ما با تنش‌زایی چشم‌گیری بین ایران و آذربایجان روبه رو هستیم؛ دو کشوری که حدود هفتصد کیلومتر مشترک در شمال غربی ایران دارند و آن هم پس از آن اتفاق افتاد که آذربایجان عوارضی بر کامیون‌های ایرانی قرارداد، اما داستان بزرگ‌تر از ماجراست.

جزئیات برای کسی که مسائل آن را دنبال نمی‌کند این است؛ ایران برای رسیدن به جنوب ارمنستان از راهی استفاده می‌کند که بخشی ازآن ازآذربایجان می‌گذرد و پس از جنگ اخیر بین آذربایجان و ارمنستان برخی زمین‌ها درکنترل آذربایجان قرارگرفتند، از جمله شهر مشرف بر راهی که کامیون‌ها ازآن استفاده می‌کنند.

پرسش در اینجا این است، آیا عوارض راه که بر کامیون‌های ایرانی وضع شد می‌تواند عامل شعله‌ور شدن جنگ بین دو کشور بشود؟ یا موجب می‌شود ایران اقدام به برگزاری مانورهای نظامی کنار مرز آذربایجان کند؟ پاسخ نه است.

اما آنچه مایه نگرانی ایران شده مسئله‌ای است که تهران آن را «تحرکات مشترک» اسرائیلی، آذربایجانی، ترکی برای تغییر جغرافیای سیاسی منطقه می‌پندارد. و اینجا به مغز داستان می‌رسیم، جایی که درحال حاضر یک نگرانی ایرانی از ماجرای مرزهای ایرانی درمعرض التهاب وجود دارد و ماه عسل مرزی که تهران با محافظت امریکا از سمت مرزهای ایران-عراق و افغانستان-ایران پس از بیست سال به پایان رسید.

پس از عقب‌نشینی امریکا از افغانستان و بازگشت «طالبان» و صحبت از خروج امریکا از عراق یا کاهش تعداد نیروها درآنجا، ایران اکنون به زبان فوتبال با دوره بازی‌های رفت مرزی رو به روست.

ایران در خارج از خاک خود به بازی ادامه داد و اخیراً به این تفاخر کرد که شش ارتش در منطقه دارد، اما امروز آتش از سمت افغانستان و عراق و اکنون آذربایجان به مرزهای ایران نزدیک می‌شود.

یکی از ناظران به من گفت تهران «از تقارب رو به افزایش میان ترکیه-اسرائیل با آذربایجان نگرانی جدی دارند. همچنین از تقارت پاکستان-طالبان واقعاً نگران‌ است». و این همه ماجرا نیست. چرا که ایران همچنین از تقارب دیپلماتیک اسرائیل با برخی کشورهای خلیج نگرانی دارد و ساده‌ترین نمونه آن انتقاد تند ایران از سفر وزیرخارجه اسرائیل به بحرین است.

براین اساس ماجرای حقیقی تنش‌افزایی ایران با آذربایجان و تهدید به اقدام نظامی علیه آن، به معنای آن است که تهران شروع به احساس خطرناک بودن مرزهای ملتهب خود از چند جهت کرد به طوری که امروز ایران باید پس از بازی طولانی مدت با مرزهای منطقه از طریق میلیشاها و مزدوران باید مراقب مرزهای خود باشد.

بسیار خوب، آیا ایران آن‌طور که رسانه‌ها اشاره کردند یا وزیر خارجه‌اش امیرعبداللهیان تهدید کرد دست به ماجراجویی اقدام نظامی علیه آذربایجان می‌زند، وقتی که در پاسخ به اظهارات رئیس جمهوری آذربایجان گفت« مایه شگفتی و تأسف است» و اینکه کشورش« ازکنار تحرکات یا فعالیت‌های رژیم صهیونیستی علیه امنیت ملی به سادگی نمی‌گذرد و هرگامی لازم باشد دراین زمینه را برمی‌دارد»؟

پاسخ: شاید. و شاید براثر فشارهای کنونی مرزهای ملهتب در چند جبهه، همین طور در پاسخ به بحران‌های داخلی و توهم توطئه خارجی، ایران را به اقدام نظامی علیه آذربایجان وادارد.

وقوع چنین مسئله‌ای به مثابه خطای استراتژیک ایران خواهد بود و شاید همانند خطای صدام حسین وقتی به کویت حمله کرد. آن موقع ایران در دامی می‌افتد که بی شک در چندین پرونده به سمت آن می‌رود و نه تنها پرونده مرزها. درآن حال ایران هدف تیرهای تند و جدی خواهد بود.