طارق الحميد
TT

ولیعهد و مرحله جدید خلیجی

ولیعهد شاهزاده محمد بن سلمان سفر دوره‌ای خلیجی خود را با دیدار از عمان آغاز کرد و پس از آن با سفر به دیگر کشورهای عضو شواری همکاری ادامه داد. تجلیلی که در استقبال از ولیعهد سعودی در مسقط شد قابل توجه بود به طوری که سلطان هیثم بن طارق در استقبال از شاهزاده محمد در فرودگاه پروتکل را شکست.
سئوال در اینجا این است: آیا ما با گردشی «برادرانه» و عادی روبه رو هستیم یا تنها یک دیدار پروتوکلی؟ زمان‌بندی و حوادث به ما می‌گویند سفر ولیعهد به کشورهای خلیج عادی نیست. همچنین برای حل و فصل دشواری‌های منطقه نیست بلکه یک سفر دوره‌ای برای عمق بخشیدن به منافع خلیجی است.
می‌دانیم که شورا و از زمان تأسیس آن با بحران‌های طوفنده مواجه شد که بزرگ‌ترین آنها اشغال کویت توسط عراق بود و حتی اختلافات خلیجی-خلیجی که نزدیک بود شورا را درهم بکوبد و با توافق معروف العلا به پایان رسید.
امروز سفر درجریان است در حالی که منطقه بر آهنی داغ قراردارد و احتمال می‌رود با بحرانی روبه رو شود که با همه بحران‌ها تفاوت دارد آن هم با پس زمینه پرونده هسته‌ای ایران که همه احتمالات دربرابر آن باز است و بهترین آنها بد خواهد بود.
براین اساس این سفر و همان طور که در دیدار از پادشاهی عمان مشخص شد، شاهزاده محمد خواستار انتقال رابطه شورا به تعمیق منافع از راه تقویت مشارکت اقتصادی و تبدیل رابطه شورا به بزرگ‌تر از رابطه همآهنگی امنیتی است.
آری شورا با خطر اختلاف خلیجی-خلیجی مواجه شد، اما سعودی پس از توافق العلا به سمت تقویت مشارکت خلیجی-خلیجی حرکت کرد تا رابطه براساس منافع باشد و این برای اعضا و مردم شورا مهم است.
روش ولیعهد سعودی می‌گوید، منافع هرچند هم مانند سیاست متغیر باشند، اما اختلاف‌ها و تفاوت‌ها را عقلانی می‌سازد و زبان گفت‌وگو را تسهیل می‎کند. به همین دلیل سفر شاهزاده محمد بن سلمان به عمان با امضای توافق‌هایی مهم تاجگذاری شد و پیش از آن تأسیس شوراهای مشارکت‌ها با کشورهای خلیج همچنین عراق بود.
درست است که اختلافات بلکه بحران‌هایی در منطقه وجود دارد، اما مشخص است که از سه سال پیش سعودی با به کارگیری مکانیزم‌های مختلف به طرف تعامل با بحرا‌نها می‌رود به طوری که هربحرانی را در حجم طبیعی آن قرارمی‌دهد با تضمین استمرار براساس منافع.
ولیعهد سعودی از کشورهای خلیجی دیدن می‌کند در حالی که کشورش کارگاه فعالیت مستمر به رهبری اوست و هرکسی که به حجم دست‌آوردهای ولیعهد سعودی نگاه کند، می‌فهمد که این رهبر وقتی برای هدر دادن در تعارف‌ها ندارد.
پس این سفر ولیعهد به مثابه انتقال روابط کشورهای عضو شورا به مرحله منافعی است که همه را گردهم می‌آورد، به خصوص که سعودی هفته آینده میزبان نشست شورای همکاری خلیجی است.
هرخردمندی اهمیت این شورا را درک می‌کند همچنین برای نمونه می‌فهمد استقبال و تکریمی که با آنها از ولیعهد سعودی از سوی سلطان هیثم بن طارق پذیرایی شد ازسرتعارف نبود آن قدر که به مثابه اعلام رسمی آغاز مرحله جدید با عنوان تعمیق منافع است. و این مهم‌تر است و همان کاری است که شاهزاده محمد بن سلمان انجام می‌دهد.