ایران دربرابر گزینه‌های تلخ

مذاکره کنندگان گمان کردند درآستانه پایان کارند. شروع به برنامه ریزی برای جشن اعلام توافق جدید کردند. مقام بلند پایه اتحادیه اروپا گفت، تهیه متن توافق تقریباً به پایان رسید. بعد دراین ساعت دیرهنگام کارتخریبی وارد داستان طولانی برنامه هسته‌ای ایران شد. این کارتخریبی ویروس فنی از امریکا یا اسرائیل یا ترور دانشمند ایرانی توسط اسرائیل نبود. به جای آن روسیه خواستار استثنایی در  تحریم‌های غربی شد که ممکن است مانع تجارت روسیه با ایران بشوند و از 5 مارس اقدام به قطع رابطه با مذاکرات هسته‌ای کرد و گفت‌وگوها از تاریخ 8 مارس قطع شد. یک مقام بلندپایه در وزارت خارجه بریتانیا ابراز نگرانی کرد که این اندک تأخیر ممکن است به فسخ نقاط مورد توافق منجر بشود.( وزیر خارجه روسیه سرگئی لاوروف روز سه شنبه اعلام کرد، تضمین‌های امریکایی به دست آورده است).
دیپلمات کهنه‌کار می‌فهمد که در میان مذاکرات دشوار قراردارد و هربخشی از توافق پیچیده تا زمان به سرانجام رساندن متن کامل، نهایی نمی‌شود. برای نمونه متنی که در وین مورد توافق قرارگرفت از روسیه می‌خواهد اورانیوم غنی شده ایرانی را نگهداری کند و اگر روسیه این را نپذیرفت، کدام کشور جایگزین آن خواهد بود؟
همچنین تأخیر طولانی مدت به عقاب‌های ایران فرصت جدیدی می‌دهد تا در راه توافق سنگ‌اندازی کنند؛ توافقی که مورد اعتماد «رهبر» علی خامنه‌ای نیست و روز 10 مارس گفت، ایران اگر بپذیرد دست از «پیشرفت» به دست آمده دانش هسته‌ای بردارد، مرتکب اشتباه بزرگی شده است.
اتفاقی نیست که «سپاه پاسداران» از آخرین ضربه هوایی اسرائیل استفاده کرد تا در تاریخ 12 مارس موشک‌هایی از ایران به سوی اهداف امریکایی در اربیل پرتاب کند.
پیام «سپاه پاسداران» چیست؟
اولاً این حمله موشکی یادآوری می‌کند که «سپاه» ایران همچنان وجود دارد و قوی است( و این پیام در برخی مناطق مرا به یاد پیام قدیمی «داعش» می‌اندازد که «باقی» است).
دوم، ضربه موشکی هشدار می‌دهد، «سپاه پاسداران» گاهی به امریکا و اسرائیل وقتی به اهداف ایرانی حمله می‌برند، پاسخ می‌دهد.
درواشنگتن حزب جمهوری تأکید خواهد کرد که رئیس جمهوری بایدن رهبری ضعیف است تا وقتی که پس از حمله موشکی ایران، به کاخ سفید دستور ندهد چند ضربه نظامی جدید بزند. و انتقام امریکایی به پیچیده شدن شانس‌های رسیدن به توافق نهایی در وین منجر می‌شود. همه این رفتارهای ایران پس از اعلام روسی روی داد که وقفه در مذاکرات وین ایجاد کرد.
بدون شک رئیس جمهوری پوتین خشنود است. در بلند مدت این به نفع روسیه نیست که ایران به موشک‌های هسته‌ای دست یابد، اما مشکل پوتین در کوتاه مدت در اوکراین است و بسیار جدی. اگر مذاکرات وین از هم بپاشد، تنش روبه افزایش با ایران وقت زیادی از بایدن را خواهد گرفت و از تمرکز امریکا بر اوکراین می‌کاهد. و اگر بایدن تصمیم بگیرد لازم است ضربه نظامی به برنامه هسته‌ای ایران در هفته‌های آینده بزند، با این کار موجب شکاف و اختلاف در افکار عمومی جهانی می‌شود که اکنون با واشنگتن ضد مسکو یکپارچه شد. علاوه براین ضربه‌های نظامی علیه اهداف هسته‌ای ایران آتش جنگی خطرناک بین امریکا(و اسرائیل) و ایران را شعله‌ور می‌سازد. این جنگ می‌تواند منابع امریکا را به نقطه‌ای دور از منطقه اروپایی و آسیایی منتقل کند. اما اگر بایدن به طور ضمنی ادامه برنامه هسته‌ای ایران را پذیرفت، درمعرض هجوم سنگین حزب جمهوری و بسیاری از دموکرات‌ها قرارمی‌گیرد.
مهم این است که به یادآوریم بایدن در وضعیت سیاسی دشواری در داخل قراردارد. تورم قمیت‌ها رو به بالاست و نظرسنجی‌ها در امریکا نشان می‌دهند جمهوری‌خواهان می‌توانند برنده انتخابات کنگره در ماه نوامبر باشند. و پیروزی بزرگ جمهوری‌خواهان می‌تواند همه ابتکارهای داخلی را متوقف سازد. در کمترین پیش‌بینی حتی اگر بایدن با هوشمندی گام بردارد، پوتین این امتیاز را دارد که از راه وعده کمک در مذاکرات هسته‌ای ایران در مقابل همکاری امریکا در خصوص اوکراین را به دست می‌آورد. واشنگتن با این فکرکاملاً مخالف است و بر عدم ارتباط بین گفت‌وگوهای وین و اوکراین پافشاری می‌کند. اما پوتین گرفتار در مرداب اوکراین با این نظر موافق نیست.
کاخ سفید از این جهت احساس راحتی نمی‌کند و همین طور بسیاری از مقامات دولت ایران. وزارت خارجه ایران برای برداشتن بسیاری از تحریم‌های امریکایی، خواستار رسیدن به توافق در وین است. در هفته پیش، تحلیل‌گر تریتا پارسی، که گاهی با دیدگاه‌های ایرانی همدل است نوشت، ایران اکنون فقط با گزینه‌های بد روبه روست. و می‌تواند فروپاشی مذاکرات هسته‌ای را بپذیرد و به مبارزه اقتصادی ادامه دهد. و به هیچ وجه نمی‌تواند بهره زیادی از افزایش قیمت جهانی نفت ببرد. و از جهتی دیگر چنانچه روسیه در وین همکاری نکند، ایران ناچار است برای رسیدن به توافق به طور مستقیم با امریکایی‎ها وارد گفت‌وگو بشود. و اگر به توافق جداگانه با امریکایی‌ها و اروپایی‌ها رسید آیا واقعاً می‌تواند به واشنگتن اعتماد کند؟
بدون هیچ تردیدی جمهوری‌خواهان دیر یا زود -و شاید هم زود- توافق هسته‌ای با ایران را زنده به گورمی‌کنند و همه تحریم‌ها را برمی‌گردانند. علاوه براین، اگر ایران بدون روسیه با بایدن به توافق برسد، مایه خشم مسکو می‌شود و تلاش‌های ایران برای ایجاد رابطه محکم‌تر با روسیه پیچیده می‌شود. و از عجایب اینکه اگر روسیه موفق به ویران ساختن مذاکرات وین بشود، کاخ سفید و تهران هر دو با دو گزینه روبه رومی‌شوند؛ بهترین گزینه برای هردو انتخاب تلخ است.