بازگشت به سلاح انرژی

این باور که نفت و گاز خارج از معادله سیاست جهانی قرارگرفته‌اند امروز با واقعیت خطرات جنگ در اوکراین و تنش سیاسی، نظامی و اقتصادی بین غرب و روسیه برخورده است. مسکو فصل زمستان را برای بحران انتخاب کرد تا سلاح گاز را فعال سازد، تا به اروپایی‌ها فشار بیاورد و دخالت نکنند و به قطع صادرات آن تهدید می‌کند که قاره نمی‌تواند یک روز بدون گاز روسی زندگی کند تا زمانی که با منابع دیگر جایگزین نشود.
در بحران اوکراین دو مسئله برای ما مهمند؛ ادامه نگاه رقابت جهانی در جغرافیای سیاسی و سلاح انرژی. در ایالات متحده هستند کسانی که فکرمی‌کنند محاسبات آن کشور با خودکفا شدن در نیاز به انرژی تغییر کرد و دیگر انگیزه‌های درگیری ژئوسیاسی قدیم را درنظر ندارد و همچنین با کاهش سطح تنش‌های پس از جنگ سرد و تغییر جهت رویارویی به سمت اقیانوس آرام با چین. بحران اوکراین تأکیدی دوباره بر اهمیت جغرافیایی اروپا در درگیری جهانی است و اینکه منابع انرژی همچنان سلاحی مهمند. بدون تأمین جایگزین برای گاز روسیه، اروپا در برابر حمله مسکو به اوکراین سکوت خواهد کرد و این آغازی خواهد بود برای تجدید نظر در ترسیم مرزهای مناطق نفوذ جدید روسیه.
گاز طی چندین دهه برای اروپایی‌ها کالایی حیاتی بود. امروز در بحران اوکراین مهم‌تر شد همان طور که نفت خط فاصلی درجنگ سال 1973 بود وقتی که به شکل سلاح مورد استفاده قرارگرفت. در حقیقت سلاح نفت در جنگ با اسرائیل چندان کارگر نبود. کشورهای صادر کننده نفت جنگ را بردند چرا که معادله قمیت برای همیشه از سه دلار در بشکه به 12 تا شصت دلار تغییرکرد.
گاز از نظر سیاسی عاملی مهم در دست روسیه است و جزو استراتژی‌های امروز نیست و سازمان‌های اطلاعاتی امریکا پیش از این گزارشی در سال1981 با عنوان «اتحاد جماهیر شوروی و اروپای غربی: پیامدهای خط گاز از سیبری به اروپا» منتشر کرد و نسبت به این مسئله هشدار داد. و امروز هشدارها به شکل پیاپی از راه می‌رسند که «روسیه از قدرت خود به عنوان منبع گاز استفاده می‌کند و قیمت‌ها را بالا می‌برد تا گردان‌های مدافعان اوکراین را درهم بکوبد». نشانه‌های استفاده از گاز از ماه نوامبر گذشته دیده شد پیش از آنکه مسکو صد هزار نفر از سربازان خود را به مرز اوکراین روانه سازد و این زمانی بود که روسیه حجم گاز صادراتی به اروپا را کاهش داد که به موجب شد قیمت‌ها به شکلی جنون آمیز افزایش یابند و  از 300 به 800 دلار برای هر هزار متر مکعب برسند و پس ازآن نیروهای خود را در مرزهای اوکراین مستقر ساخت.
و این مسئله پرسش مهمی را پیش می‌کشد؛ آیا کشورهای صنعتی مانند آلمان واقعاً می‌توانند از استفاده سوخت فسیلی فاصله بگیرند؟ منابع جایگزین مانند خورشید و باد نمی‌توانند کمبود را جبران کنند و برق به گاز نیاز دارد. بالا رفتن قیمت‌های انرژی امروز موجب افزایش قمیت‌ها شده که اقتصاد اروپایی را از پا می‌اندازد علاوه براینکه قاره را از نظر سیاسی تضعیف می‌کند. برای رئیس جمهوری ولادمیر پوتین «بازگرداندن» اوکراین از نظر استراتژیک برای کشور مهم‌تراز گاز و خط نورد استریم2 است که واشنگتن تهدید به متوقف ساختن آن می‌کند.
امنیت انرژی جهان باز به سطح بازمی‌گردد و با خود این پرسش را می‌آورد: آیا منطقه خلیج و خاورمیانه به طور کلی که به عنوان بزرگ‌ترین مخزن انرژی محسوب می‌شود، ممکن است ایستگاه درگیری بین کشورهای بزرگ بر جغرافیا و منابع باشد؟