ايلى لیک
TT

آیا انتخابات ریاست جمهوری ایران صوری است؟

نرگس محمدی یکی از برجسته‌ترین و شجاع‌ترین فعال حقوق بشر در ایران است. او انتخابات آینده در کشورش را تنها فریبی می‌داند که بسیار زیرکانه طراحی شده است.

خانم نرگس به وسیله اپلیکیشن «واتساپ» از ایران به من گفت:« اصل ولایت مطلقه فقیه همه اصول قانون اساسی در کشورمان را تعطیل کرده و با اختیاراتش همه نهادهای ایرانی دیگر را از کار انداخته و آنها را بی اثر ساخته است. قدرت مطلق در دست‌های رهبر معظم جمع شده که منتخب مردم نیست، علاوه براینکه شورای نگهبان که مسئول بررسی پرونده نامزدهای ریاست جمهوری در کشور است، دارای اختیارات گسترده در لغو قوانین و قانون‌گذاری‌هایی است که مجلس قانون‌گذاری ایران(پارلمان) تصویب می‌کند».

در تلاش برای تأیید درستی دیدگاه و موضعی که گرفته می‌گوید، شورای نگهبان ایران طی ماه گذشته اقدام به حذف چهره‌هایی کرد که نامزد پست ریاست جمهوری شده‌ بودند، به استثنای 7نامزد که در رقابت انتخابات ریاست جمهوری آینده وارد می‌شوند. این تصمیم استبدادی عجیب موجب مخالفت و نارضایتی بسیاری بین گروه‌های پیشرو در ایران حتی از میان کسانی شد که طرفدار نظام حاکم درکشورند. اما انتقادهایی که خانم نرگس محمدی واردمی‌کند بسیارعمیق‌تر از این است. از آنجا که او از اواخر دهه نود قرن پیش روزنامه‌نگاری پخته محسوب می‌شد، در آن زمان از رئیس جمهوری اصلاح طلب ایران محمد خاتمی طرفداری می‌کرد. اما اکنون به یک حقیقت نهایی رسیده که نشان می‌دهد، انتخابات ریاست جمهوری هیچ فرصت قابل ذکری ارائه نمی‌کند تا ایران را به سمت پذیرش اصول دموکراسی حقیقی راه ببرد.

می‌گوید، شهروندان ایرانی در انتخابات ریاست جمهوری پیشین به نفع نامزدهایی رأی دادند که می‌توانستند یک شکاف حقیقی در دیوار نظام سرکوب‌گر حاکم ایرانی ایجاد کنند. شکافی که می‌تواند فضایی برای تنفس مردم مهیا سازد که از راه آن عطر آزادی بوزد و شاهد استقرار اصول دموکراسی باشند و فضا را برای قبول فعالیت‌های سیاسی و کار مدنی بازکند. اما این استراتژی با نهایت تأسف به راه بسته در داخل ایران منتهی شد.

رئیس جمهوری کنونی حسن روحانی، یکی از عقاب‌های تندرویی است که همه اصلاحاتی را که رئیس جمهوری اسبق محمد خاتمی قصد داشت در نظام حاکم ایران ایجاد کند درهم کوبید، زمانی که اجازه سرکوب تظاهرات دانشجویی سال 1999 را داد. با این وجود وقتی روحانی پیروز انتخابات ریاست جمهوری سال 2013 شد، تصویر کلی که از او وجود داشت منعکس کننده حالتی مبهم از چهره‌ای معتدل بود که توان انتقال کشور به صف کشورهای ملی درجامعه جهانی را دارد. و به جای آن، ایران در دوره او به یکی از سرکوب‌گرترین کشورها در زمینه آزادی‌ها تبدیل شد، این حقیقتی است که خانم نرگس محمدی به شکل خاص می‌فهمد. از اواخر دهه نود قرن پیش تحت تعقیب امنیتی و قضایی است و بعد هم به دلیل فعالیت‌های مستمر در زمینه قانون به زندان افتاد. در دوره حسن روحانی، مصیبت‌های او به اوج رسید و مقامات ایرانی دستور تعطیلی سازمان مدنی دادند که به تأسیس آن کمک کرده بود؛ «مرکز مدافعان حقوق بشر». در طول شش سال گذشته، نظام ایرانی مانع از دیدار فرزندانش شد. بعد هم پس از سپری کردن 8 سال از 10 سال محکومیت در زندان بدنام «اوین» ایران دستور آزادی او داده شد. و اکنون خانم نرگس محمدی با محکومیت جدیدی برای سپری کردن 30 ماه زندان همراه با مجازات بدنی 80 ضربه شلاق روبه رواست.

به نظر خانم نرگس محمدی این مجازات‌های جدید چیزی جز خطای جدید دولت امریکا درباره کشورش نیست. با این وجود خانم نرگس محمدی با اعمال تحریم‌های فردی علیه چهره‌های متهم به نقض حقوق بشر در داخل ایران موافق است. همچنین با تفکری که معتقد است باید مانع از مشارکت آن چهره‌ها درمحافل و فعالیت‌های بین‌المللی شد موافق است و می‌افزاید، جامعه بین‌المللی باید برای تحریم و مراقبت شدید تحرکات آن شخصیت‌ها در خارج از کشور تلاش کند.

در همین حال، خانم نرگس محمدی موضعی مخالف نسبت به دست‌آوردهای دیپلماتیک هسته‌ای کنونی با دولت ایران دارد. به نظر او گفت‌وگوهای در حال انجام در وین همزمان با توجه به برنامه‌ هسته‌ای ایران باید به همان اندازه بر مسائل حقوق بشر در ایران تمرکز کنند.

او گفت شایسته است دولت‌های غربی به حق اصیل تعیین سرنوشت و حق حاکمیت ملی ایران به معنا و هدف حقیقی این دو احترام بگذارند. آن حقی که ارکانش در میثاق سازمان ملل متحد تثبیت شده و نظام حاکم ایران به شکلی روشمند و اسف‌انگیز با ادامه درهم کوبیدن مستمر باقیمانده آن ابزار حاکمیت قانونی در تاریخ این کشور ریشه‌دار به نقض و تخریب آنها ادامه می‌دهد.

این ارائه خردمندانه ما را به سمت روند انتخابات ریاست جمهوری آینده ایران برمی‌گرداند. بهتر است به آنها از زوایه ارائه رسانه‌‌ای سیاسی نگاه کنیم که تلاش می‌کند افراد غیر ایرانی دارای نظرات سادلوحانه را متقاعد کند، استبداد مطلق تئوکراسی ممکن است به مقدار قابل توجهی از مشروعیت دموکراتیک برخوردار باشد. خانم نرگس محمدی این حقیقت را کاملاً می‌داند. و همین دلیل حقیقی او برای تحریم انتخابات «صوری» ریاست جمهوری آینده ایران است.