مصطفی فحص
TT

«وین» و آشوب منظم نامنظم واشنگتن

از زمانی که اعلام شد رسیدن به توافق هسته‌ای «جدید» میان پنج کشور بزرگ به اضافه آلمان و ایران یا بهتر است بگوییم تلاش‌ها برای احیای توافق پیشین نزدیک است، دولت رئیس جمهوری امریکا جو بایدن با آشفتگی زیادی رفتار می‌کند و این حیرت وجود دارد که این آشوب عمدی یا سازمان‌یافته باشد که دولت امریکا به وسیله آن به دنبال فریب مخالفان داخلی و پراکنده ساختن فشارهای متحدان خارجی است. اما اگر بدون سازمان باشد، ایالات متحده و کشورهای بزرگ احتمالا گرفتار مشکل شده و به ایران اجازه داده‌اند از «نرمش» مذاکره‌ای امریکا سوء استفاده کند و همه با موضع متحیر و حیرت‌آور امریکایی روبه رو هستند.
روشن است دولت بایدن از کارهای خود درحیرت است، تلاش می‌کند تصمیم‌های آینده خود را قاچاق کند و حال آنکه هنوز نمی‌تواند آنچه را که می‌خواهد مرتکب شود پنهان سازد و اینکه چگونه آن را تا پایان ماه جاری بگذراند، اما مشکل این است که موفقیت آشوب مذاکره‌‎ای امریکایی معروف به معامله‌ هسته‌ای به پذیرش شرط‌های هسته‌ای، اقتصادی و سیاسی ایران وابسته است و نه برعکس و این موجب نگرانی و حیرت داخلی امریکا یعنی مراکز تصمیم‌گیری می‌شود به طوری که پرسش‌های داخلی درباره رفتار تیم مذاکره کننده بایدن در وین بالا رفته اما دولت کاخ سفید بر مدیریت گوش ناشنوای خود برای همه نهادهای حکومتی امریکا پافشاری دارد و انگار برای به پایان رساندن مأموریتش با زمان مسابقه بسته و حتی اگر پدر تعمیدی توافق هسته‌‌ای رابرت مالی برای شرکت به جلسه توضیح و استماع دیگری در کنگره فراخوانده شود، به نظر می‌رسد کمیته روابط خارجه به حقیقت آنچه بزرگ مذاکره کنندگان امریکایی در وین برای آن برنامه‌ریزی می‌کند نرسیده چون براساس گفته منابع امریکایی بسیاری از بندهای معامله را پنهان می‌کند.
همه طرف‌های اثرگذار در واشنگتن لحن انتقادی خود را تندترکردند و نسبت به گام مطالعه نشده یا شتابزده هشدار می‌دهند که ممکن است دولت در مذاکرات هسته‌ای وین بردارد و دولت را به مخفی کردن جزئیات معامله متهم می‌کنند. عضو جمهوری‌خواه کمیته امور خارجه کلودیا تنی اشاره می‌کند، به فشار خود بر رابرت مالی برای حضور در جلسه توضیح و استماع علنی و کامل ادامه می‌دهد و افزود« درارتباط با مسئله‌ای مهم برای امنیت ملی ما مانند ایران هسته‌ای، تنها راه حرکت به جلو بالاترین حد شفافیت است». از جهتی دیگر هشدار نامزد رئیس جمهور امریکا برای پست فرماندهی میانه ژنرال مایکل کوریلا درباره خطرات بخشودگی تهران از برخی تحریم‌ها را داریم که برخی اموال را برای حمایت از نمایندگانش و تروریسم در منطقه به کارببرد. این هشدار نگرانی‌های داخلی و خارجی امریکا را تقویت می‌کند از این جهت که این دولت، آگاهانه یا ناآگاهانه به طور غیرمستقیم دور جدید خشونت درمنطقه را تأمین مالی می‌کند که شاید خشن‌ترین و وسیع‌ترین باشد.
ازنظر عملی آنچه که آشوب سازمان یافته مذاکرات به آن می‌رسد به یک معامله نزدیک است تا توافق و اگر واقعاً سازمان یافته نباشد، نرمش امریکایی دربرابر ایران موجب آشوب امنیتی و نظامی در منطقه خاورمیانه می‌شود و به احتمال زیاد توافق شبح رویارویی ایرانی-اسرائیلی را دور نمی‌سازد، خواه مذاکرات موفق شوند یا شکست بخورند و به نظر می‌رسد اسرائیل خود را کاملاً آماده ساخته است و در مقابل ایران دو شب پیش یک موشک بالستیک با برد1450 کیلومتر را آزمایش کرد که بر آن نام « خیبرشکن» گذاشت تا پیامی روشن به تلاویو درباره آمادگی نمایندگان خود برای پاسخگویی فرستاده باشد. تنگنا در اینجا این است که دولت امریکا که برای رسیدن به معامله عجله دارد به دولت اسرائیل حق برخورد با ایران به دور از مذاکرات و توافق را داده، اما رهبری اسرائیلی تأکید کرده که آنها به هیچ توافقی میان ایران و کشورهای بزرگ پایبند نیستند، مسئله‌ای که پرسش‌های بزرگی درباره فایده مذاکرات و معامله را پیش می‌کشد.
و برهمین اساس واشنگتن در مذاکرات وین تلاش می‌کند آشوب مذاکره‌ای خود را سازمان دهد و بر ارتکاب گناه توافق یا معامله سازمان یافته اصرار دارد و به طرف‌های دیگر اجازه ارتکاب آشوب‌های نامنظم خودشان را می‌دهد که منطقه را به سمت جنگ‌ها می‌کشاند.