی داده بودند که دربارهاش گفت: باید جهان را از چنین زنانی نجات داد.
معترضان به «سرقت» انتخابات و محروم ساختن ترامپ از ریاست جمهوری میخواستند پیامشان را به کسانی که میخواهند بشنوند برسانند. این انقلابی بود علیه همه کسانی که نهادهای امریکایی آنها را نمایندگی میکنند: در مقر دولت در کاخ سفید، در مقر قانونگذاری در کنگره با دو مجلساش و در مقر قضاوت در دادستانی کل. همه اینها متهم به دست داشتن در برنامه تقلب استثنایی برای دور ساختن دونالد ترامپ از حق تاریخی خود برای ماندن در کاخ سفیداند: ترامپ رئیس جمهوری ماست و رئیس جمهوری جز او را به رسمیت نمیشناسیم.
شعار انقلاب علیه نهادهای امریکایی که هواداران ترامپ دادند با شعار جریانها تندرو و فاشیست که راست امریکایی و گروههای نژادپرست مدافع از برتری نژاد سفید در جامعه را نمایندگی میکنند به هم رسیدند. جریانهایی که هیچ بهره یا شانسی در صندوقهای رأی ندارند، گمشده خود را در حمایت از رئیسی یافتند که تصویر حقیقی خود را در او میدیدند، گفتمان غیرسنتیاش به او اجازه میدهد از آنها دفاع کند حتی وقتی که برای حمله به مقرهای دولت فدرال نقشه میکشیدند، همچنانکه از دعوت او از آنها برای انجام راهپیمایی به سمت ساختمان کنگره برای فشار وارد کردن به اعضای آن و رأی ندادن به ریاست بایدن نشان داده شد.
سایه ترامپ از واشنگتن بیرون نمیرود. نادیده گرفتن او در زمان رأی گیری اعضای کنگره به افراد پیشنهادی برای تصدی پستهای دولت بایدن دشوار خواهد بود. اتهامی که مجلس نمایندگان برای محکوم کردن ترامپ در نقض قانون اساسی و تحریک برای انقلاب علیه نتایج انتخابات به آن رأی داد، برمشکلات پیش روی جو بایدن خواهد افزود که بنابر این میرود آغاز دورهاش به مثابه بستن صفحه چهار سال گذشته و گشودن صفحهای جدید باشد که فرصت بازگرداندن وحدت امریکا را مهیا میسازد همان طور که او وعده کرد. اما این دوره با محاکمه ترامپ در مجلس سنا برای تمهید رأی دادن به طرحی است که او را برای ریاست جمهوری شایسته میبیند و در نتیجه عزل میشود. و این یک سابقه تاریخی خواهد بود، درحالی که ترامپ در ساحل اقیانوس در ویلای خود در فلوریدا مشغول استراحت خواهد بود، قانونگذاران در کنگره سرگرم تعیین صلاحیتهای او برای حکومتاند.
بسیاری ترجیح میدهند، ای کاش میشد به سرعت از میراث ترامپ و رویاروییهایی که با دورهاش همراه شد رهایی یافت. اگر چنین مسئلهای ممکن بود این صفحه ورق میخورد. مخالفان او در حزب دموکرات البته این را ترجیح میدهند همین طور کسانی از حزب جمهوری در دومجلس در طول چهار سال گذشته برای او کف میزدند و کسانی که میدانند برای رسیدن به کرسیهای قانونگذاری که برآن نشستهاند حمایت او کفایت میکند. این اعضای جمهوریخواه میدانند ترامپ همچون مانعی در مقابل آنهایی میماند که درسردارند برای ریاست جمهوری 2024 یا کسب رأی رأیدهندگان در هر نبرد قانونگذاری برای عضویت درکنگره باقی میماند.
اما واقعیتها نشان نمیدهند که اکثریت اعضای حزب جمهوریخواه کنگره آمادگی داشته باشند تا از حمایت ترامپ یا دفاع از او عقبنشینی کنند حتی با وجود مشکلاتی که درآینده سیاسی او وجود دارد و ریاست جمهوری خودش را با بار سنگین دو اتهام دوره مجلس نمایندگان به پایان میبرد؛ استفاده نادرست از قدرتهایش که جمهوریخواهان او را از اتهام اول نجات دادند و شاید راه را برای نجات او از اتهام دوم هموار کنند.
آمار و ارقام دروغ نمیگویند و نشان میدهند جمهوریخواهان در خالی کردن پشت ترامپ تردید دارند. با وجود «حمله به کنگره» در روز 6 ژانویه و تأکید شکست او در مجالس ایالتها در دادگاه، 147 عضو کنگره(139 نماینده و 8 عضو سنا) علیه تأیید پیروزی بایدن رأی دادند. در جلسه مجلس نمایندگانی که به طرح اتهام ترامپ به تحریک هواداران برای حمله به ساختمان کاپیتال تشکیل شد، تنها 10 جمهوریخواه( از212) به طرح رأی دادند.
موفقیت جو بایدن در رفو کردن جامه پاره شده امریکایی به میزان آمادگی سران حزب جمهوریخواه برای همراهی او در این عمل و دستشستن از میراث ترامپ بستگی دارد، میراثی که همان قدر که بار سنگینی برچهره حزب بود همان قدر هم به آن کمک کرد رأی بیاورد. به دیگر سخن به میزان آمادگی جمهوریخواهان برای بازگرداندن حزب خود از «ترامپیها» بستگی دارد که ترامپ پسر در روز «حمله» معروف درباره آنها گفت، اینان جمهوریخواه واقعیاند.